Ο προσδιορισμός του ποιος είναι σοβαρός και ποιος σοβαροφανής είναι κάτι που μας προκαλεί μια σύγχυση. Μέσα σε ένα γενικότερο ασαφές πλαίσιο, έχει τρελαθεί η πυξίδα μας μεταξύ των σοβαρών και των άλλων, εκείνων που θέλουν να δείχνουν σοβαροί από ανάγκη, από κεκτημένη ταχύτητα, από ένα «πρέπει» που τους ορίζει.
Σοβαρός, λοιπόν, ποιος είναι; Είναι η ικανότητα του ανθρώπου να είναι σταθερός σε ιδέες κι απόψεις, να μην παρασύρεται από τάσεις και συμπεριφορές, να μπορεί να κρατά ισορροπία σε ό,τι κάνει και στον τρόπο που ενεργεί. Σοβαρός είναι αυτός που μπορεί να υποστηρίξει το εγώ του όπως είναι, αδιαφορώντας ή ακόμα πηγαίνοντας κόντρα στο κατεστημένο. Δεν ακολουθεί το ρεύμα, ούτε και πηγαίνει πίσω απ’ το άρμα.
Ας γνωριστούμε και με τον σοβαροφανή. Το χαρακτηριστικό, δηλαδή, να δείχνει κάποιος σοβαρός. Ασχέτως με το αν όντως είναι. Μα αν δείχνει, πώς να ξέρουν οι άλλοι αν είναι πραγματικά σοβαρός;
Ο σοβαροφανής φοράει στολή. Είναι διαβασμένος στο ρόλο του. Έχει προκαθορισμένη εικόνα. Ο σοβαρός όχι. Ο πρώτος ντύνεται συγκεκριμένα, μιλά συγκεκριμένα, συνδιαλέγεται συγκεκριμένα. Ο σοβαροφανής είναι ο μη αυθεντικός, που κάποια στιγμή, σε κάποια εκδήλωση της ζωής του και της συμπεριφοράς του απέναντι στους άλλους θα γελοιοποιηθεί. Η σοβαροφάνεια συγγενεύει με την υποκρισία. Υποκρίνεσαι ότι είσαι κάτι άλλο.
Ο σοβαρός γεννιέται κι ο σοβαροφανής γίνεται. Ο σοβαρός δεν είναι κατ’ ανάγκη εκείνος ο τύπος ο δύσκαμπτος, ο ατσαλάκωτος, που γελάει λίγο, που μιλάει λιγότερο, που παρακολουθεί τους πάντες και τα πάντα πριν ενεργήσει, που με μελετημένες κινήσεις φυλάει τα νότα του. Μην μπερδευόμαστε. Αυτός ο τύπος που μόλις περιγράφηκε είναι αυτός που κάποια στιγμή θα μας την φέρει. Το εν δυνάμει λαμόγιο. Που σαν το κογιότ, περιμένει σιωπηλά να ενεργήσει κι αυτοπροσδιορίζεται ως σοβαρός για να πορεύεται ανάμεσα στα θύματά του.
Ο πραγματικά σοβαρός έχει χιούμορ, είναι κοινωνικός, ζει ανάμεσα στους ανθρώπους κι όχι στο παρασκήνιο. Έχει να πει ιστορίες, να δώσει και να πάρει, είναι αυθεντικός. Μα το πιο σπουδαίο είναι πως έχει λόγο τιμής, αυτό το μαγικό χάρισμα που σπάνια στις μέρες μας συναντάς.
Η αυθεντικότητα κι όχι η απομίμηση είναι χαρακτηριστικό των σοβαρών ατόμων. Τι νόημα έχει να φοράς παπούτσια που γράφουν μια πολύ γνωστή φίρμα, αλλά είναι απομίμηση, απλά και μόνο για να το παίξεις κάποιος; Φόρεσε τα αυθεντικά παπούτσια απ’ τη βιοτεχνία της γειτονιάς σου, που ξέρεις πως είναι γνήσια. Γιατί με την απομίμηση πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα ξεχωρίζει το γνήσιο απ’ τη μούφα.
Ο σοβαρός λοιπόν είναι αληθινός, ατόφιος και ξεχωρίζει γιατί έχει δική του λάμψη, είναι αυτόφωτος. Σε αντίθεση με τον σοβαροφανή, που είναι δημιούργημα της κοινωνίας. Ο σοβαροφανής είναι ο τύπος ο δήθεν, που προσπαθεί να γίνει κάποιος, να πουλήσει μια εικόνα, αλλά (δυστυχώς για εκείνος) μόλις κάποια στιγμή χαλαρώσει, η αλήθεια του φανερώνεται.
Τι κρίμα να ζει κανείς μια ζωή με προσωπείο, να μη φοράς τα ρούχα που θα ήθελες, αλλά να ντύνεσαι μονίμως με κουστούμια δανεικά. Να έχεις μάθει ρόλους, τάσεις, συμπεριφορές και να θες να λέγεσαι σοβαρός, γιατί φοβάσαι μη σε πουν το αντίθετο. Μα το αντίθετο είναι το αληθινό κι έχει μεγαλύτερη διάρκεια. Κάποιοι θα μας αγαπήσουν κι έτσι, κάποιοι θα μας αποδεχτούν όπως είμαστε, γιατί είμαστε εμείς. Το σίγουρο είναι πως ο σοβαροφανής κάποια στιγμή φανερώνεται.
Σοβαρός με το ζόρι, λοιπόν, ή αυθεντικός; Η απόφαση δική μας.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη