Πρώτα είχαμε τα ιλουστρασιόν περιοδικά· ένας ιδανικός κόσμος, γεμάτος από τέλειους ανθρώπους, ζωές σε ένα αψεγάδιαστο σύμπαν, γεμάτο τέλειες λεπτομέρειες. Στη μόδα ήταν η Kate Moss, οι extra λεπτοκαμωμένες σιλουέτες, οι δίαιτες αφαγίας και το “nothing tastes as good as skinny”. Βέβαια, ως γνωστόν, η Μεσόγειος δε φημίζεται για την προδιάθεσή της στους στεγνούς σωματοτύπους, όπως κι η πλειοψηφία της υφηλίου, οπότε οι γυναίκες των 80s, 90s και 00s έμεναν να κοιτούν με παράπονο τα πρότυπά τους σε glossy σελίδες, μασουλώντας αλάδωτα μαρουλόφυλλα, λιποθυμώντας εξαιτίας κάποιας υποθερμιδικής δίαιτας που έτυχε να δημοσιεύσει κάποιος κομπογιαννίτης διαιτολόγος σε κάποια κωλοφυλλάδα, κι όλα αυτά μπας και γίνουν σαν εκείνα τα φωτοσοπαρισμένα (όπως αποδείχτηκε αργότερα) κορίτσια του περιοδικού, που δεν είχαν για ατέλεια ούτε μια παρανυχίδα, έτσι, ρε παιδί μου, για το κακό το μάτι.
Και σαν να μη χόρτασαν οι άνθρωποι από ανέφικτα, ήρθε και το Instagram· και μαζί με αυτό η Kim Kardashian (κι η κανονική, κι εκείνη της γειτονιάς), και μαζί όλοι εκείνοι οι λαδωμένοι φουσκωτοί και το “gym is life” και τα χαριτωμένα λοιπά. Και πήγε στην άκρη το πρότυπο «σιδερώστρα» κι ήρθε στη μόδα ο σωματότυπος «οκτάρι». Μέση που της λείπουν από δύο πλευρά για να ‘χει βία περίμετρο πενήντα εκατοστά, χειρουργημένοι γλουτοί, χειλάκια πετροκέρασα και στήθος να! Και μαζί με όλα αυτά η χλιδή. Απεριόριστη χλιδή, λούσα και σαμπάνιες, από έναν κόσμο που ποτέ δεν είχε λιγότερα, να ξορκίζουν τη φτώχεια του πνεύματος και τη μιζέρια των καιρών, ανοίγοντας φελλούς (και μοιάζοντάς τους, ενίοτε) μπροστά σε κάμερες, κι ας μη συνειδητοποιεί κανείς από αυτούς που ενστερνίζονται τον συγκεκριμένο τρόπο ζωής πως όχι απλά δεν είναι ξεχωριστοί, όπως νομίζουν, αλλά πως ποτέ ξανά στην ιστορία του κόσμου δεν έχει υπάρξει εποχή κατά την οποία οι άνθρωποι να μοιάζουν τόσο δραματικά ο ένας με τον άλλο, τόσο στα χούγια όσο και στην εμφάνιση.
Τώρα, για να σου πω την αμαρτία μου, ούτε καμία πεφωτισμένη είμαι, ούτε το παίζω διανοούμενη, άσε που έχω πέσει θύμα σε πολλά από αυτά που θα σου αναφέρω, μη σου πω πως κυριολεκτικά λατρεύω την Kim, κι ας ξέρω πως είναι προϊόν φωτομοντάζ. Δε θέλω να της μοιάσω φυσικά, δεν εκτιμώ ιδιαίτερα την αισθητική της, ούτε καν το πνεύμα της, αλλά για κάποιο περίεργο λόγο θαυμάζω άρρωστα την ικανότητά της να ‘χει κάνει τον πλανήτη να χορεύει στο ντέφι που βαράει, χωρίς να χαρακτηρίζεται ούτε από κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο ούτε από μοναδικότητα, καθώς έχει καταφέρει να υπάρχουν ορδές γυναικών σαν του λόγου της σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του εξελιγμένου τρόπον τινά κόσμου μας.
Είτε super skinny είτε extra curvy όμως, δες ποιο είναι το θέμα με τα «ιδανικά σώματα»· είναι ακατόρθωτο να επιτευχθούν χωρίς υπερπροσπάθεια κι ανηλεές ξόδεμα χρημάτων (ή έστω καλή γνώση Photoshop). Ξοδεύουν, λοιπόν, οι άνθρωποι εργατοώρες, φαιά ουσία και ψυχικά αποθέματα για να μοιάσουν στο κορίτσι της φωτογραφίας, ενώ ούτε το κορίτσι της φωτογραφίας δε μοιάζει, στην πραγματικότητα, με το κορίτσι της φωτογραφίας. Και περνάει η ζωή, με όλους μας να πετάμε χρήματα κυνηγώντας το ανέφικτο κι αναζητώντας επιβεβαίωση ή επιβράβευση από άτομα των οποίων η γνώμη, αν το δούμε εντελώς ψύχραιμα, λογικά ούτε θα ‘πρεπε να μας νοιάζει ούτε έχει καμιά βαρύνουσα σημασία.
Και σαν να μην έφτανε όλο αυτό το κακό, έρχονται και τα reality τύπου Next Top Model· «Δεν είσαι αρκετά στεγνή», «Είσαι πολύ γυμνασμένη», «Είσαι πολύ αγύμναστη», «Το στήθος σου παραείναι μεγάλο για μόντελινγκ», «Οι γοφοί σου σε κάνουν να φαίνεσαι φθηνή», «Δεν έχεις σωματότυπο για high fashion», «Είσαι μια χαρά για plus size», «Πρέπει να χάσεις 8 με 10 κιλά», «28; Είσαι πολύ μεγάλη για να γίνεις μοντέλο», «Είσαι trans, οι κανόνες του παιχνιδιού επιβάλουν να δεχόμαστε μόνο γυναίκες», «-Δεν είσαι αρκετά σφιχτή. -Μα γέννησα πριν δύο μήνες. -Δεν έχει σημασία, κι εγώ γέννησα κι επανήλθα την επόμενη μέρα.» κι άλλα τέτοια χαριτωμένα, ικανά να διαλύσουν και το πιο υπερφίαλο εγώ.
Και να σου πω κάτι; Δε με νοιάζει και πολύ για τα κορίτσια που παίρνουν μέρος σε τέτοια παιχνίδια δίνοντας το δικαίωμα στον κάθε τυχάρπαστο να τους φέρεται σαν κομμάτια κρέατος, καθώς του δίνει χαρά να διαλύει όνειρα και ψυχολογίες· άλλωστε, ξέρουν πού πηγαίνουν, ή έτσι θέλω τουλάχιστον να πιστεύω. Με νοιάζει, όμως, άπειρα για τα δεκαεξάχρονα παιδιά που βλέπουν οποιαδήποτε τέτοια εκπομπή και νομίζουν πως το σώμα τους θα αποτελέσει τροχοπέδη στην ευτυχία τους, επειδή απλά είναι αληθινό. Με νοιάζει ο τρανς, που ο τάδε ή ο δείνα θα του πει πως δεν έχει δικαίωμα στο όνειρο επειδή είχε το θάρρος να καταλάβει πως γεννήθηκε σε λάθος σώμα. Με νοιάζουν τα αγόρια που θεωρούν πως πρέπει να πλακώνονται στα στεροειδή, για να γίνουν ντουλάπες σε δύο μήνες και δεν τους νοιάζει που στα 40 θα ‘ναι χωρίς συκώτι. Με νοιάζουν οι άνθρωποι που θεωρούν πως μετά από κάποια ηλικία δεν έχεις δικαίωμα να ‘σαι ερωτικός, να σου αρέσεις και να κάνεις σχέδια.
Με νοιάζουν επίσης οι γυναίκες που μόλις γέννησαν, που έχουν δει το σώμα τους να αλλάζει και πασχίζουν να γίνουν σαν την κάθε ανάξια λόγου σταρλέτα, που επιμένει πως ένα μόλις μήνα μετά τον τοκετό (!) το σώμα της επανήλθε κι είναι όπως πριν, με πολύ νερό, διατροφή, γυμναστική και θετική ενέργεια. Και πλαστικές, θα προσθέσω. Και Photoshop. Και κάποιον να τους κρατάει το μωρό για να προλαβαίνουν όλες αυτές τις εργασίες αναστήλωσης. Αλλά αυτά δεν τα λένε, και μένει η φρέσκια μανούλα να μισεί τον εαυτό της που «έγινε όπως έγινε» και που αυτή δεν προλαβαίνει όχι να πάει γυμναστήριο από τότε που γεννήθηκε το μπεμπάκι της, αλλά ούτε καν να λούσει τα μαλλιά της.
Ναι, θυμώνω, γιατί αυτή η τελειότητα που προβάλλει η τηλεόραση και τα social μπορεί να καταστρέψει ανθρώπους που βρίσκονται σε κάποια ευαίσθητη φάση της ζωής τους, να τους κάνει να μισούν το σώμα και τον εαυτό τους, με απώτερο σκοπό να κινήσουν τα νήματα μιας άρρωστης βιομηχανίας που θέλει να μας κάνει όλους ίδιους, απαλείφοντας κάθε μορφή διαφορετικότητας που μας κάνει ξεχωριστούς κι ιδιαίτερους, ανθρώπινους θα έλεγα, κι ας μην πουλάει ο όρος καθώς δε γεμίζει τα ταμεία του συστήματος και κυρίως δεν αποβλακώνει προσωπικότητες.
Έχεις σκεφτεί ποτέ τι θα γινόταν αν ένα πρωί οι άνθρωποι όλου του κόσμου ξυπνούσαν και τους άρεσε αυτό που βλέπουν στον καθρέφτη; Τι θα συνέβαινε αν, στα ξαφνικά, δε σε ενοχλούσαν τα λεπτά σου χείλη, αν δεν είχες πρόβλημα με το ύψος σου, το στήθος σου που δεν κοιτάει ακριβώς τον ουρανό, τα κάπως πιο χαλαρά σου οπίσθια, την κοιλιά σου που έχει το απίστευτο θράσος να αυξομειώνει τον όγκο της κάθε φορά που έχεις την αναίδεια να απολαύσεις τη χαρά ενός νόστιμου γεύματος; Μπορείς να διανοηθείς τι κακό θα έκανες στη βιομηχανία της «ομορφιάς», αν έβλεπες πόση ομορφιά και πόσες ιστορίες κρύβουν τα σημάδια στο σώμα σου, οι ραγάδες του, η μύτη που κληρονόμησες απ’ τη γιαγιά που τόσο αγαπούσες, κι αν αντί για συμπληρώματα διατροφής κι ενέσεις που θα σε κάνουν να φαίνεσαι γραμμωμένος εύκολα και γρήγορα, στα ξαφνικά, αποφάσιζες να γυμνάζεσαι για να ‘σαι υγιής κι όχι για να φαίνεσαι «όπως πρέπει» στις φωτογραφίες;
Αν οι άνθρωποι αναγνωρίζαμε την ομορφιά, τόσο σε εμάς όσο και στους άλλους, αν δεχόμασταν πως καθετί πάνω στο σώμα μας έχει να διηγηθεί μια ιστορία, αν τέλος πάντων δεχόμασταν το απολύτως λογικό, πως οι «τέλειοι» αποτελούν δραματική μειοψηφία του πληθυσμού και, πλειοψηφικά, το αγοραστικό κοινό αποτελείται από κοντούς, ψηλούς, χυμώδεις, στεγνούς, ανθρώπους με ξεχωριστές σεξουαλικές ταυτότητες, από ανθρώπους με κοιλίτσα, με δερματικά προβλήματα, από ΑΜΕΑ, τόσους νέους όσους και μεσήλικες ή ηλικιωμένους, και πως δεν υπάρχει ιδανικό βάρος, παρά μόνο υγιές, τότε θα ζούσαμε σε έναν άλλο, υπέροχο κόσμο, γεμάτο ανθρώπους που όλοι τους θα ‘χαν το δικαίωμα να ‘ναι πρότυπα για την παγκόσμια αγορά, αποδεχόμενοι τη μοναδικότητά τους.
Όχι, οι πασαρέλες δεν ανήκουν στους «σωματοτύπους πασαρέλας». Εκτός αν θεωρήσουμε πως κάθε σώμα μπορεί να ‘ναι τέτοιο.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη