Ακούμε συχνά τη φράση «εγώ στην ηλικία σου…», με δικούς μας ανθρώπους να προσπαθούν να μας φέρουν κατά κάποιο τρόπο στη θέση τους, με σκοπό να μας περάσουν συγκεκριμένα μηνύματα. Οι δάσκαλοι που σέβονται τον εαυτό τους και την ιδιότητά τους θα βρουν οποιοδήποτε τρόπο να πετύχουν τον σκοπό τους. Κάποιες πρακτικές τους μάλιστα ενίοτε είναι κάπως περίεργες και μπορεί και ακόμα και να προκαλούν φόβο. Ως ενήλικες τις θυμόμαστε και γελάμε, αλλά όταν ήμασταν παιδιά δεν μπορούσαμε να διακρίνουμε τι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και τι όχι, ενώ οι μεγάλοι μάς έλεγαν κάποια ακραία πράγματα στην προσπάθειά τους να μας βοηθήσουν να διακρίνουμε το καλό απ’ το κακό. Κάνοντας μια αναδρομή στην παιδική ηλικία, θα βρούμε μερικές απ’ τις πιο τρελές φράσεις που ακούσαμε από γονείς και δασκάλους!
1. «Αν τρως τα νύχια σου, μπορεί μέχρι και να σκίσεις το στομάχι σου»
Το να μασουλάει κάποιος τα νύχια του είναι μια αρκετά αποκρουστική συνήθεια, την οποία καλό θα ήταν να αποβάλλει. Πέραν του αντιαισθητικού της υπόθεσης, μπορεί να είναι όντως επικίνδυνο λόγω των μικροβίων που μαζεύονται κάτω απ’ τα νύχια μας. Για να μας προστατέψουν απ’ όλα αυτά, λοιπόν, ουκ ολίγες φορές μας είπαν ένα λευκό ψεματάκι!
2. «Όταν βάζεις το δάχτυλο στη μύτη, αγγίζεις τον εγκέφαλό σου»
Εκμεταλλευόμενοι το γεγονός πως δε γνωρίζαμε βιολογία βρήκαν έναν ανατριχιαστικό τρόπο να απομακρύνουν τα δαχτυλάκια μας απ’ τα ρουθούνια μας. Το δάχτυλο στη μύτη είναι επίσης μια άσχημη συνήθεια των παιδιών που πρέπει να αντικατασταθεί απ’ τη χρήση ενός χαρτομάντιλου. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα!
3. «Αν δεν τρως την τελευταία σου μπουκιά, θα σου κλέψουν τον άντρα/ τη γυναίκα»
Αν κι υποθετικό σενάριο, σε καμία περίπτωση δε θα θέλαμε να χάσουμε το ταίρι. Εδώ την μπάλα μας χάναμε κι είχαμε δράματα, πού να χάναμε κι άνθρωπο! Γι’ αυτό κι εμείς δεν αφήναμε ούτε ψίχουλο κι έτσι ξέραμε ότι δεν υπήρχε περίπτωση να συμβεί κάτι τέτοιο (αν κι η προειδοποίηση είχε μια δόση αλήθειας).
4. «Αν περάσει κάποιος από πάνω σου, θα μείνεις κοντός»
Με σκοπό να διασφαλιστεί η σωματική ακεραιότητα των παιδιών, έπρεπε να μοιάζει λιγότερο διασκεδαστικό να πηδάει ο ένας πάνω απ’ τον άλλον. Βέβαια όταν συνέβαινε κάτι τέτοιο, λέγαμε μεταξύ μας ότι αυτός που πέρασε από πάνω σου πρέπει να ξαναπεράσει για να μην πιάσει το κακό. Μωρέ μήπως γι’ αυτό πάψαμε να ψηλώνουμε από κάποια ηλικία κι έπειτα;
5. «Αν καταπιείς κουκούτσι, θα φυτρώσει δέντρο στην κοιλιά σου»
Η δυσπεψία κι ο κοιλόπονος είναι κάτι που μπορεί να ταλαιπωρήσει άτομα κάθε ηλικίας και να προκληθεί πολύ εύκολα απ’ την κατάποση κουκουτσιών. Η γκρίνια και τα παράπονα των μικρών παιδιών για τον πόνο στην κοιλίτσα τους δεν είναι κάτι ευχάριστο για τα ίδια, πόσο μάλλον γι’ αυτούς που τα περιβάλλουν. Οπότε οι ενήλικες σκέφτηκαν να κάνουν τα παιδιά να φανταστούν πώς θα ήταν αν έβγαιναν κλαδιά απ’ το στόμα και τη μύτη τους!
6. «Αν καταπιείς τσίχλα, θα μπερδευτούν τα έντερά σου»
Παρόμοιο με το προηγούμενο, καλλιεργεί τον φόβο στα παιδάκια χωρίς κανέναν λόγο, αφού δεν υπάρχει περίπτωση να προκληθεί ενόχληση στο γαστρεντερικό. Πλέον ξέρουμε ότι αν καταπιούμε την τσίχλα μας δε θα πάθουν κάτι με τα έντερά μας αλλά θα λειτουργήσουν κανονικά, όπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες τροφές.
7. «Αν κοιμάσαι με τα πόδια έξω απ’ το σκέπασμα, θα σε αρπάξουν κακά πλάσματα»
Είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος κρυώνει απ’ τα πόδια, οπότε χρειαζόμασταν ένα κίνητρο για να σκεπαζόμαστε. Μάλλον αυτή η υπόθεση είναι κοντά στην πραγματικότητα, καθώς τα τέρατα θα μπορούσαν να είναι τα κρυολογήματα που περνούσαμε όταν δεν προσέχαμε. Όταν η αδιαθεσία και η φασαρία μπορεί να αποφευχθεί, καλύτερα να μένουμε μακριά τους!
8. «Αν τρως καρότα, θα μπορείς να βλέπεις στο σκοτάδι»
Αυτό δε μας το έλεγαν για να μας βοηθήσουν να αποφύγουμε κάτι αλλά για τη βελτίωση των διατροφικών μας συνηθειών και για μεγαλύτερη ποικιλία τροφών. Θα ήταν πολύ cool αν βλέπαμε στο σκοτάδι! Αυτήν την ιδιαίτερη δεξιότητα δεν την αναπτύξαμε ποτέ φυσικά, αλλά τουλάχιστον άξιζε η προσπάθεια!
9. «Μην τρως γαριδάκια, γιατί έχουν πετρέλαιο»
Καλή η προσπάθεια του δασκάλου, αλλά το μόνο που κατάφερνε ήταν να νιώθουμε κάπως ενοχικά την ώρα που τρώγαμε γαριδάκια. Δεν μπορείς έτσι απλά να πείσεις ένα παιδάκι να απαρνηθεί ένα απ’ τα αγαπημένα του σνακ. Ίσως και να μην υπάρχει τρόπος τελικά να μείνει κανείς μακριά τους!
10. «Αν βάζεις ζελέ στα μαλλιά, θα καταλήξεις φαλακρός»
Ίσως υπάρχει μια δόση αλήθειας σ’ αυτό, καθώς η συνεχής και έντονη χρήση προϊόντων styling μπορεί να προκαλέσει τριχόπτωση. Ωστόσο, εμείς μόνο στις γιορτές και στα γενέθλια συνηθίζαμε να χρησιμοποιούμε τέτοια προϊόντα. Υπερβολές των μεγάλων, χωρίς ουσιαστικό λόγο! Στην πραγματικότητα μάλλον δεν ήθελαν να παρεμβαίνουμε στα μαλλιά μας, γι’ αυτό και η συγκεκριμένη προειδοποίηση.
11. «Αν δε διαβάζεις, θα γίνεις ζητιάνος»
Η συγκεκριμένη στάση που μπορεί να υιοθετήσει ένας εκπαιδευτικός για να κινητοποιήσει τα παιδιά να είναι παραγωγικά και μελετηρά, δεν είναι ιδιαίτερα ορθή. Σίγουρα είναι σημαντικό κι απαραίτητο να αποκτά κάθε άνθρωπος έστω τις στοιχειώδεις γνώσεις, αλλά δε χρειάζεται να δημιουργούνται πρότυπα που περιθωριοποιούν συγκεκριμένες ομάδες.
12. «Αν στέκεσαι πολύ κοντά στην τηλεόραση, θα γίνει τετράγωνο το κεφάλι σου»
Κινδυνολογία χωρίς καμία λογική υπόσταση που πιθανότατα δεν πτόησε κανέναν απ’ το να παρακολουθεί παιδικά στην τηλεόραση σχεδόν σε απόσταση αναπνοής, ούτε απ’ το να κολλάει το πρόσωπό του στις κονσόλες παιχνιδιών. Δεν ήταν ότι δε βλέπαμε από μακριά, ήταν ο ενθουσιασμός που είχαμε. Αν ίσχυε εξάλλου, το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων θα είχε τετράγωνο κεφάλι!
13. «Αν κάνεις την ανάγκη σου σε πισίνα, το νερό θα γίνει κόκκινο»
Το μόνο ψεματάκι που δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Το να είμαστε προσεκτικοί και καθαροί είναι εξαιρετικά σημαντικό. Επιπλέον, η καλλιέργεια της συλλογικής σκέψης και του ενδιαφέροντος είναι εξίσου σοβαρό ζήτημα, έστω κι όταν πρόκειται να επιτευχθεί μ’ αυτόν τον τρόπο.
14. «Αν αφήνεις την τσάντα σου στο πάτωμα, δε θα πηγαίνουν καλά τα οικονομικά σου»
Ένας λόγος που οι μεγάλοι προχωρούσαν στη συγκεκριμένη προειδοποίηση ήταν για να διατηρούμε καθαρά τα αντικείμενά μας, ενώ ένας άλλος για να προσέχουμε τα πράγματά μας, ώστε να μη μας τα πάρει κάποιος. Η ουσία είναι η αποτροπή απ’ τη δημιουργία της συγκεκριμένης συνήθειας που αν εφαρμοστεί στην περίπτωση της τσάντας, θα μπορέσει να εφαρμοστεί και με άλλα αντικείμενα.
15. «Αν σκουντήξεις κάποιον την ώρα που πίνει νερό, θα πάρεις όλες τις αμαρτίες του»
Δεν είναι καθόλου ευγενικό κι αγγίζει τα όρια του επικίνδυνου να ταρακουνήσουμε κάποιον την ώρα που πίνει νερό. Δεν μπορεί να πει κανείς σ’ ένα παιδί ότι μπορεί να πάρει μέχρι και τη ζωή κάποιου αν συμπεριφερθεί έτσι, οπότε είναι λογικό να ειπωθεί κάτι πιο light που όμως δε μοιάζει ιδιαίτερα δελεαστικό.
Θα λέγαμε ότι είναι σωτήριο που πλέον είθισται να αποφεύγονται τέτοιες στρεσογόνες πρακτικές κι η διδακτική έχει άλλες προσεγγίσεις. Ο τρόπος που μεταφέρεται τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνει ένα παιδί καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα χαρακτηριστικά και τις δράσεις του ως ενήλικα. Το άγχος, ο φόβος, η ενοχή κι η νευρικότητα δεν είναι κάτι που χρειάζεται σε τόσο μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για σημαντικές πτυχές της καθημερινότητας. Ούτως ή άλλως, τα δεδομένα δείχνουν πως όλα είναι πολύ καλύτερα όταν οι εξηγήσεις σ’ ένα παιδί δεν περιλαμβάνουν απειλές, παρά μόνο την αλήθεια, με όμορφα και κατανοητά λόγια.
Συντάκτης: Ελένη Βαλαβάνη
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
