Πόσες φορές προσπάθησες να θυμηθείς κάτι από την παιδική σου ηλικία και το μόνο που ερχόταν στο μυαλό είναι ένα παλιό φιλμ, γεμάτο σκόνη και γρατζουνιές, όπου οι σκηνές είναι θολές και αποσπασματικές; Σαν να έχεις μπροστά σου ένα άλμπουμ φωτογραφιών, αλλά λείπουν οι μισές φωτογραφίες; Μην ανησυχείς, δεν είναι η αρχή του Αλτσχάιμερ.
Πολλοί έχουν βιώσει αυτήν την εικόνα του “θολού” παρελθόντος, άλλοι λίγο άλλοι πολύ, και συνήθως το αποδίδουν στο χρόνο που περνάει και στη φυσιολογική απώλεια μνήμης ή ακόμα και στην υπερβολική δόση καθημερινού άγχους. Όμως αυτή η θολότητα δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας μηχανισμός άμυνας. Ένα τείχος που έχτισε το μυαλό σου, απομακρύνοντας τις αναμνήσεις που δεν μπορούσες να διαχειριστείς, για να σε προστατεύσει από κάτι που ήταν πολύ επώδυνο για να το αντιμετωπίσεις. Δεν έχει σημασία αν, αντικειμενικά, το τραύμα σου θεωρείται «μεγάλο» ή «μικρό». Σημασία έχει πως για τη δική σου ψυχή, ήταν κάτι που άφησε σημάδια. Κάτι που χαράχτηκε βαθιά μέσα σου, κρύφτηκε σε σκιές και τώρα ζητά να ακουστεί. Γιατί η ψυχή δεν ξεχνά. Απλώς, μαθαίνει να επιβιώνει.
Το παιδικό τραύμα δεν έχει πάντα τη μορφή που φαντάζεσαι
Σκέψου το σαν ένα παζλ. Έχεις τα κομμάτια, αλλά δεν ταιριάζουν όλα μεταξύ τους. Υπάρχουν κενά, σκοτεινές περιοχές που δεν μπορείς να γεμίσεις. Μπορεί να θυμάσαι τα γενέθλια σου, τα Χριστούγεννα, τις καλοκαιρινές διακοπές, αλλά οι λεπτομέρειες, τα συναισθήματα, οι μικρές στιγμές που κάνουν την παιδική ηλικία τόσο σημαντική, λείπουν.
Αυτή η “θολότητα” δεν είναι απλώς μια τυχαία απώλεια μνήμης. Είναι ένας μηχανισμός άμυνας που ενεργοποιείται όταν το άτομο βιώνει ένα τραυματικό γεγονός. Το μυαλό μας, στην προσπάθειά του να μας προστατεύσει από τον πόνο, “αποσυνδέει” τις τραυματικές αναμνήσεις, τις θάβει βαθιά στο υποσυνείδητο, τις βάζει σε ένα κουτί και το κλειδώνει, πετώντας το κλειδί.
Τι είναι το παιδικό τραύμα;
Το παιδικό τραύμα δεν είναι απαραίτητα κάτι δραματικό ή βίαιο, όπως το βλέπουμε στις ταινίες. Μπορεί να είναι κάτι που για έναν ενήλικα θα φαινόταν ασήμαντο, αλλά για ένα παιδί, που δεν έχει αναπτύξει ακόμα τους μηχανισμούς άμυνας και δεν έχει προλάβει να γνωρίσει τον κόσμο και τα συναισθήματά του, είναι συντριπτικό. Μπορεί να είναι η αίσθηση της εγκατάλειψης, η συναισθηματική παραμέληση, η αδιαφορία των γονιών, η λεκτική ή ψυχολογική κακοποίηση, η έκθεση σε ενδοοικογενειακή βία, ακόμα και ένα τρομακτικό γεγονός όπως ένα ατύχημα ή μια φυσική καταστροφή, ακόμα και μια εμπειρία που σε έκανε ως παιδί να νιώσεις αβοήθητος.
Το παιδικό τραύμα δεν αφήνει μόνο ψυχικά σημάδια. Μπορεί να επηρεάσει και τη σωματική υγεία, οδηγώντας σε προβλήματα όπως το άγχος, η κατάθλιψη, οι διαταραχές ύπνου, ακόμα και αυτοάνοσα νοσήματα. Σαν να έχεις ένα σπασμένο πόδι, αλλά δεν το βλέπεις, και συνεχίζεις να περπατάς, προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη ζημιά.
Πώς να αναγνωρίσεις τα σημάδια;
Αν αναγνωρίζεις κάποια από αυτά τα σημάδια, ίσως να κουβαλάς ένα παιδικό τραύμα:
-Έχεις κενά στη μνήμη σου από την παιδική ηλικία, σαν να έχεις μαύρες τρύπες.
-Νιώθεις άγχος ή φόβο χωρίς εμφανή λόγο, σαν να περιμένεις κάτι κακό να συμβεί.
-Έχεις δυσκολία στο να εμπιστευτείς τους άλλους, σαν να έχεις χτίσει ένα τείχος γύρω σου.
-Έχεις χαμηλή αυτοεκτίμηση κι αισθάνεσαι ανασφαλής, σαν να μην αξίζεις τίποτα.
-Έχεις επαναλαμβανόμενους εφιάλτες ή αναδρομές στο παρελθόν, σαν να ζεις ξανά και ξανά την ίδια δυσάρεστη εμπειρία.
-Έχεις σωματικά συμπτώματα χωρίς ιατρική εξήγηση, σαν το σώμα σου να προσπαθεί να σου πει κάτι που δεν ακούς.
-Νιώθεις μια γενική αίσθηση δυσαρέσκειας ή κενού, σαν να σου λείπει κάτι, αλλά δεν ξέρεις τι.
Το ταξίδι της θεραπείας
Η αναγνώριση του παιδικού τραύματος είναι το πρώτο βήμα προς τη θεραπεία. Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι απαραίτητο για να μπορέσεις να ζήσεις μια πιο γεμάτη και ευτυχισμένη ζωή. Σκέψου το ως ένα ταξίδι, που θες να κάνεις ώστε να ξεφύγεις από αυτά που σε βαραίνουν. Μπορεί να μη γνωρίζεις πού θα σε οδηγήσει, αλλά ξέρεις ότι πρέπει να το κάνεις.
Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
Ενσωμάτωση της πνευματικότητας: Η ενσωμάτωση της πνευματικότητας και της πίστης στη θεραπεία σου μπορεί να προσφέρει σημαντική στήριξη. Η προσευχή, η ανάγνωση ιερών κειμένων και η συμμετοχή σε πνευματικές κοινότητες μπορούν να σε βοηθήσουν να συνδεθείς με τον Θεό ή την ανώτερη δύναμη που πιστεύεις, να βρεις εσωτερική ειρήνη και να ενισχύσεις την αίσθηση της ελπίδας. Η συμβουλευτική από θρησκευτικό πατέρα και η εξάσκηση της ευγνωμοσύνης μπορούν επίσης να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του άγχους, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και στην εύρεση νοήματος στη ζωή. Η πνευματικότητα είναι προσωπική επιλογή, οπότε είναι σημαντικό να την ενσωματώσεις με τρόπο που να σου ταιριάζει και να σε υποστηρίζει.
Ψυχοθεραπεία: Ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να σε βοηθήσει να επεξεργαστείς τις τραυματικές εμπειρίες και να αναπτύξεις υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης. Μπορεί να πάρει τη θέση ενός οδηγού που σε βοηθά να βρεις το δρόμο σου. Η ψυχοθεραπεία δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν χώρο όπου μπορείς να εκφραστείς ελεύθερα, να δεις με νέους τρόπους την παρελθοντική σου εμπειρία και να μάθεις πώς να διαχειριστείς αυτά που δε σε εξυπηρετούν πια.
Τεχνικές χαλάρωσης: Η γιόγκα, ο διαλογισμός και άλλες τεχνικές μπορούν να σε βοηθήσουν να διαχειριστείς το άγχος και να ηρεμήσεις το νευρικό σου σύστημα. Ο διαλογισμός είναι μια πρακτική που σε φέρνει σε επαφή με την εσωτερική σου γαλήνη, ενώ η γιόγκα μπορεί να σε βοηθήσει να ενσωματώσεις σώμα και νου με έναν τρόπο που κατευνάζει τις αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα.
Υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους: Η υποστήριξη από τους αγαπημένους σου μπορεί να είναι πολύτιμη κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Το να έχεις κοντά σου ανθρώπους που σε καταλαβαίνουν, που είναι εκεί για σένα, μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά.
Αυτοφροντίδα: Φρόντισε τον εαυτό σου, τρώγοντας υγιεινά, ασκούμενος τακτικά και έχοντας αρκετό ύπνο.Η αυτοφροντίδα είναι το πιο σημαντικό βήμα στην καθημερινή σου ζωή. Χρειάζεσαι χρόνο για σένα, για να επαναφορτίσεις τις δυνάμεις σου και να κάνεις ό,τι σε κάνει ευτυχισμένο.
Δεν είσαι μόνος!
Να θυμάσαι ότι δεν είσαι μόνος. Πολλοί άνθρωποι έχουν βιώσει παιδικό τραύμα και έχουν καταφέρει να το ξεπεράσουν. Μη φοβάσαι να ζητήσεις βοήθεια. Η θεραπεία είναι ένα σημάδι δύναμης, όχι αδυναμίας.
Η αποδοχή του πόνου, η έκφραση των συναισθημάτων και η αναγνώριση του τραύματος είναι το πρώτο βήμα προς την ίαση. Η προσπάθεια να ξεπεράσεις κάτι που σε έχει πλήξει βαθιά δεν είναι εύκολη. Όμως είναι αυτή η διαδικασία που σε φέρνει πιο κοντά στον εαυτό σου, στην αυθεντική σου ύπαρξη, απαλλαγμένο από τους περιορισμούς του παρελθόντος.
Το ταξίδι της θεραπείας μπορεί να είναι μακρύ και δύσκολο, αλλά το αποτέλεσμα αξίζει τον κόπο. Θα μπορέσεις να ανακαλύψεις ξανά τον εαυτό σου, να θεραπεύσεις τις πληγές του παρελθόντος και να ζήσεις μια πιο αυθεντική και ευτυχισμένη ζωή. Είσαι δυνατός. Μπορείς να το κάνεις. Κι αυτή η αναγνώριση, αυτή η κατανόηση του τι σε βασανίζει, είναι το πρώτο βήμα. Κάθε μικρό βήμα που κάνεις προς τη θεραπεία, είναι μια νίκη απέναντι σε ό,τι σε κρατούσε πίσω.Ξεκίνα σήμερα, μην αφήνεις άλλο χρόνο να περνά χωρίς να αποκαταστήσεις τη σχέση με τον εαυτό σου.
Συντάκτης: Βαλεντίνα Λεωνίδου
