Εξωτερικοί παρατηρητές του ίδιου μας του εαυτού

Σημείο των καιρών η κατάθλιψη, οι κρίσεις πανικού και πολλές άλλες ψυχικές ασθένειες που μοιάζουν πλέον να ’ναι οι επιδημίες της εποχής μας. Οξύμωρο μεν, πραγματικό δε. Όλα πια είναι πιο εύκολα και πιο γρήγορα, οι ρυθμοί της ζωής μας γίνονται όλο και πιο έντονοι και οι περισσότεροι από μας ζούμε σε μόνιμο άγχος. Η κατάθλιψη και οι κρίσεις πανικού είναι πλέον πιο συχνές και από τα κρυολογήματα κι εμείς μαθαίνουμε να ζούμε μαζί τους, πολλές φορές νικώντας τις, άλλες πάλι όμως όχι. Ωστόσο υπάρχουν και πολλές άλλες ψυχικές διαταραχές όχι και τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό. Ο λόγος για την αποπροσωποποίηση και ό, τι τι αυτή συνεπάγεται.

Η αποπροσωποποίηση ανήκει στις διασχιστικές διαταραχές και είναι μία αρκετά σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει την αντίληψη του ατόμου για την πραγματικότητα όσον αφορά στον ίδιο του τον εαυτό. Για την ακρίβεια μοιάζει να αποσυνδέεται από το σώμα και τις αισθήσεις του και να ‘ναι απλός παρατηρητής. Σε τέτοια επεισόδια το άτομο νιώθει πως είναι ξένος ως προς αυτά που διαδραματίζονται και πως είναι κάπου πιο πέρα χωρικά, ενώ παρακολουθεί τον εαυτό του σαν να βλέπει ταινία ή σαν να ονειρεύεται. Όλα θεωρεί πως γίνονται μηχανικά και πως έχουν μπει στον αυτόματο πιλότο, μα εκείνος ακόμα και αν δεν το νιώθει, έχει τον απόλυτο έλεγχο των κινήσεων και σκέψεών του. Όλα του μοιάζουν μακρινά και ξένα.

Τα αισθήματα μερικές φορές μοιάζουν ανύπαρκτα ή σαν έρχονται από το πουθενά και να είναι ασύνδετα με ό, τι συμβαίνει τη δεδομένη στιγμή. Σε ορισμένες περιπτώσεις επηρεάζεται και η αίσθηση του χρόνου, καθώς γίνεται δύσκολο ακόμα και το να αναγνωρίσει ανθρώπους. Το πιο επίπονο κομμάτι όμως απ’ όλα αυτά είναι πως ο ίδιος γνωρίζει πως κάτι πάει λάθος με αποτέλεσμα να φοβάται και να αγχώνεται ακόμα πιο πολύ κι έτσι να εντείνονται και τα συμπτώματα.

Η διαταραχή αυτή συνήθως εμφανίζεται σε φάσεις έντονου στρες ή άγχους και αποκόβουν τον ασθενή απότομα από την πραγματικότητα διαχωρίζοντας τη συνείδησή του από το μυαλό και το σώμα του. Πιο συχνά εμφανίζεται σε έφηβους ή ενήλικες και έρευνες έχουν δείξει πως το 50% των ενηλίκων έχει βιώσει ένα επεισόδιο αποπροσωποίησης έστω και μία φορά στη ζωή του. Παρ’ όλα αυτά ένα ή δύο επεισόδια μπορούν να συμβούν στον καθένα χωρίς να σημαίνει πως πάσχει κλινικά από αυτήν τη διαταραχή.

Τις περισσότερες φορές εμφανίζεται σε ανθρώπους που πάσχουν ήδη από μία ψυχική ασθένεια όπως κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, σχιζοφρένεια, επιληψία, μετατραυματικό στρες ή σε άτομα που κάνουν κατάχρηση σε ουσίες και αλκοόλ. Τα επεισόδια αυτά σε μεμονωμένες περιπτώσεις λειτουργούν ως άμυνα προκειμένου κάποιος να διαχειριστεί πιο εύκολα το έντονο άγχος ή κάποιες κακές αναμνήσεις.

Όταν πάσχει κανείς από διαταραχές σαν κι αυτή, όσο το αφήνει, τόσο χειρότερο γίνεται, καθώς μέρα με τη μέρα χάνεται κάθε έλεγχος και χωρίς την ανάλογη θεραπεία το στρες και ο φόβος είναι μόνιμα. Ένας ψυχοθεραπευτής σίγουρα θα μπορούσε να βοηθήσει σε μια τέτοια περίπτωση και κρίνεται και η πλέον ασφαλής επιλογή για το άτομο. Πριν τη διάγνωση, όπως άλλωστε και για κάθε άλλη ψυχική ασθένεια, γίνονται εξετάσεις προκειμένου να αποκλειστούν άλλα ενδεχόμενα που μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα ενώ στη συνέχεια η οδός που ακολουθείται είναι αυστηρά ατομική και αφορά στον κάθε ασθενή προσωπικά.

Η ψυχοθεραπεία θα εξετάσει πολλά πράγματα, κυρίως την παιδική ηλικία και τυχούσα παραμέληση ή κακοποίηση εκείνη την περίοδο, την κληρονομικότητα, κάποια άλλη ψυχική νόσο. Μα κυρίως θα εξετάσει το άγχος και τα επίπεδά του γιατί είναι ο νούμερο ένα παράγοντας για πολλές ψυχικές μα και σωματικές ασθένειες. Η φαρμακευτική αγωγή δε βοηθά στην περίπτωση της αποπροσωποποίησης. Και η θεραπεία της αποτελεί μεγάλη πρόκληση και για τον ψυχίατρο μα και για τον ίδιο τον ασθενή καθώς απαιτείται σκληρή και επίμονη δουλειά και από τις δύο πλευρές προκειμένου να υπάρξουν αποτελέσματα. Το πιο σημαντικό όμως βήμα είναι να βρεθούν τα αίτια που προκλήθηκε και συντηρήθηκε, γι’ αυτό και εξετάζονται όλα τα αισθήματα και οι αναμνήσεις του ατόμου.

Η αποπροσωποποίηση είναι μία διαταραχή από τις πολλές που υπάρχουν εκεί έξω και κάνουν τους ανθρώπους μας κι εμάς να χανόμαστε εντός του ίδιου μας του είναι. Μην ξεχνάμε πως δε είναι καθόλου απίθανο κάτι τέτοιο να συμβεί σε εμάς ή σε κάποιο οικείο πρόσωπό μας, άλλωστε το μυαλό παίζει παράξενα παιχνίδια και τις περισσότερες φορές όλες αυτές οι διαταραχές έχουν ένα κοινό λόγο ύπαρξής, να απομακρύνουν με έναν τρόπο λιγάκι παράδοξο, τον ασθενή από το στρες που δεν αντέχει να σηκώνει στις πλάτες του πια. Φρόντισε τον εαυτό σου και συμβουλεύσου έναν ειδικό. Κι αν η καθημερινότητά σου φαντάζει δυσβάσταχτη, να θυμάσαι πως πάντα υπάρχει μια δικλείδα. Βρες εκείνες τις πτυχές που θα φέρουν την ηρεμία μέσα σου. Δεν είναι εύκολο, μα αξίζει να προσπαθήσουμε, δε νομίζεις;