Η μεγαλύτερη αναποτελεσματικότητα έχει τις ρίζες της στο γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν κάνουν πράξη αυτά που μαθαίνουν μέσα απ’ τις εμπειρίες τους. Επιλέγουν ό,τι έχει άμεσα αποτελέσματα κι έρχεται συνήθως εύκολα. Και κάποια στιγμή, πολύ αργότερα, γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτό πόσα θα μπορούσαν να ‘χαν κάνει στη ζωή τους, κι όμως δεν τα ‘καναν.
Πώς μπορούμε να κάνουμε πράξη όλα όσα μας μαθαίνει η ζωή; Πώς μπορούμε να μην ασκούμε μικροπολιτική στον ίδιο μας τον εαυτό και να αναπτύσσουμε μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι στα αποτελέσματα των πράξεων και των επιλογών μας;
Καταρχάς, θα πρέπει να μη φοβόμαστε τις αλλαγές. Έχουμε ξαναμιλήσει για τη σημασία και την αναγκαιότητα της απενοχοποίησης των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων στη ζωή μας. Πρέπει για να καταφέρουμε να προχωρήσουμε μπροστά, με θετικό πρόσημο, να συνειδητοποιήσουμε ότι «δεν είναι επειδή τα πράγματα είναι δύσκολα που δεν τολμάμε, αλλά επειδή δεν τολμάμε, μας φαίνονται δύσκολα», όπως εξηγεί ο Σενέκας.
Η ζωή του κάθε ανθρώπου είναι ένα μεγάλο σχολείο, αρκεί να παρακολουθήσουμε με προσοχή το κάθε μάθημα. Για να κάνουμε πράξη ό,τι μαθαίνουμε, αρκεί να τηρήσουμε την εφαρμογή των διαχρονικών αρχών για τις ανθρώπινες σχέσεις. Ποιες είναι αυτές; Πρώτον, να τηρούμε τις υποσχέσεις μας. Δεύτερον, να μάθουμε να ακούμε (θετική ακρόαση). Τρίτον, να έχουμε κατανόηση κι αίσθημα συμπόνιας και τέταρτον και τελευταίο, να ‘μαστε ειλικρινείς.
Είναι τόσο απλά όσο ακούγονται; Όχι, γι’ αυτό κι αναβάλλουμε την εφαρμογή τους. Στη σύγχρονη εποχή μας, το απλό είναι παλιομοδίτικο και το παραγκωνίζουμε για χάρη κάποιων ευφάνταστων κι εντυπωσιακών τεχνικών.
Στην πλειοψηφία μας δεν τηρούμε τις υποσχέσεις που δίνουμε, κι έτσι εκπαιδευόμαστε αργά και σταθερά στο να ‘μαστε χαρακτήρες αναξιόπιστοι. Αμελούμε κι αθετούμε υποσχέσεις μας, όσο μικρές κι ασήμαντες κι αν είναι. Έτσι, κάθε φορά που δεν κάνουμε το σωστό, δυναμώνουμε τη συνήθειά μας προς το λάθος. Κάθε φορά που δεν τηρούμε τις υποσχέσεις μας πλησιάζουμε ολοένα και περισσότερο την εικόνα του αναξιόπιστου.
Η θετική ακρόαση είναι ευεργετική και για τον ακροατή και για τον ομιλητή. Σεβόμαστε και συναισθανόμαστε τον συνομιλητή μας όταν τον ακούμε με προσοχή, δεν τον διακόπτουμε και δε σκεφτόμαστε την απάντησή μας όσο αυτός ακόμα μας μιλάει. Να ακούμε με διάθεση να καταλαβαίνουμε, όχι για να αποκριθούμε.
Μικρές πράξεις καλοσύνης και κατανόησης μπορούν να ‘χουν θεαματικές συνέπειες, πολύ ευεργετικές για την εξέλιξή μας. Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η θεωρία του μετεωρολόγου Edward Lorenz. H θεωρία αυτή έγινε γνωστή ως το «Φαινόμενο της Πεταλούδας». Η κίνηση των φτερών μιας πεταλούδας στη Σιγκαπούρη θα μπορούσε να επηρεάσει έναν τυφώνα στη Βόρεια Καρολίνα. Αποτελεί ένδειξη της φυσικής αρχής που λέει ότι οι μικρές πράξεις μπορούν να ‘χουν μεγάλες συνέπειες.
Η ειλικρίνεια είναι η βάση για να χτίσουμε υγιείς σχέσεις σε όλα τα επίπεδα. Η ειλικρίνεια που, στην εποχή μας ειδικά, θεωρείται μειονέκτημα να χρησιμοποιείται. Όμως το ψέμα και την υπεκφυγή τα αντιμετωπίζουμε συνέχεια ενώ την αλήθεια μία φορά. Η ειλικρίνεια μας οδηγεί στην ωριμότητα και στην αυτογνωσία. Μας βοηθάει να προχωράμε στις πράξεις και να μη μένουμε στάσιμοι στη θεωρία.
Μπορούμε να κάνουμε πράξη ό,τι μαθαίνουμε απ’ τη ζωή μας καθημερινά, αρκεί να εφαρμόσουμε τις τέσσερις παραπάνω αρχές. Έτσι θα ελαχιστοποιήσουμε τις χαμένες ευκαιρίες και δε θα λέμε με παράπονο το ρητό «αν τα νιάτα ήξεραν κι αν τα γηρατειά μπορούσαν…».
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη