Γιατί ένα άσχημο συμβάν δε θέλει πολλές λεπτομέρειες

Δύο φαινόμενα που εμφανίζονται συχνά στην ψυχολογία είναι της «αντιγραφής» και  της «χιονοστιβάδας θετικών συναισθημάτων». Εκ πρώτης όψεως μπορεί να μοιάζουν άσχετα, ωστόσο έχουν κοινή βάση, αν και διαφορετικά αποτελέσματα.

Το φαινόμενο της «αντιγραφής» στις μέρες μας λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Η αυξανόμενη υιοθέτηση αρνητικών προτύπων είναι συχνά απόρροια της υπερέκθεσης και της υπερπροβολής τους από τα μέσα ενημέρωσης. Για να μην παρεξηγηθούμε, δεν ενοχοποιούνται σε καμία περίπτωση τα τελευταία όταν προβάλλουν απλώς ζητήματα που αφορούν τη ζωή και φαινόμενα που εν γένει απασχολούν την κοινωνία και κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. Σ’ αυτό που διαφωνούμε είναι η συχνότητα, η ένταση και οι διαστάσεις που παίρνει ένα θέμα όταν αφορά ένα τραγικό γεγονός. Για παράδειγμα, ο καταιγισμός πληροφοριών και η εξιστόρηση λεπτομερειών για το πώς έγινε μια δολοφονία είναι πιθανόν -συχνότερα απ’ όσο φανταζόμαστε- να πυροδοτήσει κάτι παρόμοιο ή να δώσει ιδέες. Ας σημειωθεί βέβαια ότι η έκθεση λειτουργεί ως έναυσμα και δε φαίνεται να είναι η πραγματική αιτία που οι δράστες διαπράττουν τέτοιου είδους πράξεις.

Όταν η είδηση λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα οποία δε λείπουν οι προσωπικές και συχνά αβάσιμες υποθέσεις, η όλη κατάσταση γίνεται αφορμή να εκδηλωθούν περισσότερες καταστροφικές συμπεριφορές. Δημιουργείται πιθανόν η εντύπωση σε μελλοντικούς δράστες ότι διαπράττοντας το ίδιο έγκλημα θα «χαίρουν» προσοχής και θα γίνουν -έστω και με αρνητικό τρόπο- θέμα κουβέντας στις τηλεοράσεις. Σ’ αυτή τους την πεποίθηση έρχεται να προστεθεί και το ακόμη πιο παράλογο του φαινομένου, ότι θα αποκτήσουν -καθώς αυτό βλέπουν να γίνεται!- ακολούθους στα social media και θα προκαλέσουν τον θαυμασμό του αντιθέτου φύλου. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλοί δράστες έλαβαν κατά καιρούς γράμματα θαυμασμού και ερωτικές εξομολογήσεις. Παράξενο, κι όμως αληθινό!

Ποια είναι η δική μας ευθύνη σε όλα αυτά; Δυστυχώς μεγάλη. Κάθε φορά που μπαίνουμε στο διαδίκτυο για να διαβάσουμε το ημερολόγιο μιας δολοφονημένης κοπέλας ή ενός κακοποιημένου συζύγου, κάθε φορά που αναζητάμε το ερωτικό βίντεο που ανέβασε κάποιος για να εκδικηθεί το πρώην ταίρι, γινόμαστε μέρος της χιονοστιβάδας αρνητικών καταστάσεων. Αντ’ αυτού, ας κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Ας εστιάσουμε στη συνειδητή έκθεση σε ευχάριστες ειδήσεις και μπορεί να δούμε ότι όλο και συχνότερα θα εμφανίζονται μπροστά μας.

Η επιστήμη της Θετικής Ψυχολογίας υποστηρίζει ότι όταν συζητάμε ένα θετικό γεγονός, αυτό τείνει να μας κατακλύζει και να «διογκώνεται». Μάλιστα προτείνει την τεχνική της καταγραφής τριών θετικών γεγονότων κάθε μέρα, όπως ότι βρήκαμε πάρκινγκ -θαύμα στις μεγαλουπόλεις!-, ή την εκπαίδευση του μυαλού μας να σκέφτεται τρία θετικά πράγματα μετά από ένα αρνητικό. Αν το καλοσκεφτούμε, η συζήτηση στις παρέες ενός άσχημου γεγονότος μοιραία οδηγεί σε περισσότερες παρόμοιες ειδήσεις, με αποτέλεσμα να βαραίνει το κλίμα. Αντίθετα, το να μιλά κανείς για όμορφα συναισθήματα που προκύπτουν από ταξίδια, από νέα ξεκινήματα, απ’ τον ερχομό ενός νέου μέλους στην οικογένεια κι άλλα παρεμφερή γεγονότα, δημιουργεί μια ευχάριστη ατμόσφαιρα που με τη σειρά της μας κάνει να βρίσκουμε περισσότερα ευχάριστα προς συζήτηση.

Αυτό που πρέπει να προσέξει κανείς είναι κατά πόσο γεμίζει την καθημερινότητά του με χρήσιμες πληροφορίες. Η (υπερ)έκθεση σε αρνητικά γεγονότα μπορεί να οδηγήσει σε αντιγραφή τους, ακριβώς επειδή οι άνθρωποι τείνουμε να μιμούμαστε αυτό που βλέπουμε. Ας επιλέξουμε καλύτερα να συζητάμε για έρωτες που μας παρακινούν, για αγάπες που δε φθείρονται στον χρόνο κι ας εξιστορούσε όμορφες ιστορίες, με σκοπό να ενεργοποιήσουμε ευχάριστα συναισθήματα, ακόμη κι όταν αυτό μοιάζει δύσκολο.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!