Δεν υπάρχουν λόγια ικανά να περιγράψουν την ύψιστης σημασίας για την ανθρωπότητα προσφορά των επιστημόνων. Στον χώρο της ψυχικής υγείας, πολλοί διακεκριμένοι ερευνητές έχουν προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για τις σχέσεις και τον εσωτερικό μας κόσμο που εφαρμόζονται ευρύτατα παγκοσμίως. Ο αγαπημένος μας Carl Rogers, «πατέρας της ψυχοθεραπείας», πιστεύοντας στην κατά βάση καλή ανθρώπινη φύση διατύπωσε τα θεμέλια της ευνοϊκής συνεργασίας θεραπευόμενου και θεραπευτή στην ψυχοθεραπεία.
Η πρώτη βασική προϋπόθεση μιας επιτυχημένης ψυχοθεραπείας δεν είναι άλλη από τη γνησιότητα των συναισθημάτων του θεραπευτή. Ο τελευταίος δεν περιορίζεται απλώς στην ακρόαση του συνομιλητή, αλλά αποκτά ενεργό ρόλο στη μεταξύ τους σχέση, αποκαλύπτοντας κομμάτια του εαυτού του και της προσωπικότητάς του και δηλώνοντας ξεκάθαρα κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας όσα νιώθει και σκέφτεται. Αυτό σημαίνει ότι ο θεραπευτής οφείλει να εκφράσει ακόμα και αρνητικά συναισθήματα, λέγοντας στον θεραπευόμενο ότι δε συμφωνεί με τον τρόπο που χειρίστηκε μια κατάσταση. Ο Rogers υποστήριζε πως οποιαδήποτε προσπάθεια συγκάλυψης των συναισθημάτων μπορεί να γίνει αντιληπτή από τον θεραπευόμενο κι η σχέση του με τον θεραπευτή να διαταραχθεί.
Δεύτερη προϋπόθεση μιας επιτυχημένης ψυχοθεραπείας είναι η θετική αναγνώριση. Η πραγματική και απόλυτη αποδοχή του θεραπευόμενου τίθεται πολύ υψηλά στα προαπαιτούμενα του Rogers για την ψυχοθεραπεία. Ο σεβασμός αποτελεί το κλειδί στη σχέση και κάνει τον θεραπευόμενο να εμπιστεύεται τον θεραπευτή του και παράλληλα να νιώθει πιο σίγουρος για τις δυνάμεις του. Ο θεραπευτής από την άλλη μπορεί να του εξηγήσει πως κανείς δεν είναι τέλειος και κανείς δεν ανταποκρίνεται το ίδιο καλά σε όλους του τους ρόλους, συμπεριλαμβάνοντας και τον εαυτό του.
Η τρίτη κρίσιμη μεταβλητή της ψυχοθεραπευτικής πράξης είναι η ενσυναίσθηση και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Ο θεραπευτής καλείται να κατανοήσει τις εμπειρίες που του μεταφέρει ο θεραπευόμενος και να αποκωδικοποιήσει την υποκειμενική εμπειρία του δεύτερου. Μπορεί να χρησιμοποιήσει φράσεις όπως: «Σε νιώθω και καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι για σένα αυτό που περνάς». Αγωνίζεται ώστε να βιώσει όσα βιώνει ο θεραπευόμενος και δεν προσποιείται ότι έχει μπει στη θέση του, χωρίς αυτό να ισχύει στην πραγματικότητα.
Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι τρεις συνιστώσες της εν λόγω προσέγγισης πρέπει να βρίσκονται σε απόλυτη ισορροπία. Ο θεραπευτής οφείλει να είναι τρυφερός, αλλά ενίοτε σκληρός, όπως ένας καλός γονιός. Έχει χρέος να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να εξελιχθεί, χωρίς να του δώσει την εντύπωση πως είναι παντογνώστης και πως ο ρόλος του ίδιου είναι απαραίτητος στη ζωή του. Πρέπει να αντιμετωπίζει τον θεραπευόμενο ως ενήλικα και όχι ως παιδί που χρειάζεται διαρκώς νουθεσία και στήριξη. Ειδάλλως, ο τελευταίος δε θα καταφέρει ποτέ πραγματικά να προχωρήσει στη ζωή του και να εξελίξει τις δεξιότητες που θα τον κάνουν πιο δυνατό. Με άλλα λόγια, στην ψυχοθεραπεία αποφεύγουμε την εξάρτηση του θεραπευόμενου από τον θεραπευτή και τη θεοποίηση του δεύτερου.
Πολλοί ψυχολόγοι και μελετητές, ανάμεσά τους και οι D. Cervone και L.A. Pervin, υποστηρίζουν ότι η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση του Rogers έχει έναν χαρακτήρα «εάν-τότε». Εάν συντελεστούν τρεις βασικές αρχές, τότε και μόνο τότε η ψυχοθεραπεία θα αποφέρει τα μέγιστα. Στην προσέγγιση αυτή, ο θεραπευόμενος δεν αντιμετωπίζεται ως ασθενής και ο θεραπευτής ως γιατρός. Αντίθετα, θεωρούνται άνθρωποι με ειλικρινή συναισθήματα και αντιδράσεις που μπαίνουν σε μια διαδικασία, έχοντας απόλυτη επίγνωση των πράξεών τους και που θέλουν να δουλέψουν μαζί, κοπιάζοντας για έναν κοινό σκοπό. Η παρουσία και μόνο του θεραπευτή προκαλεί θετικά συναισθήματα στον θεραπευόμενο και είναι ικανή να τον ηρεμήσει. Οι τρεις βασικές συνιστώσες της ψυχοθεραπείας είναι αλληλένδετες και απόλυτα εξαρτώμενες, αφού μαζί εξασφαλίζουν και υπόσχονται στο άτομο την πολυπόθητη θετική αλλαγή.
Ο Rogers, μέσα από τη φαινομενολογική του θεωρία, κατάφερε να δώσει μόνος του την απάντηση στο ερώτημα που του δημιουργήθηκε στα πρώτα χρόνια τα επαγγελματικής του ζωής. Έτσι, από το «πώς μπορώ να θεραπεύσω ή να αλλάξω το άτομο» μετατόπισε την ερώτηση στο «πώς μπορώ να αναπτύξω μαζί του μια σχέση που θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει για την προσωπική του ανάπτυξη». Στη ερώτηση αυτή απάντησε μέσω των τριών συνθηκών που εγγυώνται την αλλαγή: «γνησιότητα», «άνευ όρων αποδοχή» και «ενσυναίσθηση».
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Εύη Λεγάτου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
