Στην εποχή που το social influencing, το brand ambassadoring και το creating content αποτελούν επαγγέλματα, είναι δύσκολο να κρατήσει κανείς την ψυχραιμία του μπροστά στο παράλογο. Δεν είναι μόνο οι celebrities, όχι, αυτοί πάντα έπαιζαν το παιχνίδι με τις κάμερες και τα μέσα, και είτε το έκαναν καλά, είτε όχι, έτυχε να έχουν γίνει διάσημοι για κάποιο λόγο που συνήθως σχετίζονταν με κάποιου είδους ταλέντο ή γνωριμία. Το μόνο που άλλαξε τώρα με τα social media γι’ αυτούς είναι πως δε χρειάζεται πια να καλούνε τόσο συχνά τους φωτογράφους για να τους απαθανατίσουν (εντελώς τυχαία) εκεί που πίνουν το ποτό τους με μια νέα «γοητευτική παρουσία αγνώστων στοιχείων». Τα social media τους έχουν δώσει τη δυνατότητα να μας πετάνε την καθημερινότητά τους στα μούτρα από μόνοι τους, λες και μας νοιάζει, έτσι, για να χαίρονται κι εκείνοι πως έχουν ένα κοινό που τους παρακολουθεί ακόμα κι αν δεν είναι πλέον στην πρώτη γραμμή.
Δεν είναι πια μόνο οι celebrities «διάσημοι» όμως, είναι και πολλοί άλλοι καθημερινοί άνθρωποι, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο πέρα από το να χειρίζονται καλά το Facetune, είναι οι (συνήθως αυτοαποκαλούμενοι) influencers, ambassadors και content creators, που έχουν στ’ αλήθεια πείσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού πως όντως κάνουν μια πολύ κουραστική δουλειά σε αυτό το ιντερνετικό τσίρκο που προκειμένου να γίνει αναγνωρίσιμος κανείς δε διστάζει να καταπίνει σπαθιά και να πηδάει μέσα από φλεγόμενους κρίκους μόνο και μόνο για να κερδίσει λίγα λεπτά προσοχής ή να τον προβάλουν σε κάποια εκπομπή «κοινωνικού ενδιαφέροντος». Ναι, δεν αμφιβάλλω πως είναι αρκετά κουραστικό να βγάζεις καθημερινά 12.456 φωτογραφίες για να διαλέξεις δύο, να αγχώνεσαι για το αν θα περάσουν οι συγκεκριμένες φωτογραφίες έναν συγκεκριμένο σκόπελο like και γιατί σου έκανε unfollow ο τάδε ή ο δείνα (σε ζηλεύουν, στο λέω εγώ). Είναι και παραείναι, άσε που διανύουμε και περίεργες εποχές κι όπως όλα τα επαγγέλματα έχει κι αυτό την αβεβαιότητά του. Θα πας χορηγούμενες διακοπές το επόμενο καλοκαίρι ή θα χρειαστεί να πληρώσεις από την τσέπη σου όπως κάνουν οι πλεμπαίοι; Όχι, όχι, αν είναι να τα λέμε, να τα λέμε όλα. Δεν είναι ζωή αυτή.
Τα σκέφτομαι μόνο εγώ όλα αυτά; Όχι, απ’ όσο ξέρω τα σκέφτονται πολλοί. Γιατί όμως όλοι αυτοί οι celebrities, ανθυποcelebrities και instagrammers/ tik-tokers/ youtubers έχουν τόσο μεγάλο κοινό στα social media, κοινό που ενδιαφέρεται για την προσωπική τους ζωή, που βλέπει ευλαβικά τα stories τους και σχολιάζει στα post τους; Είναι όλοι αυτοί θαυμαστές ή είναι μέσα και haters που παρακολουθούν τις ενημερώσεις τους για να βγάλουν χολή στα comments ή στο κουτσομπολιό με την παρέα; Είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που, επειδή μια ακραία ανασφάλεια τους κάνει να κρεμάνε τη ζωή τους στο κλαρί για να νιώθουνε (έστω κι εντελώς από μόνοι τους) πως είναι το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, πραγματικά άξιοι προσοχής; Και γιατί όσοι παίζει να είναι πράγματι άξιοι προσοχής, άνθρωποι που έχουν ρημάξει το σώμα τους από την ορθοστασία και τη δουλειά, εκείνοι που προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο ή εκείνοι που έχουν τετραγωνίσει τον κώλο τους από το πολύ διάβασμα, τόσο αδιάφοροι για το κοινό τη σημερινή εποχή και πάντα;
Είναι επειδή δεν προσφέρουν αυτό που λέμε «κλειδαρότρυπα». Είναι που δεν μας κερνάνε το όνειρο για άφταστη ομορφιά και γρήγορο, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, πλούτο. Γιατί δεν πλασάρει κανείς από αυτούς τον εαυτό του μέσα σε μια αχλή γκλαμουριάς, λοιπόν; Όχι από δήθεν ταπεινοφροσύνη, αλλά επειδή όντως πιστεύουν πως, πρώτον, δεν είναι όλα τα πράγματα για να τα μοιράζεται κανείς με περίεργους αγνώστους (βλέπε βρακιά, συντρόφους, τη συχνότητα που ρολάρει το έντερό τους κτλ) και, δεύτερον, (άκου τώρα εσύ) πως αυτά που έχουν καταφέρει μέχρι τώρα δεν είναι και τίποτα σπουδαίο για να τα παινευτούν. Και πώς να μην πιστεύουν κάτι τέτοιο όταν βλέπουν πως στη σημερινή εποχή επιτυχημένοι από το ευρύ κοινό θεωρούνται μόνο όσοι έχουν μπει σε ριάλιτι για να κερδίσουν followers ή βιοπορίζονται κάνοντας giveaway τσίτια κι αξιοπρέπεια, μόνο και μόνο επειδή ο κόσμος τους έχει δώσει τη δύναμη να το κάνουν;
Ναι, το κοινό τους δίνει τη δύναμη να το κάνουν, κανείς άλλος. Ακολουθείς κάποιο τέτοιο προφίλ; Ίσως πολλά τέτοια προφίλ; Εγώ κάποτε ακολουθούσα περισσότερα, τώρα ένα-δυο κι αυτά επειδή τυχαίνει να ξέρω τους συγκεκριμένους ανθρώπους και προσωπικά και δε θέλω να κακοκαρδιστούμε με ένα πιθανό unfollow. Τι με νοιάζει αν κακοκαρδιστώ με κάποιον άνθρωπο που δε συμπαθώ, θα ρωτήσεις. Ε, δεν έχει γιατί, έτσι, ούτε εγώ ξέρω, μάλλον είναι θέμα δημοσίων σχέσεων, ίσως και να μη θέλω να ανοίγω άλλα μέτωπα, άλλωστε έχω αρκετά ανοιχτά επειδή η γλώσσα μου είναι πολύ μεγαλύτερη από το μπόι μου. Οφείλει όμως να παραδεχτεί κανείς πως παρά τα eyeroll που πηγαίνουν σύννεφο σε κάθε update τους, μαζί με όλα εκείνα τα who-the-fuck-cares που αναβοσβήνουν πάνω από τα κεφάλια μας με νέον γράμματα κάθε φορά που ένας instagrammer μας μιλάει για την αγαπημένη του μπάρα δημητριακών, όλοι αυτοί οι new age πρεσβευτές αποτελούν για τους περισσότερους από εμάς την επιτομή της ένοχης απόλαυσης, κάτι σαν τα ριάλιτι, ρε παιδί μου, που όλος ο κόσμος τα κράζει, κανένας δεν τα βλέπει, μα (όλως περιέργως) έχουνε όλοι άποψη γι’ αυτά.
Θέλω να πιστεύω πως από ένα σημείο και μετά, για τους περισσότερους, έχει πλάκα κι ανθρωπολογικό ενδιαφέρον να βλέπεις έναν άνθρωπο να περνάει τη ζωή του από 545 φίλτρα πασχίζοντας να σε πείσει πως είναι επιτυχημένος/ πλούσιος/ ανώτερος, ενώ εσύ ξέρεις πως δεν είναι, επειδή τον έχεις πετύχει στο σούπερ-μάρκετ ή στο δρόμο να προσπαθεί να βγάλει την τέλεια φωτογραφία. Είναι επίσης διασκεδαστικό να ακούς όλα αυτά τα «επειδή μου έχετε στείλει άπειρα μηνύματα για τα κοσμήματά μου, θέλω να σας πω πως τα έχω πάρει από (βάλε όνομα brand) ενώ όλοι ξέρουν πως ούτε τα πήραν, ούτε τους ρώτησε πραγματικά κανένας για τα συγκεκριμένα τενεκεδένια μπιχλιμπίδια που μπορείς να βρεις χωρίς ιδιαίτερο ψάξιμο σε δεκάδες online καταστήματα, απλώς ήθελαν να περάσουν κάπως τη διαφήμιση παριστάνοντας ταυτόχρονα και τα style icons, και είναι επίσης πραγματικά απίστευτο να παρατηρεί κανείς πόσο εύκολα μπορεί κανείς να πείσει ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό πως «τα κατάφερε» χωρίς να συνειδητοποιεί πως, όπως κάποιος σοφός είπε κάποτε, «το να είσαι διάσημος στα social media είναι σαν να είσαι πλούσιος στη Monopoly». Όταν τελειώσει το παιχνίδι όλα είναι όπως ήταν στην αρχή.
Κάπου διάβασα πως κάθε φορά που κάποιος από εμάς ξοδεύει χρήματα, είναι σαν να ρίχνει μια ψήφο για τον κόσμο που θέλει να δημιουργήσει. Το σκέφτηκα πάρα πολλές φορές αυτό, το γύρισα στο μυαλό μου και πραγματικά συγκλονίστηκα από το πόσο ισχύει, προσπαθώντας να το εφαρμόζω στη ζωή μου, χωρίς να το καταφέρνω πάντα. Αν θέλουμε να πάμε το συγκεκριμένο συλλογισμό ένα βήμα παραπέρα, μπορεί κανείς να πει πως το ίδιο ισχύει και για τα follow ή τα likes μας. Αν τα ρίχνουμε εκεί που πραγματικά πρέπει, τότε ίσως και να αποκτήσουν δύναμη και δημόσιο λόγο οι άνθρωποι που αξίζουν να ακουστούν, που θα αφυπνίσουν συνειδήσεις, θα δώσουν το παράδειγμα σε μια νέα γενιά που παραπαίει και θα διαμορφώσουν τον κόσμο που θα θέλαμε ή θα μας άξιζε να ζούμε.
Πάω να κάνω unfollow και σ’ εκείνους τους εναπομείναντες influencers (τόσα χρόνια δεν με έχουν επηρεάσει να αγοράσω ούτε τσίχλα εντωμεταξύ) που ακολουθώ. Ε ας κακοκαρδιστούμε, τι να κάνουμε;
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου