«Κάθε άνθρωπος χρειάζεται άλλον έναν, δε γίνεται να ζεις τη ζωή σου χωρίς να έχεις κοντά σου έναν άνθρωπο.» Γεγονός, ειπωμένο από τον Τσαρλς Μπουκόφσκι. «Ο άνθρωπος είναι ον φύσει κοινωνικό και πολιτικό. Αυτός που μπορεί να ζήσει μακριά απ’ τις ανθρώπινες κοινωνίες είναι θηρίο ή θεός.» Αυτή η δεύτερη διαπίστωση καταγράφηκε από τον Αριστοτέλη. Επομένως, το να ζεις μαζί με ανθρώπους είναι από πάντα και θα συνεχίσει να είναι σημαντικό για την ψυχική, αλλά και σωματική υγεία. Μιας και οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που διατηρούν υγιείς φιλίες, έχουν πιθανότητες να ζήσουν περισσότερο.
Η φιλία είναι σημαντικός τομέας στη ζωή από τα παιδικά κιόλας χρόνια, οπότε ξεκινά η κοινωνικοποίηση του ατόμου. Αρχικά αναζητούμε κάποιον για να παίξουμε, αργότερα για να μοιραστούμε το θρανίο, τα ταξίδια, τις μεγάλες χαρές και τις ζόρικες στενοχώριες μας. Αν έχεις βρει εκείνους που είναι διαθέσιμοι για να αγαπήσουν, να δικαιολογήσουν, να κρίνουν αυστηρά, να αγαπηθούν, να βασιστείς πάνω τους και είσαι έτοιμος να το κάνεις κι εσύ, τότε πιθανότατα βρίσκεσαι σε μία υγιή φιλική σχέση.
Κάποιες φορές βέβαια τα όρια μεταξύ μιας υγιούς και μη υγιούς φιλικής σχέσης δεν είναι τόσο ευδιάκριτα. Υπάρχουν μερικά σημάδια που φωνάζουν ή προειδοποιούν ότι κάτι δεν πάει και τόσο καλά σε αυτή τη σχέση.
1. Εγωισμός
Σε ποια ανθρώπινη αλληλεπίδραση ο υπέρμετρος εγωισμός δεν είναι το υλικό που καταστρέφει τα πάντα; Σε μία φιλία που κυριαρχεί ο εγωισμός, γίνονται μόνο όσα θέλει ο ένας, επιμένει μέχρι να περνά το δικό του, δεν ενδιαφέρεται για τις επιθυμίες της άλλης πλευράς και δεν υποχωρεί από τη θέση του. Η μία πλευρά είναι αυτή που τρέχει συνέχεια πίσω απ’ την άλλη και αυτό το «θα ‘μαι εκεί για σένα», δεν ισχύει εκατέρωθεν.
2. Υπάρχει πάντα ένα (άλυτο) πρόβλημα
Είναι εκείνοι οι άνθρωποι που έχουν πάντα πάρα πολλά δισεπίλυτα προβλήματα. Θέλουν μόνο να τα λένε κάπου, να κλαίγονται, να προσελκύουν τον οίκτο και προσοχή, χωρίς επί της ουσίας να ακούσουν συμβουλές και να προσπαθήσουν έστω να δώσουν μία λύση. Εννοείται πως το πρόβλημα είναι πάντα πολύ πιο σημαντικό από του άλλου, για να φαίνεται πως το βιώνει πιο δύσκολα απ’ τον καθένα. Στην περίπτωση που ο άλλος άνθρωπος διανύει μια ευχάριστη περίοδο στη ζωή του, δε νιώθει άνετα να εκφράσει τη χαρά του, αλλά αντιθέτως νιώθει τύψεις για τα ευχάριστα συναισθήματά του.
3. Κάπου χάθηκε η εμπιστοσύνη
Βασικό συστατικό μίας σχέσης είναι η εμπιστοσύνη και μάλιστα η αμοιβαία. Εκείνη που δεν κλονίζεται, που δε διχάζεται και δεν προδίδεται. Όταν συνειδητοποιείς πως δεν είναι τόσο δύσκολο να προδοθεί η εμπιστοσύνη, τότε το πλαίσιο της φιλίας από κάπου μπάζει. Υπάρχουν στιγμές που κάποιος από τους δύο δε νιώθει άνετα να μοιραστεί εμπειρίες, σκέψεις, συναισθήματα, μυστικά και δυσκολεύεται να δείξει τον πραγματικό του εαυτό.
4. Μαύρη μαυρίλα πλάκωσε
Απαισιοδοξία, κατήφεια, μουρμούρα, γκρίνια, μιζέρια και κατεβασμένα μούτρα. Τίποτα δεν πάει καλά, όλα είναι χάλια και οι υπόλοιποι οφείλουν να το αναγνωρίζουν και να το δέχονται. Δεν υπάρχει πάντα κάτι συγκεκριμένο, το κακό είναι γενικό. Κάθε προσπάθεια για αλλαγή διάθεσης από το φιλικό περιβάλλον πέφτει στο κενό και μετά από κάθε κοινή συνάντηση εκείνος που έχει την τάση να βλέπει τα πράγματα λίγο πιο αισιόδοξα, στο τέλος νιώθει να έχει απορροφήσει όλη αυτήν την αρνητική ενέργεια και να έχει στεγνώσει από κάθε θετική σκέψη.
5. Οι αυτοκόλλητοι
Ό,τι και να κάνουν, το κάνουν μαζί, ο ένας έχει γίνει η σκιά του άλλου. Είναι δεδομένο ότι θα μοιράζονται το χρόνο τους, θα κάνουν όλες τις δραστηριότητες και δουλείες από κοινού. Η μέρα τους ξεκινά από το πρωί, είναι μαζί στο σπίτι, τρώνε, κοιμούνται, διασκεδάζουν και φτου και απ’ την αρχή. Κι αν το να μην έχεις λίγο οξυγόνο ολόδικό σου είναι λογικό, τότε σκέψου εκείνες τις φορές που ο ένας αποφασίζει να αφιερώσει χρόνο και σε άλλες παρέες, αν μετά ακολουθούν σκηνές ζηλοτυπίας. Εκεί που τα όρια μπερδεύονται και δεν υπάρχουν ξεχωριστές ζωές.
6. Παρατηρήσεις εδώ, παρατηρήσεις εκεί, παρατηρήσεις παντού
Ή αλλιώς δε βγαίνει καλή κουβέντα. Μοιάζει να υπάρχει ένας παρατηρητής των πάντων για να βρει ένα αρνητικό σχόλιο να χαλάσει μία ωραία στιγμή, μία διασκεδαστική βραδιά, μία όμορφη σχέση. Φαίνεται να τα γνωρίζει όλα, δε σταματά να συμβουλεύει, να έχει μία αρνητική και εκφραστικά κακότροπη άποψη για όλα. Συν του ότι η συμπεριφορά αυτή παρατηρείται και μπροστά σε άλλους.
7. Κεφάλαιο ψέμα
Θα μπορούσε να είναι μαζί με τον εγωισμό οι δύο πιο δημοφιλέστερες αιτίες που οι σχέσεις αυτοκαταστρέφονται. Ψέματα που εκτοξεύονται είτε μπροστά είτε πίσω απ’ την πλάτη των φίλων. Είναι η στιγμή που αναρωτιέσαι πώς γίνεται συνέχεια να μπλέκεστε σε προβλήματα, μπλεξίματα και ίντριγκες. Κάποιος όμως έχει τσακωθεί με την αλήθεια, την κρύβει ή τη διαστρεβλώνει κι εκεί εντοπίζονται όλες οι απαντήσεις αυτής της περίεργης αλληλεπίδρασης.
8. Όλα για το θεαθήναι
Αυτή τη σχέση αν την παρατηρήσεις λίγο καλύτερα, θα την αναγνωρίσεις εύκολα. Η παρέα υφίσταται μόνο για τις εξόδους, φυσικά στα high μαγαζιά της πόλης, συνοδευμένα με το ανάλογο outfit. Κάθε έξοδος που σέβεται τον εαυτό της έχει μία καλοστημένη και καλοφωτισμένη φωτογραφία για το instagram, αλλιώς δε μετράει. Ε, δε θέλω να σε ταράξω, αλλά αυτή είναι μία επιφανειακή σχέση, χωρίς ουσιαστική επικοινωνία.
9. Ανταγωνισμός-αντιπαλότητα
Μία άκρως ανταγωνιστική σχέση, κρατά τον έναν πίσω, γιατί ο άλλος τον εμποδίζει από το στόχο και τα σχέδιά του. Είναι υγιές και απολύτως θεμιτό να υπάρχει προσωπική εξέλιξη και πρόοδος, αλλά όχι εις βάρος του ενός. Είναι συνήθως εκείνος που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί καταστάσεις και να προωθήσει τον εαυτό του. Δε βλέπει το φίλο του ως σύμμαχο, αλλά σαν αντίπαλο που πρέπει να ξεπεράσει.
10. Επικρατεί ανακούφιση αν δεν υπάρξει συνάντηση
Όταν αρχίζεις να βρίσκεις δικαιολογίες για να μη συναντηθείτε, όταν τελικά δεν έρχεται κάπου που έχετε κανονίσει και χαίρεσαι, όταν φεύγει ανακουφίζεσαι; Όταν πρόκειται να βρεθείτε σε πιάνει μία κάποια δυσφορία, καταλαβαίνεις ότι δε θες τελικά να συναντηθείτε, δυσκολεύεσαι να δείξεις ή καταπιέζεις τον πραγματικό σου εαυτό, τότε σίγουρα κάτι δεν πάει καλά.
Η αλήθεια είναι ότι χρειάζεται αρκετή τόλμη, αλλά μόλις μερικά ειλικρινή δευτερόλεπτα για να διακρίνεις σε τι είδους σχέση βρίσκεσαι με τους φίλους σου και για να οχυρώσεις καλά τον εαυτό σου είτε είσαι ο «θύτης» είτε το «θύμα» σ’ αυτήν την ιστορία. Μη φοβάσαι να βάλεις όρια, τόσο στον εαυτό σου όσο και στους άλλους. Βέβαια δεν είναι πάντα μια εύκολη διαδικασία, τα όρια όμως οφείλουν να είναι ξεκάθαρα για να διατηρούν την ασφάλεια της σχέσης και να προτρέπουν τους άλλους για το πώς να συμπεριφέρονται. Τα υγιή όρια δεν απομακρύνουν τους ανθρώπους, αντιθέτως δυναμώνουν τη σχέση.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου