Οι 3 πιο διάσημες κατηγορίες διαταραχών προσωπικότητας

Οι διαταραχές προσωπικότητας είναι μια συνθέτη κατηγορία καταστάσεων ψυχική υγείας που τα τελευταία χρόνια αποτελούν αντικείμενο συζήτησης στο τομέα της ψυχολογίας κι όχι μόνο. Λίγο πολύ, όλοι έχουμε ακούσει τον όρο Διαταραχή Προσωπικότητας. Άτομα με διαταραχές προσωπικότητας, που παρουσιάζουν μοτίβα ακραίας συναισθηματικότητας που έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία του να προσαρμοστούν σε βασικούς τομείς της ζωής τους και στο κοινωνικό σύνολο. Συνήθως, παρουσιάζονται τα συμπτώματα στην εφηβεία και στην πρώιμη ενήλικη ζωή, ενώ, σύμφωνα με το DSM-V (Διεθνές Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών) χωρίζονται σε 3 κατηγορίες που περιλαμβάνουν τις γνωστότερες διαταραχές προσωπικότητας.

-Κατηγορία Α Cluster A (Παρανοειδής-Σχιζοειδής-Σχιζότυπη)

Χαρακτηρίζονται ως περίεργοι ή εκκεντρικοί, με χαρακτηριστικά παθολογικής ζήλιας, καχυποψίας απέναντι στους άλλους καθώς θεωρούν ότι έχουν σκοπό να τους βλάψουν ή με μια μόνιμη φοβία ότι κινδυνεύουν. Διακρίνονται από μοναχικότητα, ανυπαρξία φίλων, κοινωνική απομόνωση, ενώ συχνά, πιστεύουν ότι έχουν μεταφυσικές δυνάμεις που τους επιτρέπουν να αναγιγνώσκουν κακές προθέσεις πίσω από αθώα ή απλά σχόλια.

-Κατηγορία Β Cluster B (Αντικοινωνική-Οριακή-Ιστριονική-Ναρκισσιστική)

Χαρακτηρίζονται από δραματικές η συναισθηματικές συμπεριφορές, έλλειψη κατανόησης και συμπόνιας. Είναι άνθρωποι ακραία παρορμητικοί, χωρίς μεταμέλεια, ενώ συχνά θα βρεθούν να χάνουν την ψυχραιμία τους και να εμφανίζουν επιθετικότητα. Διαθέτουν μια ξεκάθαρη οπτική «άσπρου – μαύρου», έχουν ισχυρό φόβο εγκατάλειψης, ταχύτατη μεταβολή συναισθημάτων, παραφουσκωμένο Εγώ, φαντασιώσεις δύναμης κι ακραία μεγαλομανία. Σε καταστάσεις κρίσεων αντιδρούν με θυμό, αίσθηση κενού κι έλλειψη στοργής.

-Κατηγορία Γ Cluster C (Αποφευκτική – Εξαρτητική – Ιδεοψυχαναγκαστική)

Χαρακτηρίζονται αγχώδεις ή φοβισμένοι, ενώ υπάρχουν μαζί με ακραίο άγχος για όλη τους τη ζωή. Διακατέχονται από διάφορες φοβίες (απόρριψης και κριτικής, κοινωνικών αλληλεπιδράσεων), κι έχουν εξαιρετικά χαμηλή αυτοεκτίμηση. Παράλληλα, αναζητούν διαρκώς προσοχή και φροντίδα, ενώ έχουν πλήρη απροθυμία ως προς τη λήψη σημαντικών αποφάσεων χωρίς την αποδοχή των άλλων. Δημιουργούν σχέσης προσκόλλησης λόγω φόβου κι ανασφάλειας, είναι περφεξιονιστές, εμμονικοί με την τάξη, τον έλεγχο, τη λεπτομέρεια αλλά και σχολαστικοί σε θέματα ηθικής, δεοντολογίας, αξιών. Θέλουν όλα να γίνονται με τον δικό τους τρόπο, ο οποίος ταυτόχρονα θα είναι κι απολύτως αποδεκτός.

Σε στατιστικές μελέτες που έχουν γίνει, το πληθυσμιακό ποσοστό ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες κυμαίνεται 3 προς 1 και σε κάποιες συγκεκριμένες διαταραχές 1 προς 1. Η πιο συνθέτη και διαταραχή προσωπικότητας είναι η Οριακή Cluster C, στην οποία μπλέκεται όλο το φάσμα της ψυχοπαθολογίας κι έχει κοινά στοιχεία με διπολική διαταραχή αλλά και ΔΕΠΥ.

Οι αιτίες οφείλονται σε:

-50% σε τραύμα στην παιδική και βρεφική ηλικία ή πρώιμες απώλειες

-15% σε ενδοοικογενειακές συγκρούσεις

-35% σε κληρονομικότητα, πρότυπα οικογένειας, κοινωνικά πολιτισμικά πρότυπα

Η διάγνωση των ψυχικών διαταραχών προσωπικότητας γίνεται από ψυχολόγο ή ψυχίατρο με την αξιολόγηση των μακροχρόνιων κι επιμόνων τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς (mixalispaterakis.gr). Το διάσημο ψυχολογικό τεστ που εφαρμόζεται, είναι οι κάρτες με τις κηλίδες μελάνης, το οποίο επινοήθηκε από τον Ελβετό Ψυχαναλυτή Hermann Rorschach κι αρχικά εφαρμόστηκε σε σχιζοφρενείς φυλακισμένους (Μηχανή του Χρόνου). Πέντε ασπρόμαυρες κάρτες και πέντε έγχρωμες, δίνουν τη δυνατότητα μέσα από την ερμηνεία τους, να οδηγήσουν τον ψυχίατρο σε μία πρώτη διάγνωση.

Η αντιμετώπιση που συνίσταται είναι ομαδική ή ατομική ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή, όπου κρίνεται απαραίτητο. Η θεραπεία περιλαμβάνει και την εκπαίδευση του οικείου περιβάλλοντος του ατόμου, στον τρόπο αντιμετώπισης τους και διαχείρισης σε εξάρσεις του. Δυστυχώς, η εκπαίδευση κι η ενημέρωση περιορίζεται μόνο στο οικείο περιβάλλον των ατόμων με διαταραχή προσωπικότητας, όμως η ενημέρωση με σεμινάρια βοηθούν όλους μας στην κατανόηση των διαταραχών χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα πάρουμε τη θέση ενός ειδικού. Συναντάμε σχεδόν καθημερινά άτομα με διαταραχές προσωπικότητας- μια πιο συχνή και συνηθισμένη είναι η Ναρκισσιστική, επομένως η απομάκρυνση και η κοινωνική απομόνωση δεν είναι βοήθεια για τα άτομα με διαταραχή προσωπικότητας και σίγουρα γνωρίζοντας με τι έχουμε να κάνουμε, μπορούμε να το χειριστούμε και πιο ηθικά και περισσότερο αποτελεσματικά. Το βασικότερο, όλων, είναι η κατανόηση και η ενσυνα0ίσθηση.

Σημείωση: Το παρόν άρθρο δεν αντικαθιστά τη γνώμη ενός ειδικού ούτε αποστέλλει επαρκές δείγμα διάγνωσης. Αν αισθάνεστε ότι εσείς ή κάποιος οικείος σας χρειάζεται βοήθεια, απευθυνθείτε σε επαγγελματία ψυχικής υγείας.