Μεταθέσεις∙ το αγκάθι της οικογένειας

Οικογένεια. Μία λέξη, ο μεγαλύτερος κι ο πιο σημαντικός θεσμός, τουλάχιστον στην ελληνική κοινωνία. Έχουμε μάθει οι γονείς μας και τα αδέρφια μας –για όσους έχουν– να μας στηρίζουν πάντοτε στα δύσκολα και να μας ενθαρρύνουν στα εύκολα. Είμαστε μια γροθιά ενωμένη, ξεπερνώντας καθετί που θα σταθεί εμπόδιο στον δρόμο μας. Τι γίνεται, όμως, όταν η οικογένεια, χωρίς να θέλει, δεν καταφέρνει να ‘ναι καθημερινά μαζί; Το δέσιμο αυτό παραμένει; Πώς οι γονείς διαχειρίζονται αυτή την απόσταση τόσο μεταξύ τους όσο κι ανάμεσα σε εκείνους και τα παιδιά;

Αναφέρομαι σε εκείνους τους γονείς που λόγω εργασίας είναι αναγκασμένοι να μεταφερθούν σε διαφορετική πόλη ή ακόμα και χώρα, για αρκετό χρονικό διάστημα, κάτι που τους φέρνει αντιμέτωπους με δύσκολες αποφάσεις. Θα μεταφερθούν μαζί με την οικογένειά τους ή μόνοι τους; Κι αν έχουν συνεχείς αλλαγές, όπως οι στρατιωτικοί, οι εκπαιδευτικοί, οι διπλωμάτες, είναι εφικτό όλη η οικογένεια να μεταφέρεται συνεχώς;

Είναι αρκετοί που παίρνουν την απόφαση να φεύγουν μόνοι τους και να επικοινωνούν με την οικογένειά τους καθημερινά, με ό,τι μέσα τους προσφέρει η τεχνολογία, προσπαθώντας να διατηρήσουν την επαφή, κι ίσως να συναντιόνται όλοι μαζί δυο φορές τον μήνα και στις διακοπές. Όμως, είναι αρκετή αυτή η επαφή για να διατηρήσει ζωντανό τον θεσμό της οικογένειας; Μήπως χάνεται όλη η ουσία κι ο γονιός που έχει φύγει καταλήγει να ‘ναι κάποιος μακρινός συγγενής ή ακόμα κι άγνωστος, αν τα παιδιά είναι μικρά και δεν έχουν έντονες μνήμες;

Τα παιδιά δεν είναι σύντροφος, που μπορεί να κάνει υπομονή. Τα παιδιά σε ‘χουν ανάγκη τώρα. Σήμερα. Θέλουν να χωθούν στην αγκαλιά σου, να τρέξουν το βράδυ στο κρεβάτι σου όταν δεν μπορούν να κοιμηθούν, να φάνε μαζί σου, να πάνε μια βόλτα και να τα παρηγορήσεις όταν έχει κεραυνούς και φοβούνται. Όλα αυτά είναι που κάνουν την οικογένεια μοναδική. Όλα αυτά μια κάμερα και μια βιντεοκλήση δεν μπορεί να τα καλύψει. Σε απομακρύνουν απ’ την πραγματικότητα κι από την ιδιότητά σου ως γονιός.

Τα πιο σημαντικά χρόνια για ένα παιδί είναι τα πρώτα πέντε κι οι αρχές του σχολείου, γενικά το κάθε ξεκίνημα. Εκεί σε ‘χει ανάγκη να το καθοδηγήσεις και να το αγκαλιάσεις σε κάθε δυσκολία. Αν μπορείς να ικανοποιήσεις αυτή την πρόκληση ακόμη κι αν είσαι μακριά, τότε έχεις κερδίσει το παιχνίδι, αν όμως είσαι απών δημιουργείται ένα μεγάλο κενό και τα πρότυπα λιγοστεύουν. Σαφώς, οι συνεχείς αλλαγές σε όλη την οικογένεια κουράζουν, όμως παρά την ταλαιπωρία έτσι παραμένει ενωμένη. Κανείς δε λείπει, κανείς δε μένει πίσω κι η ομάδα δε χωρίζεται.

Πολλά προβλήματα μπορούν να δημιουργηθούν κι από αυτήν την επιλογή. Αν η οικογένεια ακολουθεί σε κάθε μετάθεση, αυτό πρακτικά σημαίνει διαρκώς νέα περιβάλλονται που δυσκολεύουν τα παιδιά στην προσαρμογή, καινούργια σχολεία, φιλικοί κύκλοι που κλείνουν συνεχώς κι απογοητεύσεις. Τίποτα δεν είναι άσπρο ή μαύρο. Ίσως με συζήτηση να καταλήξετε σε μια γκρι επιλογή, με την οποία όλοι να ‘ναι ευχαριστημένοι.

Ίσως αν η αλλαγή είναι για μικρό χρονικό διάστημα να μην είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα και να λύνεται εύκολα. Ωστόσο, σε κάθε τέτοια δυσκολία καλό θα ήταν η απόφαση να λαμβάνεται συλλογικά, με τη βοήθεια και των παιδιών. Πώς; Παραθέτοντάς τους τα θετικά και τα αρνητικά της καθεμιάς επιλογής και βάζοντάς τα να αντιληφθούν ότι η οικογένεια λαμβάνει αποφάσεις συλλογικά, κανείς δεν αποφασίζει και διατάζει, γιατί όλοι θα νιώσουν τον αντίκτυπο που θα ‘χει η τελική επιλογή.

Γιατί ο γονείς να επιβαρύνονται με τύψεις κι άγχος; Γιατί να μην επιτρέψουν στα παιδιά να δώσουν τη δίκη τους οπτική; Ακόμη κι όταν είναι μικρά. Η ηλικία δε σου στερεί το δικαίωμα να νιώθεις και να έχεις γνώμη για το μέλλον σου. Δε θα ήταν πιο εύκολο όλοι να καθίσετε στο τραπέζι, να παραθέσετε την αλλαγή που καλείστε να αντιμετωπίσετε, να ακούσετε ο καθένας τη γνώμη του άλλου και να καταλήξετε σε μία κοινή απόφαση μέσω του διαλόγου; Η πλειοψηφία θα νικήσει κι η ενωμένη οικογένεια θα αντέξει.

Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά μαθαίνουν πως σε κάθε δυσκολία που θα αντιμετωπίσουν είναι ελεύθερα να το συζητήσουν με τους γονείς τους, να κάνουν διάλογο, να ακουστούν και να βρουν μια λύση. Νιώθουν πως είναι σημαντικά στην οικογένεια και δεν είναι χωρισμένοι σε δυο ομάδες: γονείς και παιδιά. Είστε ένα, όπως πρέπει να είστε κι ο καθένας τοποθετεί το λιθαράκι του κάνοντας το ένα να πολλαπλασιάζεται. Η διαίρεση οδηγεί στον χωρισμό, στην απώλεια.

Θυμηθείτε τον λόγο που κάνατε οικογένεια και πάρτε μια βαθιά ανάσα. Γεμίστε με αγάπη κι υπομονή και θα βρείτε την καλύτερη για εσάς λύση.