Η «γνωστική ασυμφωνία» μπορεί ν’ ακούγεται πολύπλοκη ως ορολογία, όμως αναφέρεται σε μια πολύ οικεία σε όλους μας κατάσταση ψυχολογικής έντασης. Γνωστική ασυμφωνία βιώνεις όταν πεποιθήσεις, στάσεις, σκέψεις, επίγνωση μιας συμπεριφοράς συγκρούονται μεταξύ τους. Με απλά λόγια, όταν άλλο θεωρείς πως είναι το ορθό/ωφέλιμο/ηθικό, αλλά τελικά άλλο πράττεις ή όταν συμβαίνει αυτό που λένε «άλλο θέλει η καρδιά και άλλο το μυαλό». Όσο μεγαλύτερο είναι το χάσμα, τόσο πιο έντονα βιώνεται αυτή η ασυμφωνία και τόσο πιο μεγάλες οι προσπάθειες για να μειωθεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται μια ένταση μέσα σου που κυμαίνεται από δυσάρεστη έως δυσφορική.
Γνωστική ασυμφωνία μπορεί να υπάρχει σε πάνω από ένα τομέα της ζωής σου. Στα οικονομικά μπορεί άλλον να θεωρείς ορθό τρόπο διαχείρισης των χρημάτων σου και με άλλο τρόπο να τα ξοδεύεις. Ως γονέας μπορεί να έχεις σχηματίσει μια εικόνα από όσα έχεις δει, διαβάσει, ακούσει ή ζήσει για το ποια συμπεριφορά θα ωφελούσε περισσότερο τα παιδιά σου, αλλά να μην την τηρείς. Στον τομέα των σχέσεων μπορεί να πιστεύεις πως η ειλικρίνεια είναι από τα σημαντικότερα συστατικά μιας σχέσης, αλλά να καταλήγεις να κρατάς κρυφές κάποιες κινήσεις σου, όπως ότι ανταλλάσσεις ερωτικά μηνύματα με άλλο άτομο ή βρίσκεσαι μαζί του. Όσον αφορά στη φροντίδα του εαυτού σου, μπορεί να πιστεύεις πως είναι σημαντικό να βάλεις κίνηση στη ζωή σου ή να κόψεις κάποιες συγκεκριμένες συνήθειες που επιβαρύνουν την υγεία σου, όμως το αναβάλλεις συνεχώς. Τα παραδείγματα είναι ατελείωτα κι όπως γίνεται αντιληπτό προκαλούν συναισθηματικό χάος.
Η δυσαρμονία μεταξύ των στάσεων, των συμπεριφορών και των πεποιθήσεών σου, δεν μπορεί να αφήσει τον συναισθηματικό σου κόσμο ανεπηρέαστο, αφού η επικριτική αυτοκριτική βρίσκει ιδιαίτερα γόνιμο έδαφος για να μπει σε δράση. Έτσι, ανάλογα με τη συνθήκη που επικρατεί κάθε φορά και την ένταση της δυσαρμονίας, κάποια από τα συναισθήματα που μπορεί να νιώσεις είναι τύψεις ή/και ενοχές γι’ αυτό που κάνεις, μετάνοια, ματαιότητα, ανεπάρκεια, έλλειψη αυτοπεποίθησης ή πυγμής, μοναξιά, ανασφάλεια, απογοήτευση, περιορισμό, κλονισμό της αυτοεκτίμησής σου. Η τάση, όμως, του εαυτού είναι να κρατά το σύστημά σου σε ισορροπία. Ένας τρόπος να μειώσει το χάσμα ανάμεσα στα αντικρουόμενα στοιχεία που προκαλούν αυτή τη δυσαρμονία είναι να δικαιολογήσει τη στάση σου, είτε αλλάζοντας ένα από τα στοιχεία που έρχονται σε αντιπαράθεση είτε απαξιώνοντας την πηγή της πληροφορίας.
Μπορεί, λοιπόν, να δικαιολογείς τον τρόπο που ξοδεύεις τα χρήματά σου λέγοντας «μια ζωή την έχουμε», «ξοδεύω, αλλά τουλάχιστον διασκεδάζω». Ως γονιός μπορεί να δικαιολογείς τη συμπεριφορά σου σκεπτόμενος «ωραία τα γράφουν αυτοί, αλλά δεν ξέρουν τα παιδιά μου», «οι δικοί μας γονείς δεν είχαν τόση πληροφόρηση και μια χαρά μας μεγάλωσαν». Στις ερωτικές σου σχέσεις, λες «δεν έγινε και τίποτα αν δεν το μάθει κανείς», «και ποιος δεν το έχει κάνει», «ε, δεν είναι και τόσο σοβαρό». Και για τον εαυτό σου που αφήνεις στην άκρη, καταλήγεις να λες «αυτά είναι γι’ αυτούς που έχουν χρόνο».
Αυτές οι εξισορροπητικές σκέψεις σίγουρα θα καταφέρουν να μειώσουν την ένταση της δυσφορίας σου και θα σε κάνουν να νιώσεις καλύτερα, δίνοντας μια παράταση στην αρχική συμπεριφορά. Είναι, όμως, αυτό που θέλεις τελικά; Γιατί η γνωστική ασυμφωνία που βιώνεις έχει, επίσης, τη δυνατότητα να σε ωθήσει ν’ αλλάξεις στάση, συμπεριφορά ή πεποίθηση και να την αντικαταστήσεις με μια άλλη που θα εξυπηρετεί περισσότερο τη ζωή σου, την καθημερινότητά σου, τη συναναστροφή με τους ανθρώπους γύρω σου και τελικά τη βασικότερη σχέση, αυτή με τον εαυτό σου. Μπορεί να χρειάζεται να αμφισβητήσεις μια εδραιωμένη σου πεποίθηση, να τροποποιήσεις μια συμπεριφορά, να επανεξετάσεις τις συνέπειες μιας αμετακίνητης στάσης σου, ώστε αυτό που πιστεύεις να συμβαδίζει με αυτό που πράττεις.
Τελικά, έχεις τη δυνατότητα είτε να πιστέψεις τις δικαιολογίες σου είτε να υιοθετήσεις, με μεγαλύτερη επίγνωση πλέον, στάσεις, συμπεριφορές και πεποιθήσεις που θα προάγουν τις πραγματικές επιθυμίες σου. Στο χέρι σου είναι, αν θα περάσεις μια ζωή διαφωνώντας με όσα νιώθεις.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ευαγγελία Θεοδωρούδα
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
