Αν μπορούμε να πούμε κάτι με σιγουριά είναι πως διαρκώς αιφνιδιαζόμαστε πια. Και μόλις τα βρίσκουμε λίγο σκούρα με τις νέες συνθήκες ή την προσαρμογή μας σ’ αυτές, κατευθείαν ξεκινάμε να νοσταλγούμε τα περασμένα μεγαλεία. Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης των πραγμάτων κι η μακρόχρονη διατήρηση της αρνητικής άποψής μας για ό,τι νεότερο καταντά να γίνει εμμονή προς την επιστροφή στο παρελθόν κι εμείς παρελθοντολάγνοι.
Περιγράφοντας τη σημασία της παρελθοντολαγνείας, θα λέγαμε ότι είναι η εξιδανίκευση ορισμένων χαρακτηριστικών του παρελθόντος κι η δαιμονοποίηση των αντίστοιχων του παρόντος. Υποκλινόμαστε μπροστά στη δόξα του παλιού και κλείνουμε τα μάτια μας με τρομερή αυταπάρνηση ως προς το νέο, διότι θεωρούμε ότι ποτέ δε θα είναι το ίδιο ή ότι κάτι το καινούργιο δε θα είναι ποτέ καλύτερο. Υπάρχουν πάρα πολλά είδη παρελθοντολαγνείας, τα οποία σχετίζονται πραγματικά με το οτιδήποτε, από το αγαπημένο μας είδος μουσικής έως τη καλύτερη κατά τη γνώμη μας ερωτική σχέση που είχαμε. Οι παρελθοντολάγνοι είναι πρεσβευτές των εκφράσεων «Κάθε φέτος και χειρότερα, κάθε πέρυσι και καλύτερα!», «Ο παλιός είναι αλλιώς!», «Δε γίνονται τέτοια πράγματα πια!», «Δε βγαίνουν τέτοια αριστουργήματα σήμερα!», «Δε θα υπάρξει ξανά άνθρωπος σαν αυτόν!» κι άλλων άπειρων παρεμφερών.
Η τάση να προσκολλόμαστε στο παρελθόν προκύπτει απ’ τη σύγκριση που κάνουμε μεταξύ της τωρινής κατάστασης με την παλαιότερη, ξεχνώντας φυσικά κάθε τι αρνητικό που μας έριχνε την εκάστοτε περασμένη περίοδο. Οι λόγοι αυτού είναι συχνότατα το ότι δεν προλαβαίνουμε τις εξελίξεις, είναι κουραστικές οι συχνές προσαρμογές και βλέπουμε με άσχημο μάτι τις αλλαγές τις οποίες δεν επιλέγουμε οι ίδιοι για τον εαυτό μας. Ενώ αν γυρίσουμε νοητά πίσω στο χρόνο, θα δούμε πως ποτέ δεν ήμασταν πλήρως ευχαριστημένοι με όλα και πάντα νοσταλγούσαμε κάτι παρελθοντικό. Έτσι, λοιπόν, στο πέρασμα μιας δεκαετίας για παράδειγμα, είναι πολύ πιθανό να σκεφτόμαστε γεμάτοι αγάπη κι επιθυμία για επιστροφή το σήμερα.
Όλη αυτή η παλινδρόμηση, πέρα απ’ το ότι μας συγχύζει διατηρώντας μας μονίμως σε μια αντίφαση, μας κάνει να χάνουμε το παρόν. Ζούμε σαν να υπάρχει μόνο το παρελθόν και το μέλλον, ελπίζοντας φυσικά ότι και στο μέλλον δε θα υπάρξουν μεγάλες διαφορές. Βλέποντας τα πράγματα απ’ τη θέση ενός τρίτου, καταλαβαίνουμε ότι είναι εξαιρετικά παράλογο όλο αυτό. Σαφώς, όταν πρόκειται για τη δική μας περίπτωση δεν αναγνωρίζουμε ότι λειτουργεί ως ένας προστατευτικός κύκλος, ο οποίος μας κάνει να μην αισθανόμαστε ανασφάλεια, αφού παραμένουμε στα ήδη γνωστά κι οικεία σ’ εμάς.
Κατά βάθος είναι η καχυποψία μας που μας απομακρύνει απ’ το να δεχτούμε και να αφεθούμε στις εξελίξεις. Έχουμε δεχτεί ορισμένα πράγματα ως δεδομένα κι απόλυτα σωστά, οπότε είναι κάπως αποκαρδιωτικό να βλέπουμε να καταρρέουν όλα σταδιακά μπροστά μας, με αποτέλεσμα να είμαστε σε άρνηση για την αποδοχή των νέων δεδομένων.
Αν σκεφτούμε το όλο θέμα λογικά, τελικά θα μας βόλευε να μην άλλαζε ποτέ τίποτα ή μήπως θα αγανακτούσαμε; Δε θα υπήρχαν περιορισμοί που κάποτε θα βρίσκαμε μπροστά μας; Σε πόσα προβλήματά μας δε θα βρισκόταν λύση, αν δεν υπήρχε ποτέ πρόοδος; Επομένως, γίνεται ξεκάθαρο πως δε θέλουμε τα πράγματα να αλλάζουν μόνο όταν δε μας συμφέρει. Άλλωστε παρακολουθήσαμε πολύ παραστατικά σε γνωστή τηλεοπτική σειρά πώς είναι να μένουν τα πράγματα πίσω. Ο μόνος που ήταν ευχαριστημένος με το «εμπρός πίσω», ζώντας στις ψευδαισθήσεις του, ήταν ο Περίανδρος Πώποτας!
Παράλληλα ένας άλλος παράγοντας μη αποδοχής της νέας τάξης πραγμάτων είναι το συναισθηματικό μας δέσιμο με κάποια χρονική περίοδο της ζωής μας. Παρ’ όλα αυτά είναι εύλογο πως δε γίνεται να ζούμε μια ζωή σαν να βρισκόμαστε σε μια συγκεκριμένη ηλικία. Ή θα λέμε ψέματα στον εαυτό μας και θα παριστάνουμε πως δεν άλλαξε τίποτα μέσα μας κι οι γύρω μας θα απορούν με την κατάστασή μας ή θα είμαστε δυστυχισμένοι γιατί δεν μπορούμε να απολαύσουμε τίποτα, χωρίς να ξέρουμε πολλές φορές και τι μας φταίει.
Στην πραγματικότητα, δε μας λείπουν οι «παλιές καλές εποχές», αλλά κάτι άλλο απ’ τον εαυτό μας, το οποίο δεν έχουμε κατορθώσει να διακρίνουμε. Δεν ακούμε συνεχώς τα ίδια παλιά τραγούδια επειδή δεν μπορούμε να βρούμε έναν αντίστοιχα αξιόλογο σύγχρονο τραγουδιστή. Δε βλέπουμε συνεχώς τις παλιές κλασσικές ταινίες, επειδή δε βγαίνουν το ίδιο ποιοτικές σήμερα. Δε μας λείπει ο πρώην σύντροφός μας, επειδή ήμασταν σε όλα καλά. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτό που μας λείπει είναι η ειλικρίνεια, η αυθεντικότητά μας, η ελευθερία μας και τελικά η χαρά που πια δεν έχουμε.
Η πικρή ή η λυτρωτική αλήθεια είναι πως το παρελθόν μας είναι αυτό που διαμόρφωσε το παρόν μας. Η μόνη χρήσιμη επιστροφή σ’ αυτό είναι για να δούμε πώς μπορούμε να βελτιώσουμε αυτά που θέλουμε στο σήμερα ή τι να κάνουμε ή να μην κάνουμε, ώστε να αποκτήσουμε ξανά αυτό που θέλουμε τώρα, αφού το έχουμε χάσει. Ο μόνος λόγος να ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν, ας είναι μόνο το να θυμηθούμε από πού ξεκινήσαμε και να θαυμάσουμε πού φτάσαμε έως τώρα. Το σημαντικότερο είναι να μένουμε αφοσιωμένοι στο παρόν, αφού μ’ αυτό θα πλάσουμε το μέλλον μας. Και κάπως έτσι θα κλείσει αυτός ο αέναος κύκλος νοσταλγίας-αναβίωσης της παλιάς μας ζωής.
Ας αποχαιρετίσουμε αξιοπρεπώς, λοιπόν, ό,τι έφυγε, ας αποδεχτούμε όσα εμπίπτουν στο τώρα κι ας ανοίξουμε την αγκαλιά μας σε όσα έρχονται. Ας αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε λιγότερο τις προτάσεις που ξεκινούν με παρελθοντικούς χρονικούς συνδέσμους κι ας κοιτάξουμε γύρω μας χωρίς παρωπίδες. Πάμε να πάρουμε μια βαθιά ανάσα και να πούμε φωναχτά «Αφήνω το παρελθόν μου εκεί που ανήκει!». Επαναλαμβάνουμε εντατικά έως ότου το πιστέψουμε και γίνει πράξη.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ελένη Βαλαβάνη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
