10 αριθμοί που σοκάρουν για το πόσο ντρεπόμαστε για το σώμα μας

Στην εκπνοή του χρόνου, σε μια χρονιά που το σώμα υπήρξε στις συζητήσεις μας περισσότερο από ποτέ και για πολλούς λόγους κι ίσως όχι πάντα ευχάριστους, εμείς, στο pillowfights, δίνουμε φωνή στα σώματά μας και τις ιστορίες τους μέσα από μια καμπάνια που σκοπό έχει να γιορτάσουμε. Τα γεμάτα σημάδια, όμορφα, παρδαλά και πολύχρωμα κορμιά που είναι οι πυξίδες και οι χάρτες μας για κάθε βήμα που κάνουμε στον περίεργο αυτό κόσμο. Ένα δεκαήμερο γεμάτο εικόνες, λέξεις, προσωπικές ιστορίες, άρθρα και μαρτυρίες για το body shaming, με σκοπό τελικά, το πιο απλό και σπουδαίο. Να μας αποδεχτούμε για να μπορέσουμε να αποδεχτούμε κι όλους τους άλλους. 

Υψηλή ραπτική, προσωπικές δημιουργίες και ντύσιμο προσαρμοσμένο για μαζική παραγωγή. Ο θαυμαστός κόσμος της μόδας, τα λαμπερά κορίτσια της πασαρέλας, τα ιλουστρασιόν εξώφυλλα των περιοδικών και οι γιγαντοαφίσες με τα πρόσωπα, τα χείλη, τα κορμιά. Τα τέλεια και αψεγάδιαστα κορμιά τους. Ιστορίες μπροστά και πίσω από τις κάμερες και γενιές παιδιών που μεγάλωσαν θέλοντας «να τους μοιάσουν».  Ο 20^ος αιώνας εκτός από πολλές άλλες επαναστάσεις έχει να επιδείξει κι αυτή στον τομέα της ένδυσης. Επανάσταση στα όρια της λατρείας, ακόμα κι αγγίζοντας τη μανία.

Και κάπως έτσι, το 1966, εμφανίστηκε το size zero (uk 4) για να ντύσει την Twiggy, δημιουργώντας ρούχα με περίμετρο μέσης 23 ίντσες. Και κάπως έτσι άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου, αφού το μικρό μέγεθος μπήκε πολύ ψηλά στα ζητούμενα, όχι μόνο της ένδυσης αλλά και της κοινωνικής αποδοχής. Το αδύνατο ταυτίστηκε με το όμορφο και κάθε τι διαφορετικό στοχοποιήθηκε κι απορρίφθηκε. Το νούμερο στα ρούχα ήταν μόνο η αρχή μιας κατάστασης που συνεχίστηκε προς αναζήτηση του «τέλειου σώματος» καταλήγοντας σε καταδίκη οτιδήποτε άλλου.

Κυτταρίτιδα, ουλές, σημάδια, χαρακτηριστικά έντονα ή διαφορετικά, παραπανίσια κιλά, λιγότερα κιλά, όλα μπήκαν σε ένα σακί. Body shaming. Δύο λέξεις, εκατοντάδες εικόνες, εκατομμύρια θύματα. Ας δούμε κάποιος από τους πιο σοκαριστικούς αριθμούς του φαινομένου.

1. 93% των γυναικών και 83% των αντρών αναφέρουν ότι κάποια στιγμή στη ζωή τους, για κάποιο λόγο, έπεσαν θύματα body shaming.  Μπορεί να ήταν τα κιλά της εγκυμοσύνης που δεν έφυγαν, η κοιλιά της καλοκαιρινής μπίρας, η εφηβική ακμή, μια εκ γενετής ατέλεια. Η στοχοποίηση ενός εξωτερικού χαρακτηριστικού παραμένει εκφοβισμός ακόμα και σε προσπάθεια πειράγματος.

2. 19% των παιδιών ηλικίας 3-5 ετών έχουν εκδηλώσει συμπεριφορά αποφυγής κάποιου φαγητού από φόβο μήπως παχύνουν. Η εν λόγω μελέτη είναι σοκαριστική όχι μόνο λόγω της ηλικίας των παιδιών αλλά και εξαιτίας των δηλώσεων όσων συμμετείχαν. Οι φροντιστές των παιδιών δήλωσαν ότι για την αποφυγή της τροφής τα παιδιά χρησιμοποίησαν εκφράσεις, όπως «είμαι χοντρός», «θα γίνω άσχημος». Ο συσχετισμός εμφάνισης-ομορφιάς-τροφής, δεδομένης της ηλικίας είναι αυτό που τρομάζει πιο πολύ.

3. 94% των εφήβων κοριτσιών και 64% των αγοριών αναφέρουν ότι έχουν υποστεί body shaming. Επιπλέον, τα κορίτσια που έχουν αρνητική εικόνα για το σώμα τους είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε ερωτική δραστηριότητα σε μικρότερη ηλικία (12-15 ετών). Σημάδι της χαμηλής αυτοεκτίμησης και της αλληλεπίδρασης της εικόνας με την εμπιστοσύνη που έχει κάποιος στον εαυτό του.

4. Περίπου ένας στους τρεις από όσους έχουν δεχτεί body shaming, έχουν ασκήσει και body shaming. Κι όμως τα άτομα που έχουν υποστεί κριτική φαίνεται ότι δεν το θυμούνται πάντα κι ασκούν αντίστοιχη κριτική σε άλλους ανθρώπους. Φαίνεται ότι η βιωματική εμπειρία όχι μόνο δεν είναι ανασταλτική αλλά δημιουργεί στο θύμα τόσο θυμό που στην προσπάθειά του να τον εκτονώσει γίνεται ίδιο με τους θύτες του.

5. Μόνο 22% των ατόμων που έχουν δεχτεί εκφοβισμό για κάποια διαταραχή σίτισης και την επακόλουθη εικόνα του σώματός τους έχουν καταφέρει να τη διαχειριστούν. Κι αυτό όχι άμεσα καθώς το τραύμα που μένει είναι ισχυρό και συχνά συνοδεύει το άτομο για όλη του τη ζωή. Η συσχέτιση body shaming και διαταραχών σίτισης, άλλωστε, είναι αμφίδρομη αφού μπορεί το ένα να προκαλέσει το άλλο.

6. Σχεδόν 1 στους 2 ενήλικες θεωρούν τους εαυτούς τους χοντρούς και σχεδόν 61% από αυτούς θέλουν να χάσουν βάρος. Σαφώς, η παχυσαρκία είναι μεγάλο πλήγμα της εποχής μας και χρειάζεται προσοχή και φροντίδα. Όμως το ποσοστό δεν αφορά μόνο άτομα που πληρούν τα κλινικά κριτήρια της παχυσαρκίας. Αντιθέτως, αφορά και σε άτομα που θέλουν να αλλάξουν την εικόνα του σώματός τους για να φτάσουν σ’ αυτό που θεωρούν επιθυμητό ή θελκτικό για τους άλλους. Στην Αμερική πάνω από 1 στους 3 ενήλικες άντρες δεν είναι ευχαριστημένος με το σώμα του, ποσοστό που εκτοξεύεται στο 80% για τις γυναίκες.

7. Πάνω από 75 % των ενηλίκων δηλώνουν πρόθυμοι να εγκαταλείψουν κάτι που τους προκαλεί ευχαρίστηση ως αντίτιμο του να αποκτήσουν με μαγικό τρόπο το ιδανικό -κατ’ αυτούς- σώμα. Συγκεκριμένα, 33% ήταν πρόθυμο να εγκαταλείψει τα social media, 8% το κατοικίδιό του και 5% να χάσει ένα χρόνο από τη ζωή του!

8. Σε ηλικίες άνω των 50, 13% των γυναικών φλερτάρουν τις διαταραχές σίτισης, ποσοστό που ανέρχεται σε 18% για τους άντρες. Αντίστοιχα, 3 στα 4 άτομα άνω των 55, δηλώνουν δυσφορία για το σώμα τους.

9. 1 στις 3 περίπου από τις γυναίκες αθλήτριες κινδυνεύουν από νευρική ανορεξία, ποσοστό που είναι 1 στους 10 για τους άντρες. Η νευρογενής βουλιμία φτάνει σε σαφώς μεγαλύτερα ποσοστά, 58% για τις γυναίκες και 38% για τους άντρες αθλητές. Οι διαταραχές σίτισης σε αυτή την ομάδα ατόμων είναι άμεσα συσχετιζόμενες με την εικόνα του σώματος που χρειάζεται να έχουν για να επιτύχουν τους στόχους τους ή τις προδιαγραφές των αθλημάτων. Τα αυστηρά στάνταρντ και οι ακραίες οδηγίες των προπονητών ενέχουν body shaming σε μεγάλη έκταση.

10. 7-15% είναι το ποσοστό των ατόμων με διαταραγμένη εικόνα για το σώμα τους λόγω αυτό-αμφισβήτησης ή body shaming που θα αναζητήσουν τη βοήθεια αισθητικών παρεμβάσεων και 12% της δερματολογίας για ν’ απαλλαγούν από τα σημάδια του body shaming.

Το body shaming και με αριθμούς, λοιπόν. Μια συνθήκη τρομακτική, μια πραγματικότητα αμείλικτη, μια καθημερινότητα που συνοδεύει πολλούς, σε ένα βαθμό όλους μας. Ας σταματήσουμε την αλυσίδα. Να είμαστε ο κρίκος που θα σπάσει τη συνέχεια.