Αντικείμενα που κρατήσαμε για όσους αγαπήσαμε κι έφυγαν

Λέγονται και μεταβατικά αντικείμενα και δεν είναι κάτι πέρα από εκείνη την κουβέρτα, το αρκουδάκι, το αμαξάκι, την μπαλίτσα αλλά και οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο βάζει ο νους μας το οποίο προσκολλήθηκε πάνω μας στην παιδική μας ηλικία και μεγαλώνοντας η συναισθηματική μας εμπλοκή με αυτό το κράτησε και στην ενήλικη ζωή μας. «Είναι εκείνο το αρκουδάκι που αν και τριαντάρισα ακόμη κοιμάμαι μαζί του. Μπορεί να μην το κρατάω αγκαλιά πλέον όμως βρίσκεται στην κρεβατοκάμαρά μου στολισμένο πάνω στη βιβλιοθήκη. Δεν μπορώ να διανοηθώ πως δε θα με συνόδευε σε κάθε αλλαγή ζωής ή σπιτιού που έχω κάνει».

Έχει αναλογιστεί ποτέ κανένας προς τι η τόση προσκόλληση με τα αγαπημένα μας αντικείμενα; Τα μεταβατικά αντικείμενα εμφανίζονται για πρώτη φορά στη νηπιακή ηλικία κάθε ατόμου κι είναι πιθανόν να συνοδεύσουν το παιδί σ’ όλη του τη ζωή, αφού αυτά με τη σειρά τους διαμορφώνονται ανάλογα με τη φάση που περνάει κάθε άνθρωπος. Όταν το παιδί κατανοήσει πως η ζωή κι ο εαυτός του δεν ταυτίζονται με την ταυτότητα της μητέρας του -του πρώτου μεταβατικού αντικειμένου στη ζωή του,τότε αναγκάζεται να αντεπεξέλθει σιγά-σιγά χωρίς εκείνη στο πλάι του. Έτσι λοιπόν προσκολλάται σε ένα αντικείμενο προσπαθώντας να βρει σ’ εκείνο την παρηγοριά, την προστασία και τη θαλπωρή που του έδινε η μητέρα με αποτέλεσμα να το κουβαλάει συνεχώς μαζί του και να αρνείται τον χωρισμό του από αυτό. Συνεπώς τα μεταβατικά αντικείμενα αποτελούν μια βοήθεια για τα παιδιά, αφού χρησιμοποιούνται με σκοπό να τα οδηγήσουν από τη μία φάση της ζωής του στην άλλη.

Η αναπτυξιακή ψυχολογία μας λέει πως ένα αντικείμενο που μπορεί να βοηθάει ένα μωρό να κοιμηθεί, συνήθως δίνει την αίσθηση της ασφάλειας και μειώνει το άγχος του αποχωρισμού από τη μητέρα. Όταν λοιπόν ένα αντικείμενο που το έχει ακουμπήσει η μητέρα τοποθετείται δίπλα στο μωρό μέσα σε μια κούνια, αυτό βοηθάει το μωρό να αποβάλλει άγχος του αποχωρισμού και του δίνει την αίσθηση πως εκείνη είναι δίπλα του ακόμα κι όταν δεν είναι ίδια δίπλα του. Αυτό σημαίνει ότι το μωρό παραμένει ήρεμο και μπορεί να κοιμηθεί. Όταν περνάμε από τη βρεφική ηλικία και πάμε στη νηπιακή, το οποίο συμβαίνει μετά τα τρία έτη και μέχρι και τη στιγμή που θα ξεκινήσει το δημοτικό, τότε η προσκόλληση σ’ ένα αντικείμενο μας κάνει να μιλάμε 100% για αναπτυξιακή διαταραχή. Αν το άτομο όμως περνώντας στην ενήλικη ζωή δεν υπάγεται σε ψυχικές ή αναπτυξιακές διαταραχές, σημαίνει πως κάποιο κατάλοιπο από την παιδική του ηλικία έχει παραμείνει απωθημένο.

Στην πορεία της ενήλικης ζωής οι άνθρωποι αντιμετωπίζουμε πλέον νέες, περισσότερο περίπλοκες καταστάσεις και τότε πάλι αναζητούμε αντικείμενα που θα παίξουν το ρόλο του προστάτη ή του αγχολυτικού. Φυσικά αυτά με τη σειρά τους συμβολίζουν την απώλεια άλλων σημαντικών προσώπων. Εδώ πρέπει να σημειωθεί το εξής: η προσκόλληση σ’ ένα αντικείμενο, προερχόμενη από ένα πολύ αγαπημένο πρόσωπο της ζωής μας, ενδόμυχα μας κάνει να αισθανόμαστε την παρουσία του και να πετύχουμε την αυτοΐαση -ή έστω μια ενδυνάμωση. Ανεβάζοντας το ηθικό στον ίδιο μας τον εαυτό και γεμίζοντας μέσ’ από ένα αντικείμενο ακόμη ένα κενό, που δημιουργήθηκε με την απουσία κάποιου που μας λείπει. Μια γέφυρα που ενώνει τον συναισθηματικό μας κόσμο με τον εξωτερικό, αυτόν που μας περιβάλει.

Η τυχερή τσάντα που θα πάρεις μαζί σου σ’ εκείνη τη συνέντευξη που έχεις κλείσει για δουλειά; το τυχερό στυλό που έχεις κάνει προέκταση των δαχτύλων σου στις προαγωγικές εξετάσεις; το βραχιολάκι εκείνο που φοράς και δε βγάζεις ούτε στο μπάνιο γιατί θέλεις να αισθάνεσαι πως κουβαλάς μαζί σου ένα αγαπημένο σου πρόσωπο; Μήπως το μπλουζάκι εκείνο που σε κάνει να πιστεύεις πως διώχνει τη γκαντεμιά από τον δρόμο σου; Τα αντίστοιχα λούτρινα αρκουδάκια των ενηλίκων πλέον, λειτουργούν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Δημιουργούν ένα ασφαλές πλαίσιο γύρω μας, μειώνουν το άγχος μας, μάς «παρηγορούν» όταν νιώθουμε πως είμαστε έξω από τα νερά μας. Είναι τα λεγόμενα υποκατάστατα τα οποία έχουν να κάνουν με συναισθηματικά κενά που δημιουργήθηκαν στην πρώιμη ηλικία και τα αντικαταστήσαμε με υλικά στη μετέπειτα ηλικιακή μας φάση.

Μπορεί να είναι πραγματικά το οτιδήποτε έχει αφήσει ένα συναισθηματικό κενό μέσα μας στην πορεία της ζωής μας, το οποίο θα μας ζητήσει ένα υποκατάστατο κι αυτό διότι το κενό αυτό δεν έχει γεμίσει.  Η πορεία των πραγμάτων μας έχει δείξει ότι μόνο όταν μπορέσουμε να υλοποιήσουμε και να καλύψουμε τα απωθημένα μας μπορούμε να αποσυνδεθούμε συναισθηματικά από ένα αντικείμενο εξάρτησης. Η ψυχανάλυση βοηθάει να βρει ο καθένας μας ποιο είναι αυτό το συναισθηματικό κενό και μας βοηθάει να το γεμίσουμε ουσιαστικά. Μας οδηγεί στο πραγματικό συναίσθημα, διώχνοντας έτσι την ψευδαίσθηση του υποκατάστατου.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!