Ο Μάρτιος είναι ίσως ο πιο αξιαγάπητος μήνας όλου του χρόνου. Είναι ο μήνας με τις περισσότερες εκπλήξεις όσον αφορά τις καιρικές συνθήκες κι εκείνος που κάνει τη φύση ακόμη πιο όμορφη. Ο μήνας αυτός συμβολίζει την αναγέννηση και κάθε καινούριο ξεκίνημα, όχι μόνο για τη φύση, αλλά και για τους ανθρώπους. Αυτό το ξύπνημα της φύσης φέρνει στον καθέναν από μας μια εσωτερική δύναμη κι επιθυμία για μια καινούρια αρχή. Το κυριότερο πράγμα όμως, που θυμόμαστε μόλις έρθει ο μήνας Μάρτιος, είναι το βραχιολάκι «μάρτης».
Από μικρά παιδιά μεγαλώσαμε μ’ αυτό το έθιμο. Κάθε τέλος του Φλεβάρη οι μεγαλύτεροι σ’ ηλικία της οικογένειας, συνήθως οι παππούδες κι οι γιαγιάδες, έφτιαχναν για τον καθέναν από μας ξεχωριστά βραχιόλια από κόκκινη και λευκή κλωστή. Μερικοί από μας, με λίγη περισσότερη φαντασία, τα ζητούσαμε ως δαχτυλίδια ή κρεμαστά για το λαιμό. Πρώτη του Μάρτη και τα σχολεία ήταν γεμάτα μ’ ερυθρόλευκα βραχιόλια. Συνήθως δε ρωτούσαμε γιατί τα φοράμε, ξέραμε απλώς πως θέλουμε να τα φορέσουμε. Κι αν κάποιοι από μας ρωτούσαν, έπαιρναν την απάντηση πως ο ήλιος του Μαρτίου καίει περισσότερο και το βραχιόλι θα τους προστάτευε.
Αυτή, λοιπόν, είναι η σημασία του μάρτη σύμφωνα με την παράδοση. Τις πρώτες μέρες του Μαρτίου που τα παιδιά έβγαιναν απ’ το σπίτι χαρούμενα, για να υποδεχθούν με παιχνίδια την άνοιξη, υπήρχε η πεποίθηση πως αυτό τ’ αθώο, χειροποίητο βραχιόλι θα τα προστάτευε απ’ την απότομη έκθεση στις ακτίνες του ήλιου. Τα χρώματα των κλωστών του μάρτη συμβολίζουν με το λευκό την αγνότητα και με το κόκκινο τη χαρά. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις, που τ’ αγοράκια ζητάνε μάρτη με λευκή και μπλε κλωστή, για να τονίσουν το φύλο τους.
Ο μάρτης συνηθίζεται να φοριέται τις δέκα πρώτες μέρες του μήνα ή και σ’ ολόκληρη τη διάρκειά του. Μετά το πέρας των ημερών, τα παιδιά τοποθετούν τα βραχιόλια τους πάνω σε δέντρα, για να τα πάρουν τα χελιδόνια και να χτίσουν τις φωλιές τους. Το να πετάξει κάποιος το βραχιόλι του θεωρείται από πολλούς ως μετέπειτα κακή τύχη.
Πολλοί από μας σταματήσαμε πλέον να φοράμε μάρτη. Μεγαλώσαμε, χαθήκαμε στην καθημερινότητα και φτιάξαμε τις ζωές μας ως ενήλικοι. Σταματήσαμε να φοράμε μάρτη κάπου στις αρχές της εφηβείας μας. Είπαμε τότε πως «μεγαλώσαμε για τέτοια». Ναι, μεγαλώσαμε. Μεγαλώσαμε, και πλέον κάθε που έρχεται ο Μάρτιος και βλέπουμε τα μικρά παιδιά στο δρόμο με τα βραχιολάκια τους, χανόμαστε για λίγο. Κοιτάμε αυτά τα μικρά χέρια και θυμόμαστε τα δικά μας. Εκείνα τα χέρια που την πρώτη του Μαρτίου γέμιζαν χώμα, χόρτα και γρατσουνιές, πάντα με το βραχιόλι φορεμένο.
Και κάπως έτσι ασυναίσθητα, ο νους μας ταξιδεύει χρόνια πίσω. Ταξιδεύει σε κάποιες φιγούρες που μπορεί να μην είναι πλέον μαζί μας, ταξιδεύει σε μέρη που ‘χουμε χρόνια να επισκεφτούμε και μας θυμίζει πράγματα που δεν έχουμε πλέον όρεξη να κάνουμε. Αναπολούμε την αθωότητά μας, που κάπως χάθηκε στο πέρασμα του χρόνου. Αναπολούμε τη χαμένη παιδική ξεγνοιασιά. Για μια στιγμή ίσως και να δακρύσουμε απ’ αυτήν τη μνήμη. Ίσως και να μας λείπει περισσότερο από ποτέ αυτή η απίστευτη ηλικία, όταν κοιτάμε ένα μάρτη.
Όπως και να ‘χει, κάποια ενθύμια απ’ την παιδική μας ηλικία ρίζωσαν βαθιά μέσα μας. Κάποια πράγματα και κάποιες συνήθειες πάντα θα μας κάνουν να νιώθουμε παιδιά, έστω και για μια στιγμή. Κι αυτή είναι η δύναμη που κρατά την παράδοση του μάρτη σταθερή. Ίσως αυτό το βραχιολάκι να υπάρχει ακόμη, για να ενθουσιάζει τα μικρά παιδιά και να θυμίζει στους μεγαλύτερους πόσο όμορφα ήταν εκείνα τα χρόνια της ζωής τους. Μπορεί να ‘ναι απλά ένα βραχιόλι, αλλά η δύναμη που ασκεί στις καρδιές μας είναι μεγάλη. Καλό μας μήνα!
Επιμέλεια Κειμένου Πένης Σίμου: Ιωάννα Κακούρη
Συντάκτης: Πένη Σίμου
