Σχέσεις εξάρτησης που έχουν κάτι από υποταγή

Οι ερωτικές σχέσεις που συνάπτουν οι άνθρωποι μπορεί να έχουν πολλές και διαφορετικές μορφές και αυτό σίγουρα δεν το μαθαίνετε από μένα. Υπάρχει ένα είδος σχέσης που βασίζεται στη συναισθηματική εξάρτηση του ενός ατόμου από το άλλο. Η εξάρτηση, ο έλεγχος και η υποταγή είναι έννοιες που συνδέονται άμεσα η μία με την άλλη. Σε αυτή τη σχέση υπάρχει κάποιος που εξουσιάζει και κάποιος που εξουσιάζεται.

Ο σύντροφος που εξαρτάται από τον άλλο είναι κατά βάση ένα άτομο που δε στηρίζεται στον εαυτό του και στις δικές του δυνάμεις, δεν είναι δηλαδή ένα αυτόνομο άτομο. Προκειμένου να «λύσει» έστω κι επιφανειακά αυτό το πρόβλημα, δημιουργεί σχέσεις που σκοπό έχουν να καλύψουν αυτήν την αδυναμία, επιδιώκοντας να «κολλήσει» στον σύντροφό του και να βασίζεται σε εκείνον. Ο πραγματικός λόγος πίσω απ’ αυτές τις σχέσεις δεν είναι η μεταξύ τους έλξη, η αγάπη και ο έρωτας που μπορεί να νιώθουν, αλλά η ανάγκη για μία σχέση για να μην είναι μόνος του. Αυτόματα σχεδόν, αρχίζει και η διαδικασία του φόβου για ενδεχόμενο χωρισμό, απόρριψη, εγκατάλειψη, το άγχος του αποχωρισμού και παύσης της σχέσης.

Συνήθως όλη αυτή η διαδικασία δεν είναι κάτι που προκύπτει τυχαία ή μπορεί να συμβεί σε όλους τους ανθρώπους. Το άτομο που έχει την τάση να εξαρτάται από άλλους και παράλληλα φοβάται μην τους χάσει, από την παιδική ηλικία έχει -λανθασμένα- συνδέσει τη δική του συναισθηματική ισορροπία με την παρουσία κάποιων ανθρώπων γύρω του. Φοβάται δηλαδή πως θα κλονιστεί η προσωπική του εσωτερική ισορροπία αν βιώσει την απώλεια του συντρόφου. Αυτό προκύπτει από βιώματα του παρελθόντος, από απόρριψη κι εγκατάλειψη που ενδεχομένως να έχει ζήσει και είναι ένα συναίσθημα που το συνοδεύει και στο παρόν του, πολλές φορές χωρίς να γίνεται άμεσα αντιληπτό. Σε αυτήν την περίπτωση προκειμένου να μη βγει αληθινός ο φόβος και να μη χάσει τον σύντροφο από τη ζωή του, διατίθεται να κάνει ό,τι χρειαστεί, ό,τι θέλει εκείνος, όσα λέει κι επιθυμεί να γίνονται πράξη.

Το κοινό σημείο αυτών των δύο ανθρώπων είναι η ανασφάλεια. Και οι δύο δηλαδή έχουν ανασφάλειες. Η διαφορά τους είναι στον τρόπο που εκφράζονται κι επικοινωνούνται. Η ανασφάλεια στη μία περίπτωση εκφράζεται επιθετικά, ενώ στην άλλη παθητικά. Επιθετικά εκφράζεται από τον άνθρωπο που «προκαλεί» αυτήν την εξάρτηση και παθητικά από εκείνον που δεν έχει συνδεθεί μαζί του ουσιαστικά αλλά εξαρτάται απ’ αυτόν.

Τα παιχνίδια εξουσίας αρχίζουν από τον σύντροφο που πιστεύει ότι πρέπει να έχει τον έλεγχο της σχέσης, γιατί μόνο έτσι μπορεί να λειτουργήσει το ίδιο το άτομο και η σχέση. Ο στόχος είναι να μπορέσει να ελέγχει τη συμπεριφορά του συντρόφου του -άρα και την πορεία της σχέσης- και ο τρόπος που το προσπαθεί είναι μέσω χειριστικής συμπεριφοράς. Οι φράσεις που ακούς εύκολα και συχνά σε τέτοιου είδους σχέσεις είναι «δε θα μπορέσεις/δεν μπορείς χωρίς εμένα», «θα κάνεις αυτό αλλιώς θα χωρίσουμε», «κάν’ το για μένα για να μπορούμε να είμαστε μαζί». Προσπαθεί να εκβιάσει ουσιαστικά το συναίσθημα του άλλου, βασίζεται στη δική του ανάγκη για να διατηρηθεί αυτή η σχέση κι έτσι σταδιακά έρχεται η υποταγή του συντρόφου, ώστε να εκτελεί τις απαιτήσεις και τις επιθυμίες εκείνου που εξουσιάζει.

Το κλειδί σε αυτή τη σχέση είναι ότι ο άνθρωπος που είναι συναισθηματικά εξαρτημένος δεν καταλαβαίνει ότι βρίσκεται σε αυτήν τη θέση, νομίζει όμως πως είναι υποχρέωση του και καθήκον να παραμείνει στη σχέση. Από τη θεωρητικά ισχυρή πλευρά προβάλλει συνεχώς και όχι τυχαία το «εμείς», υποκρύπτοντας στην πραγματικότητα το τεράστιο «εγώ» του. Βασίζεται έντονα στη συνήθεια κι έχει την τάση να περιγράφει τις δικές του χειριστικές συμπεριφορές ως φυσιολογικές και απόλυτα λογικές. Η υποταγή δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά έμμεση. Με τρόπο και σιγά-σιγά έχει διαμορφώσει έτσι τις συνθήκες που ο λόγος του γίνεται πράξη. Κάποιες φορές είτε επειδή υπάρχει αντίδραση, είτε για να μην υπάρξει αντίδραση δίνεται χρόνος, αφοσίωση, ανταλλάγματα πάσης φύσεως στον άλλο άνθρωπο.

Πλασάρει τον εαυτό του τόσο ιδανικά που αναγκάζει με τον τρόπο του να υποταχθεί σε εκείνον, μιας και τα κάνει όλα σωστά και αυτός έχει τις ιδέες και τις λύσεις. Με τον καιρό μοιραία μοιάζει ο λόγος του να είναι οδηγός επιβίωσης, ευτυχίας κι επιτυχίας της σχέσης και του συντρόφου. Παράλληλα όμως δημιουργεί την αίσθηση της ανάγκης του να αγαπηθεί. Όταν μπαίνει στην εξίσωση αυτή η ανάγκη, τότε η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο γιατί το άτομο που έχει την εξάρτηση μαζί του, νιώθει ότι μόνο εκείνος μπορεί να δώσει την αγάπη και να βοηθήσει την άλλη πλευρά κι έτσι η εξάρτηση μεγαλώνει.

Το κύριο χαρακτηριστικό που συνοδεύει την εξάρτηση είναι η απώλεια της προσωπικής ελευθερίας. Προκύπτει μέσα από την υποταγή που βασίζεται στα πολύ έντονα συναισθήματα και στις προσεκτικά επιλεγμένες συμπεριφορές εκ μέρους του ατόμου που έχει δημιουργήσει εν γνώσει του αυτή τη σχέση εξάρτησης. Η εξάρτηση σχεδόν πάντα συνδέεται με την υποταγή, μέσα σε αυτό το πλαίσιο εμφανίζεται. Χρειάζεται κάτι ισχυρό και κάτι αδύναμο. Το αδύναμο άτομο που προσκολλάται, θεωρεί ψευδώς, πως ο σύντροφός του είναι ο ισχυρός της εξίσωσης, ενώ στην πραγματικότητα είναι το ίδιο αδύναμος με εκείνον, αλλά με μία ισχυρή επιθυμία να μη χάσει τη δική του ελευθερία και να καλύπτει την ανασφάλειά του.

Οι συναισθηματικές εξαρτήσεις δεν έχουν να κάνουν με χημικές ουσίες που παράγονται στον οργανισμό, δεν εξηγούνται με κάποιον επιστημονικό τρόπο. Βασίζονται στη διαφοροποίηση και τολμώ να πω στη διαστρέβλωση κάποιων βασικών ανθρώπινων αναγκών, όπως είναι ο έρωτας. Σε αυτές τις σχέσεις οι άνθρωποι που τις συνάπτουν δεν ξέρουν ακριβώς για ποιο λόγο βρίσκονται στη σχέση και ποια είναι τα συναισθήματά τους για τον σύντροφό τους. «Χρησιμοποιώντας» τις έννοιες του έρωτα, της αγάπης, της φροντίδας και της τρυφερότητας μπερδεύονται οι ίδιοι και μπερδεύουν και το άλλο άτομο.

Πριν κλείσουμε αυτό εδώ το κείμενο θα ήθελα να επισημάνω ότι μια σχέση εξάρτησης δεν είναι μία υγιής σχέση. Να θυμάσαι πάντα και να σου επαναλαμβάνεις συχνά πως κανείς δε σου κάνει χάρη που είναι μαζί σου, πως οι δικές σου επιθυμίες έχουν την ίδια ισχύ με τις επιθυμίες του εκάστοτε συντρόφου σου και απ’ την άλλη σε κανέναν δε δίνεις αυτήν την πολυπόθητη ευκαιρία να είναι μαζί σου, με ανταλλάγματα, επειδή είσαι γαμάτος και είναι τυχερός όποιος είναι δίπλα σου, άρα πρέπει να σε ακούει με κλειστά μάτια. Η αγάπη είναι σεβασμός και μοίρασμα, όχι έλεγχος και κτητικότητα.

Στην περίπτωση που σου είναι χρήσιμα θα σου αφήσω και μερικές λέξεις από τον Χόρχε Μπουκάι: «Αν θέλετε η αγάπη σας να κρατήσει για πάντα, να πετάτε μαζί, αλλά ποτέ δεμένοι»!

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!