Η αγκαλιά. Μια απλή κίνηση, μια πράξη τρυφερότητας, που μέσα της κρύβει έναν κόσμο ολόκληρο. Ζεστασιά, θαλπωρή, αποδοχή. Για κάποιους είναι φυσική όσο και η αναπνοή. Για άλλους όμως, είναι μια αδιόρατη απειλή, ένα αίσθημα αμηχανίας, ακόμα και απέχθειας, κάτι που προκαλεί άβολα σφιξίματα στο στομάχι.
Πώς γίνεται μια τόσο ανθρώπινη έκφραση αγάπης να προκαλεί τέτοια αντίδραση; Ναι, μιλάω για εκείνη την άβολη, σχεδόν απωθητική αίσθηση όταν οι γονείς προσπαθούν να σε αγκαλιάσουν ως ενήλικα πλέον, και όχι ως παιδί. Η απάντηση συχνά βρίσκεται στις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας και στη σχέση που υπήρξε μεταξύ παιδιού-γονέα.
Η ρίζα του προβλήματος: Μια παγωμένη ανάμνηση
Κάποιοι έχουν μεγαλώσει σε σπίτια όπου η αγκαλιά δεν ήταν ποτέ αυτονόητη. Ίσως οι γονείς τους ήταν άνθρωποι που δεν έμαθαν να εκφράζουν την αγάπη τους με τρυφερότητα, ή ίσως οι δικές τους εμπειρίες τούς έκαναν να συνδέουν τη στοργή με την αδυναμία. Και όπως είναι φυσικό, ένα παιδί που δεν αγκαλιάζεται αρκετά, δε μαθαίνει να αναγνωρίζει την αγκαλιά ως ασφάλεια, αλλά ως κάτι ξένο, έως και κάτι τρομακτικό.
Η συναισθηματική ανωριμότητα των γονέων και οι συνέπειες
Πολλοί άνθρωποι που αισθάνονται άβολα με τις αγκαλιές των γονέων τους, έχουν βιώσει μια παιδική ηλικία με συναισθηματικά ανώριμους γονείς. Αυτοί οι γονείς, συχνά, χρησιμοποιούν την αγκαλιά ως μέσο για να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες, αγνοώντας τις ανάγκες του παιδιού. Η αγκαλιά, αντί να προσφέρει ασφάλεια και ζεστασιά, μετατρέπεται σε μια πράξη εγωκεντρική, που αφήνει το παιδί με ένα αίσθημα κενού και δυσφορίας. Και, προς Θεού, δε φταίνε αυτοί οι γονείς γιατί και οι ίδιοι μεγάλωσαν με αυτά τα πρότυπα κι έτσι παρά την αγάπη τους, δεν ήξεραν πώς να την εκφράσουν σωστά. Είναι όμως ένας κύκλος που κάποια στιγμή θα πρέπει να σπάσει.
Υπάρχουν κι αυτοί που οι γονείς τους χρησιμοποιούσαν την αγκαλιά ως ένα είδος συναλλαγής. Αγκαλιά για όταν ήσουν καλό παιδί, όταν έφερνες καλό βαθμό, όταν ήσουν ήσυχος και ήρεμος. Η αγκαλιά γίνεται τότε όχι πηγαία εκδήλωση αγάπης, αλλά μια ανταμοιβή που κερδίζεται με όρους. Και τώρα, ως ενήλικας, η αγκαλιά των γονέων έρχεται φορτισμένη με ενοχές και ύπουλες υπενθυμίσεις των παλιών προσδοκιών.
Τι σημαίνει συναισθηματική ανωριμότητα;
- Έλλειψη ενσυναίσθησης: Οι γονείς δεν μπορούν να κατανοήσουν και να ανταποκριθούν στα συναισθήματα του παιδιού.
- Εγωκεντρική συμπεριφορά: Οι ανάγκες των γονέων προηγούνται των αναγκών του παιδιού.
- Χειριστική συμπεριφορά: Η αγάπη και η τρυφερότητα χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν το παιδί.
- Ασυνέπεια: Η συμπεριφορά των γονέων είναι απρόβλεπτη, δημιουργώντας αίσθημα ανασφάλειας.
Ο έλεγχος που χωράει σε μια αγκαλιά
Δεν είναι όλοι οι γονείς έτοιμοι να δεχτούν ότι το παιδί τους έχει μεγαλώσει. Κάποιοι χρησιμοποιούν την αγκαλιά ως μέσο ελέγχου. Μια σφιχτή αγκαλιά που λέει “είσαι δικός μου”, που δεν αφήνει περιθώριο για απομάκρυνση. Και κάπως έτσι, μια κίνηση που θα έπρεπε να εμπνέει ασφάλεια, προκαλεί αισθήματα ασφυξίας και καταπίεσης. Είναι, λοιπόν, φυσικό ένας ενήλικας που έχει μεγαλώσει έτσι να αποφεύγει την αγκαλιά, να τεντώνει το σώμα του, να αποτραβιέται. Μπορεί να μην είναι κάτι που συνειδητοποιείς, αλλά η σωματική σου γλώσσα μιλάει πάντα πιο ειλικρινά απ’ ό,τι νομίζεις.
Οι πληγές της παιδικής ηλικίας και οι επιπτώσεις στην ενήλικη ζωή
Ακούσαμε πολλές φορές, και έχει αποδειχθεί στατιστικά, ότι οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας διαμορφώνουν την ενήλικη ζωή μας. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με συναισθηματικά ανώριμους γονείς, συχνά, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, χαμηλή αυτοεκτίμηση και προβλήματα εμπιστοσύνης. Η αγκαλιά, που θα έπρεπε να είναι μια πηγή άνεσης, μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση. Για αυτό και η αποφυγή της, είναι ένας μηχανισμός άμυνας, προστατεύοντας το εσωτερικό παιδί του ενήλικα από τον πόνο και την απογοήτευση που προκαλεί η ανάμνηση των τραυμάτων του παρελθόντος.
Και τώρα; Πώς σπάει αυτός ο κύκλος;
Η απάντηση δεν είναι ότι “πρέπει” να αρχίσεις να αγκαλιάζεις τους γονείς σου με το ζόρι. Δε χρωστάς σε κανέναν να κάνεις κάτι που σε φέρνει σε δύσκολη θέση. Το σημαντικό είναι να κατανοήσεις γιατί νιώθεις έτσι και να δώσεις στον εαυτό σου την ελευθερία να επιλέξει πώς θα διαχειριστεί αυτά τα συναισθήματα.
Μερικές σκέψεις που μπορούν να βοηθήσουν:
Αποδοχή: Δεν είσαι “περίεργος” ή “ασυγκίνητος” επειδή δε νιώθεις άνετα με την αγκαλιά. Οι εμπειρίες σου έχουν σχηματίσει αυτή την αντίδραση και είναι απολύτως φυσιολογικό.
Καθορισμός ορίων: Αν νιώθεις ότι μια αγκαλιά γίνεται ενοχλητική ή δυσάρεστη, έχεις κάθε δικαίωμα να θέσεις όρια. Δεν είναι εγωιστικό, είναι αυτοσεβασμός.
Νέες μορφές τρυφερότητας: Αν θέλεις να διατηρήσεις τη σύνδεση με τους γονείς σου, αλλά η αγκαλιά δε σου βγαίνει φυσικά, μπορείς να βρεις άλλους τρόπους να εκφράσεις την αγάπη σου – ένα χαμόγελο, ένα τρυφερό βλέμμα, μια ειλικρινή κουβέντα.
Εσωτερική δουλειά: Αν αισθάνεσαι ότι αυτό το ζήτημα επηρεάζει και άλλες πτυχές της ζωής σου, η θεραπεία μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο αυτογνωσίας και απελευθέρωσης.
Η θεραπεία και η επούλωση των πληγών
Η δυσκολία στην αγκαλιά των γονέων είναι λοιπόν ένα σύνθετο θέμα, που συνδέεται με τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας και τη σχέση με τους γονείς. Η κατανόηση των αιτιών και η αναζήτηση βοήθειας μπορούν να οδηγήσουν στην επούλωση των πληγών και στη δημιουργία πιο υγιών και ικανοποιητικών σχέσεων. Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση και την επεξεργασία των τραυματικών εμπειριών της παιδικής ηλικίας. Μέσω της θεραπείας, μπορείς να μάθεις να αναγνωρίζεις και να διαχειρίζεσαι τα συναισθήματά σου, να θέτεις υγιή όρια και να δημιουργείς πιο ικανοποιητικές σχέσεις.
Και ίσως η μεγαλύτερη αγκαλιά που μπορείς να δώσεις στον εαυτό σου είναι η αποδοχή. Αποδοχή του ποιος είσαι, των συναισθημάτων σου, του παρελθόντος σου. Δε χρειάζεσαι την επιβεβαίωση κάποιου άλλου για να αισθανθείς έγκυρος. Μπορείς να ξαναγράψεις την ιστορία σου, να δημιουργήσεις νέους τρόπους να νιώθεις ασφάλεια και τρυφερότητα, ακούγοντας αυτό που πραγματικά χρειάζεται η καρδιά σου. Και ίσως, κάποια μέρα, να θέλεις εσύ ο ίδιος να ανοίξεις τα χέρια σου – όχι απαραιτήτως για τους άλλους, αλλά πρώτα απ’ όλα, για σένα, με όλη την τρυφερότητα και κατανόηση την οποία αξίζεις.
Συντάκτης: Βαλεντίνα Λεωνίδου
