Η ποίηση του Πάμπλο Νερούδα έγινε το εφαλτήριο των αγώνων για αξιοπρέπεια

Ο Ρικάρδο Ελιεθέρ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο γνωστός κι ως Πάμπλο Νερούδα που ήταν το φιλολογικό ψευδώνυμό του, ήταν Χιλιανός ποιητής και διπλωμάτης κι ίσως ο σημαντικότερος ποιητής του 20ού αιώνα όπως υποστήριξε κι ο Γκάμπριελ Γκαρσία Μάρκες. Έχει τιμηθεί με Νόμπελ λογοτεχνίας και μέσα απ’ το έργο του εξύμνησε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την ελευθερία και τον έρωτα. Οι σπουδαιότερες ποιητικές συνθέσεις του είναι τα: «Είκοσι ποιήματα κι ένα τραγούδι απελπισμένο» και το “Canto General” αποτελούμενο από 340 επιμέρους ποιήματα.

Είκοσι Ερωτικά Ποιήματα, κι ένα τραγούδι απελπισμένο – Pablo Neruda

Γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου του 1904 στην πόλη Παράλ της Χιλής. Έναν μήνα μετά έχασε τη μητέρα του και δύο μόλις ετών μετακόμισε με την οικογένεια του στο Τεμούκο. Όπως έγραψε κι ο ίδιος στο αυτοβιογραφικό του σημείωμα αργότερα «Σ’ αυτή την παραμεθόριο περιοχή είδα το φως της ζωής, της πατρίδας, της ποίησης και της βροχής». Σε ηλικία 10 ετών αρχίζει ν’ ανθίζει το ταλέντο του γράφοντας ποίηση. Επηρεασμένος από λατινοαμερικάνικους κλασικούς συγγραφείς και με τη βοήθεια της καθηγήτριας του, διάσημης ποιήτριας της Χιλής Γκάμπριελα Μιστράλ, γοητεύεται απ’ τη ρωσική κλασική λογοτεχνία.

Σπούδασε γαλλική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγκο και κέρδισε το πρώτο του βραβείο ποίησης, με την ποιητική του συλλογή “Crepusculio” που στα λατινικά είναι το σούρουπο, την οποία εξέδωσε μόνος του, κερδίζοντας την αναγνώριση του ως ποιητής. Έπειτα ακολούθησε η ποιητική του συλλογή με τίτλο: «Είκοσι ερωτικά ποιήματα κι ένα τραγούδι απελπισμένο» εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1924, από τις εκδόσεις Νασιμιέντο της Χιλής κι αυτό ήταν που τού χάρισε την επιτυχία και τη διασημότητά του.

Πηγή εικόνας: cdn.np-media.gr

Η άσχημη οικονομική του κατάσταση, τον αναγκάζει να εισέλθει στο Διπλωματικό Σώμα όπου και βρισκόταν απ’ το 1927 μέχρι και το 1935. Ως πρόξενος στη Ρουμανία, το 1938 διορίζεται ως πρέσβης στη Γαλλία και αργότερα στο Μεξικό. Σ’ ένα ταξίδι του στην Τζακάρτα των Ολλανδικών Ανατολικών Ινδιών, τη σημερινή Ινδονησία γνώρισε τον έρωτα στο πρόσωπο της Ολλανδής, Μαρία Αντουανέτα, την οποία παντρεύτηκε και χώρισε μέρα από έξι χρόνια.

Η διπλωματική του θητεία ολοκληρώνεται στην Ασία, όπου και διαμένει πολλά χρόνια. Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων της Ασίας, η γνωριμία και η φιλία του με τον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, η μαχητικότητά του κατά του ισπανικού Φρανκισμού και κάθε καθεστώς φ@σισμού, αποτελούν το κίνητρο να ενστερνιστεί τον κομμουνισμό και να διακόψει την ποιητική του εξέλιξη ξεκινώντας την πολιτική του εξέλιξη, ως ενεργητικό μέλος του κομμουνιστικού κόμματος της Χιλής.

Πηγή εικόνας: katiousa.gr

Εκδίδεται ένταλμα σύλληψής του με την απαγόρευση του κομμουνισμού στη Χιλή, κι εκλεγμένος ως γερουσιαστής του κόμματος εξορίζεται.
Η ποίησή του αποκτά πολιτικό ύφος. Ο Εμφύλιος Ισπανικός πόλεμος, η σύλληψη και δολοφονία του Μιγκέλ Ερνάντεθ, αποτελούν μούσες για το έργο του “Canto General”, το οποίο μελοποίησε αργότερα ο Μίκης Θεοδωράκης.

Εκείνη την εποχή ο Νερούδα θα γράψει:«Ο κόσμος άλλαξε κι η ποίηση έχει αλλάξει. Μια σταγόνα αίματος που χύνεται πάνω σε αυτές τις γραμμές, θα παραμείνει μέσα τους ζωντανή, ανεξίτηλη σαν την αγάπη». Επιστρέφει στη Χιλή, ελεύθερος απ’ τα δεσμά της εξορίας, όταν τελεί πρόεδρος της Χιλής ο σοσιαλιστής και φίλος του Σαλβαδόρ Αλιέντε το 1966.

Ο ποιητής των ανθρώπων όπως τον αποκαλούσαν, παντρεύεται τη μούσα του, αργεντινή τραγουδίστρια, Ματίλντε Ουρούτια. Διορίζεται Πρέσβης στη Γαλλία το 1970. Το 1971 τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας για το έργο του κι ο Τύπος εκείνης της εποχής αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η δράση μια στοιχειώδους δύναμης ζωντανεύει το πεπρωμένο και τα όνειρα μιας ηπείρου». 

Πηγή εικόνας: sansimera.gr

Το παρέλαβε χτυπημένος από καρκίνο του παχέος εντέρου. Ταλαιπωρημένος και καταβεβλημένος απ’ τη νόσο, αφήνει την τελευταία του πνοή στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, δώδεκα μέρες μετά τη δολοφονία του προέδρου της Χιλής απ’ το στρατιωτικό πραξικόπημα του Πινοσέτ.

Η κηδεία του απαγορεύεται να δημοσιοποιηθεί, κάτι που αψηφάει το πλήθος και κατακλύζει τους δρόμους ως ύστατο χαίρε στον ποιητή της καρδιάς τους, μετατρέποντας την κηδεία του ως την πρώτη διαμαρτυρία κατά του στρατιωτικού καθεστώτος. Τα έργα του Πάμπλο Νερούδα απαγορευτήκαν μέχρι και το 1990. Όπως είπε κι ο ίδιος «Η ζωή μού στάθηκε. Η ποίησή μου υπήρξε το στήριγμα των αγώνων μου».

Γνώρισα τον Πάμπλο Νερούδα ως ποιητή του έρωτα, του πόνου και της αγάπης και τον λάτρεψα. Μαθαίνοντας περισσότερα για τον ίδιο, θαύμασα τη μαχητική του δύναμη για τον λαό της Χιλής, για τον κάθε λαό που υπέφερε, μόνο με ένα όπλο, την πένα του. Πάντα θα ευγνωμονώ τον άνθρωπο που μού τον γνώρισε και τού αφιερώνω το αγαπημένο μου ποίημα:

Έρχεται όμως μετά η νύχτα και με καλοπιάνει με τραγούδια.

Και το φεγγάρι βάνει το γαϊτανάκι των ονείρων να γυρνάει.

Με κοιτάν με τα μάτια σου από πάνω,

τα πιο μεγάλα αστέρια.

Κι εκεί που, αγάπη μου, σε αγαπώ,

τα πεύκα μες στον άνεμο,

λαχταράνε να τραγουδήσουν τ’ όνομά σου,

με τις πευκοβελόνες τους.