Ποιες είναι οι αξίες του αληθινού ρομαντισμού

Γιατί άραγε όσοι είναι ρομαντικοί ως άνθρωποι πρέπει να το κρύβουν και να γίνονται με το ζόρι ρεαλιστές και απ’ την άλλη εκείνοι που δεν τους αγγίζει τόσο ο ρομαντισμός να περηφανεύονται γι’ αυτό και κάποιες φορές να πιέζονται για να δείξουν το αντίθετο; Στο πλαίσιο αυτής της σκέψης, προέκυψε το ερώτημα πώς ξεκίνησε ο ρομαντισμός στις τέχνες και πώς έφτασε να είναι τόσο hot θέμα για τις ανθρώπινες σχέσεις πάσης φύσεως.

Ο ρομαντισμός, λοιπόν, ξεκίνησε το ταξίδι του στην Ευρώπη τον 18ο αιώνα ως καλλιτεχνικό κίνημα, αρχικά στη λογοτεχνία και αργότερα στη μουσική και στις εικαστικές τέχνες. Σκοπός αυτού του ρεύματος ήταν μέσω της τέχνης να προκληθούν και να γεννηθούν ισχυρά συναισθήματα και συγκίνηση. Όλη η φιλοσοφία του κινήματος αντιτάχθηκε στις φόρμες του κλασικισμού που επικρατούσε ως τότε, όπου τα πάντα αντιμετωπίζονταν με αυστηρή λογική και πεζότητα, ενώ αντίθετα επίκεντρο του ρομαντισμού αποτελούσε ο άνθρωπος και στόχος ήταν να φωτιστεί η εσωτερικότητά του. Στο ίδιο πλαίσιο χαρακτηρίζεται κάποιος ρομαντικός και σήμερα, εκείνοι δηλαδή που το άλογο υπερισχύει του λογικού και έχουν κάνει τρόπο ζωής να σκέφτονται πρώτα με το συναίσθημα και μετά με το μυαλό τους.

Με αυτόν τον τρόπο η τέχνη αξιοποιώντας αυτήν την ιδεολογία δημιουργεί λογοτεχνικό κείμενο, ζωγραφική απεικόνιση αλλά και μουσική σύνθεση σε μία ονειρική ατμόσφαιρα, εξάροντας τη φαντασία και στοχεύοντας στην παράλληλη συνύπαρξη της λογικής και του συναισθήματος. Δεν καταργούσε όμως τελείως τη λογική, αλλά δε δεχόταν και τη μονόπλευρη κυριαρχία της. Ο ρομαντισμός αποτέλεσε ένα αρκετά επαναστατικό και σκανδαλώδες ρεύμα για την εποχή, που άλλαξε τις ισορροπίες κι έστρεψε το φακό προς τον άνθρωπο. Οι νέες αυτές θεωρίες με τα κοινωνικά αιτήματα και την ιδεαλιστική προσέγγιση έφεραν στο προσκήνιο για πρώτη φορά τον ίδιο τον άνθρωπο και αυτό από μόνο του ήταν αρκετά πρωτοπόρο, αλλά και αισιόδοξο για την ανθρωπότητα (ναι, ρομαντική ψυχή εδώ, όβερ).

Είναι ένα ρεύμα που αγαπήθηκε πολύ και σιγά-σιγά αυτή η προσέγγιση εισχώρησε στην κοινωνία και στις ανθρώπινες σχέσεις. Μπορεί να είναι μία λιγάκι παρεξηγημένη έννοια, διότι όταν κάποιος χαρακτηρίζεται ρομαντικός συνήθως αυτόματα του δίνεται αρνητική χροιά, ότι δηλαδή είναι θλιμμένος, μελαγχολικός, ζει στο δικό του παραμυθένιο κόσμο που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Ίσως όμως η ευαισθησία, η ονειροπόληση, ο συναισθηματισμός και το πάθος να είναι μερικά πιο σαφή χαρακτηριστικά που σκιαγραφούν το προφίλ ενός ρομαντικού από τον 18ο αιώνα ως σήμερα. Η προσέγγιση και η σκέψη πίσω απ’ αυτό το ρεύμα δεν έχει αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια.

Έτσι κι αλλιώς ρομαντικός δεν είναι αυτός που στέλνει λουλούδια και ζωγραφίζει καρδούλες στα μηνύματά του. Ρομαντικός είναι εκείνος που πιστεύει στη δύναμη του ανθρώπου, στην καλοσύνη και στη θέλησή του. Είναι εκείνος που πιστεύει και το έχει κάνει στάση ζωής στην αξιοκρατία, στο ότι ο άνθρωπος έχει τελικά σημασία, να μπορείς να ‘ρθεις στη θέση του πριν τον κρίνεις, είναι εκείνος που συνεχίζει να πιστεύει στο καλό των ανθρώπων, στο αίσθημα της δικαιοσύνης, στην καλοσύνη. Ρομαντικός είναι αυτός που δεν επωφελείται ο ίδιος εις βάρος άλλων ανθρώπων και όχι αυτός που σκαρώνει «μελούρες» για να φλερτάρει και να κάνει γκελ μπροστά σε κόσμο.

«Αχ εμένα δε μου αρέσουν αυτά τα ρομαντικά, συγγνώμη! Κατέβα από το ροζ συννεφάκι σου!» Αν είσαι μία ρομαντική ψυχή που τολμάς να το δείχνεις. τότε σίγουρα θα έχεις ακούσει κάτι σχετικό. Εκείνοι που ζητούν απ’ τους άλλους να γίνουν ορθολογιστές, έχουν επιχειρήσει άραγε να γίνουν οι ίδιοι λιγάκι πιο ρομαντικοί; Κι αν όχι, δε χρειάζεται κανείς να γίνει κάτι άλλο απ’ αυτό που είναι και πιστεύει, δεν υπάρχει λόγος να κρίνεται και να κρύβεται καμία από τις δύο κατηγορίες ανθρώπων. Δεν είναι παρωχημένο να είσαι ρομαντικός στις σχέσεις που συνάπτεις με τους άλλους ανθρώπους, είναι όμως παρωχημένο να καταπιέζεις και να προσπαθείς να αλλάξεις εκείνους που στην ψυχή τους «ασπάστηκαν» το ρομαντισμό.

Ρομαντική ψυχή είναι εκείνη που ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο που υπάρχει ισότητα, τα παιδιά δεν πεινάνε και μπορούν να πηγαίνουν σχολείο σαν όλα τα άλλα, δεν πνίγονται επειδή κάποιοι κάνουν πως δε βλέπουν, δε διψούν όσο μερικοί άλλοι ξεχειλίζουν. Ρομαντικός είναι εκείνος που κόντρα σε όλα ονειρεύεται, που πιστεύει ότι μπορεί να φτάσει ως το άπιαστο όπως αυτό καθρεφτίζεται στα μάτια των τρίτων. Ο ρομαντισμός όπως έρχεται από τις τέχνες προτείνει μία ναι μεν πιο συγκινησιακά φορτισμένη προσέγγιση ζωής, αλλά τολμά δε και να εναντιωθεί στους αυστηρούς και ορθολογικούς κανόνες που τη διέπουν.

Στις τέχνες ο ρομαντισμός προσέφερε ελευθερία στο δημιουργό και στις επιλογές του και ανέδειξε την επιθυμία για εμβάθυνση στον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου, των λαθών και των παθών του, κάνοντας με αυτό τον τρόπο τα δημιουργήματά της απελευθερωμένα και με περισσότερη ζωντάνια. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με εκείνους που επιλέγουν τον ρομαντισμό στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή, εκφράζουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους, φέρονται περισσότερα αυθόρμητα και στην αλληλεπίδρασή τους με τους άλλους ανθρώπους επιλέγουν μία ατμόσφαιρα η οποία έχει επίκεντρο τον άνθρωπο.

‘Οπως γίνεται αντιληπτό είναι μία βαθιά έννοια που ξεκινά ως εξέγερση στους κανόνες και στις νόρμες, προσθέτοντας το συναίσθημα στη στείρα λογική. Στην πραγματικότητα του σήμερα μπερδεύεται η έννοια του ρομαντικού με το μελό. Είναι ξεκάθαρο πως για να γίνει κάποιος μελό χρησιμοποιεί κάτι τεχνητό σε ορισμένες περιστάσεις για να πετύχει το σκοπό του, που μπορεί να είναι από την επίκληση στο συναίσθημα μέχρι ένα επιτυχημένο φλερτ. Αντίθετα ο ρομαντισμός δεν είναι κάτι «φορέσιμο», ούτε σημαίνει απαραίτητα δράμα, happy end και υπέρμετρος ενθουσιασμός. Προκύπτει μέσα απ’ την έλξη δύο ανθρώπων, από την αγάπη και το ειλικρινές ενδιαφέρον προς τον άνθρωπο, ταυτίζεται με την εντιμότητα, την ελπίδα, την ελεύθερη έκφραση και τη δικαιοσύνη.

Επίσης είναι καλό να ξεχωρίζουμε πως όταν κάποιος δεν είναι ρομαντικός, είτε γιατί δεν τον εκφράζει αυτή η ιδεολογία είτε γιατί δεν ικανοποιεί τους σκοπούς και τις επιθυμίες του, δε σημαίνει ότι είναι ή πρέπει να γίνεται ψυχρός κι επιφανειακός, γιατί τώρα ξέρουμε πως το να μην είσαι ρομαντικός δε σημαίνει ότι είσαι ρεαλιστής. Μπορείς να διαλέξεις όποια πλευρά θέλεις, αρκεί να είναι αυτή που σε εκφράζει πραγματικά και δε σε καταπιέζει· αυτό από μόνο του είναι αρκετά ρομαντικό!