Είναι φορές που παίρνουμε σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή στιγμιαία και αυθόρμητα. Όταν όμως ξέρουμε εκ των προτέρων πως κάτι δεν είναι της πλάκας και οφείλουμε να δώσουμε έμφαση, καλύτερα να ακολουθούμε σταθερά και συγκεκριμένα βήματα που θα μας εξασφαλίσουν ότι οι επιλογές μας θα είναι προς όφελός μας. Ο Edward de Bono επινόησε την «τεχνική των έξι καπέλων της σκέψης», ώστε να μας βοηθήσει να φωτίσουμε τις αποφάσεις μας από διαφορετικές οπτικές και επομένως να προβλέψουμε την έκβασή τους. Ποια είναι όμως αυτά τα καπέλα και τι συμβολίζουν;
Κάθε καπέλο αναπαριστά και μια έννοια. Το άσπρο αναφέρεται στις πληροφορίες που έχουμε διαθέσιμες για το ζήτημα που μας απασχολεί, ενώ το πράσινο στις δημιουργικές ιδέες μας που σχετίζονται άμεσα με αυτό. Συγκεκριμένα, φορώντας νοερά το άσπρο καπέλο, εστιάζουμε στις διαθέσιμες γνώσεις και σε όσα μπορούμε να αντλήσουμε, ενώ με το πράσινο, μπορούμε να στρέψουμε την προσοχή μας στους τρόπους που θα μας επιτρέψουν να υλοποιήσουμε την αρχική ιδέα. Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι μας απασχολεί ένα θέμα σχετικό με την εργασία, πως αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε να προσφέρουμε κάτι παραπάνω στη δουλειά ή έχουμε αμφιβολίες για το αν η παραμονή μας στη θέση αυτή μας καλύπτει. Η παρούσα κατάσταση, οι συνθήκες που βιώνουμε στον εργασιακό χώρο, η επαφή με τους συναδέλφους, αποτελούν δεδομένα που εξετάζουμε (άσπρο καπέλο) και που συμβάλλουν κατά πολύ στην απόφασή μας να μείνουμε ή να φύγουμε. Οι προοπτικές που ανοίγονται με την απόφαση να αλλάξουμε επαγγελματικό περιβάλλον αποτελούν ένδειξη ότι έχουμε προβάρει το πράσινο καπέλο, κάνοντας έναν καταιγισμό ιδεών και σημειώνοντας οποιαδήποτε δημιουργική ιδέα (π.χ. αποστολή βιογραφικών σε άλλες επιχειρήσεις, σχεδιασμός δικής μας επιχείρησης) μάς έρχεται στον νου προς αυτή την κατεύθυνση.
Το κίτρινο καπέλο συμβολίζει την αισιοδοξία που μας κατακλύζει στη σκέψη ότι βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι νέο, ενώ το μαύρο είναι το καπέλο της κρίσης και της αμφιβολίας. Στο προηγούμενο παράδειγμα σχετικά με την εργασία μας, το κίτρινο καπέλο αναφέρεται στους λόγους για τους οποίους η απόφασή μας μπορεί να μας δώσει ώθηση να περιμένουμε καλύτερες εργασιακές συνθήκες και ποιότητα ζωής, ενώ στο μαύρο εσωκλείονται οι λόγοι που κάνουν την αρχική μας ιδέα δύσκολα υλοποιήσιμη. Από τη μια αναλογιζόμαστε τα θετικά που θα προκύψουν από ένα νέο άνοιγμα, όπως ο καλύτερος μισθός, το πιο ξεκούραστο ωράριο, η αλλαγή στη διάθεσή μας, η δυνατότητα να αλλάξουμε πορεία και από την άλλη σώμα και μυαλό κάνουν αυτό που ξέρουν πολύ καλά μπροστά στο άγνωστο· αντιστέκονται σθεναρά και μας γεμίζουν με αρνητικές σκέψεις και απαισιοδοξία για το μέλλον που φαντάζει αβέβαιο. Έτσι, αναπόφευκτα σκεφτόμαστε αν αυτή μας η απόφαση θα είναι προς το καλύτερο ή θα θέσει σε κίνδυνο τα οικονομικά μας, τα όσα απολαμβάνουμε, ακόμη και τη σχέση με την οικογένειά μας.
Το κόκκινο καπέλο αντιπροσωπεύει τη διαίσθηση και τα συναισθήματά μας, ενώ το μπλε αναφέρεται στη λογική που καθοδηγεί τις κινήσεις μας. Στη σκέψη και μόνο ενός νέου επαγγελματικού ανοίγματος και αποδέσμευσης από το προηγούμενο εργασιακό περιβάλλον μπορεί να αισθανόμαστε ανυπομονησία και προσμονή για το τι θα συναντήσουμε ή να βιώνουμε συναισθήματα αβεβαιότητας και φόβου, αφού «ξεβολευτήκαμε» και αφήσαμε τη σταθερότητα (που νομίζαμε πως έχουμε). Αυτά τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα και συγκεχυμένα μέσα μας. Όμως, πρέπει να γνωρίζουμε ότι το άνοιγμα προϋποθέτει να αισθανθούμε αντικρουόμενα συναισθήματα κι ίσως αυτό να είναι τελικά το καλό σημάδι σε κάθε νέα προοπτική. Σίγουρα όλοι έχουμε φόβους που άλλοτε εκφράζουμε και άλλοτε όχι, αλλά ταυτόχρονα έχουμε και επιθυμίες κρυφές που αν υπερισχύσουν μπορούν να γίνουν οράματα και να μας οδηγήσουν σε υπέροχους δρόμους. Πώς όμως το όραμά μας μπορεί να γίνει υλοποιήσιμο και εφικτό; Φορώντας το μπλε καπέλο και οργανώνοντας τα βήματα που χρειάζεται να γίνουν, ώστε κάποια στιγμή -την οποία καλό θα είναι να γνωρίζουμε από πριν- η προοπτική να δημιουργήσουμε τη δική μας επιχείρηση ή το βήμα προς μια άλλη κατεύθυνση να μη φαντάζουν μακρινά και ξεχασμένα όνειρα. Η οργάνωση είναι το κλειδί που συνδέεται με τις λογικές μας κινήσεις και τους τρόπους που θα μας φέρουν πιο κοντά στον εκάστοτε στόχο.
Η θεωρία των «έξι καπέλων της σκέψης» βρίσκει εφαρμογή σε όλες τις πτυχές της ζωής μας και μας παρέχει τη δυνατότητα να δούμε ένα ζήτημα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Στην περίπτωση των διαπροσωπικών σχέσεων, οι συνθήκες που βιώνουμε στη σχέση μας, η διαίσθησή μας, το τι νιώθουμε, οι αμφιβολίες και οι λύσεις που διαφαίνονται σε καθημερινά και απτά προβλήματα, μπορούν να εξηγηθούν με τα έξι καπέλα του De Bono.
Για οποιοδήποτε θέμα, μικρό ή μεγάλο, βιώνουμε σύγκρουση ή εσωτερική πάλη, μπορούμε να φανταστούμε ότι φοράμε διαφορετικά καπέλα και αυτομάτως να δούμε τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες, εστιάζοντας στις λύσεις και στους φωτεινούς δρόμους και όχι στα προβλήματα ή τα μελανά σημεία μιας σχέσης. Μαζί με τη λογική, η αισιοδοξία και η θετική στάση μπορούν να κάνουν θαύματα. Ανακατεύοντας, λοιπόν, στον καμβά της ζωής το μπλε και το κίτρινο, παίρνουμε ως ανταμοιβή το χρώμα της ελπίδας, της αναγέννησης και της αναζωογόνησης, το πράσινο. Άλλωστε ο Ν. Καζαντζάκης το έθεσε τόσο σοφά όταν είπε: «Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα. Ζωγράφισε τον Παράδεισο και μπες μέσα»!
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Εύη Λεγάτου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
