«Εγώ συγχώρεσα, εσύ γιατί δεν μπορείς;»

Η απιστία, εάν ανακαλυφθεί ή ομολογηθεί, αποτελεί, ίσως, έναν από τους σημαντικότερους λόγους που μπορεί να οδηγήσει τα περισσότερα ζευγάρια στον χωρισμό. Όχι, όμως, όλα. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν ζευγάρια που παραμένουν μαζί ή επανασυνδέθηκαν, παρόλο που υπήρξε επιβεβαιωμένο περιστατικό απιστίας στη σχέση τους. Αιτία συνήθως αποτελλεί το γεγονός πως το άτομο που έχει απατηθεί, για τους δικούς του προσωπικούς λόγους, έχει υποβιβάσει την απιστία ή έχει συγχωρέσει τον σύντροφό του και θεωρεί πως τα οφέλη- σε οποιοδήποτε επίπεδο, κοινωνικό, συναισθηματικό, πρακτικό- να είναι μαζί είναι μεγαλύτερα από αυτά που θα του προσφέρει ο χωρισμός.

Η σχέση, βέβαια, περνάει κάποια στάδια πριν καταλήξει στην απόφαση της διάλυσης ή όχι. Ένα από αυτά τα στάδια είναι η αναζήτηση, από το άτομο που έχει απατηθεί, συμπαράστασης, ψυχολογικής στήριξης ή συμβουλών από κοντινά του άτομα. Μ’ αυτόν τον τρόπο, αναπόφευκτα, γίνεται γνωστοποίηση του γεγονότος κι η απιστία, πλέον, μ’ έναν έμμεσο τρόπο, αφορά και τρίτους ανθρώπους, έξω από τη σχέση. Ως συνέπεια αυτού, μπορεί να είναι η ρήξη της σχέσης μεταξύ των «σημαντικών άλλων» του απατημένου συντρόφου και του ατόμου που διέπραξε την απιστία, ακόμα κι όταν αυτή δεν κατάφερε να φέρει οριστική ρήξη στην ίδια τη σχέση του ζευγαριού. Με λίγα λόγια, μπορεί εσύ να συγχώρεσες το ταίρι σου, όχι, όμως, και οι σημαντικοί άνθρωποι της ζωής σου.

Όταν επικοινωνείς στον στενό σου κύκλο ένα γεγονός που σε άφορα, όπως η απιστία, το οποίο έχει έντονο συναισθηματικό υπόβαθρο και πιθανές συνέπειες σε διάφορους τομείς της ζωής σου, τότε δεν αποφασίζεις μόνο εσύ αν τελικά θα συγχωρέσεις το άτομο που τα προκάλεσε όλα αυτά. Αυτόματα, στη θέση αυτή μπαίνουν και τα κοντινά σου άτομα που γίνονται γνώστες αυτού του γεγονότος. Είναι πολύ πιθανό, μάλιστα, τα άτομα αυτά να μη καταφέρουν να συγχωρέσουν το ταίρι σου, ακόμα κι αν εσύ το κάνεις. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «συγχώρεση τρίτων». Οι ψυχολόγοι Green J., Burnette J., & Davis J. (2008) μελετώντας το φαινόμενο αυτό κατέληξαν στο συμπέρασμα πως είναι δυσκολότερο για τους κοντινούς μας ανθρώπους να συγχωρέσουν έναν ερωτικό σύντροφο που μας απάτησε, παρά για εμάς.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο λόγος που συμβαίνει αυτό έχει άμεση σχέση με την απόδοση της συμπεριφοράς, αν δηλαδή η συμπεριφορά του «παραβάτη» αποδίδεται σε εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες. Εξωτερικοί παράγοντες είναι οτιδήποτε άλλο πέρα από το ίδιο το άτομο, όπως το αλκοόλ, διάφορες ουσίες, το άγχος, οι συνθήκες κ.α ενώ οι εσωτερικοί παράγοντες αφορούν στοιχεία της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του. Ένα άλλο συμπέρασμα αφορούσε τον ρόλο της απόδοσης της αιτίας, καταλήγοντας πως η συγχώρεση είναι πιο εύκολο να επέλθει όταν η αιτία αποδίδεται σε εξωτερικούς παράγοντες, παρά σε εσωτερικούς. Με βάση τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό πως η συγχώρεση για τους τρίτους είναι δυσκολότερη επειδή η τάση τους είναι να αποδίδουν την απιστία σε εσωτερικούς παράγοντες, ενώ η δική μας είναι σε εξωτερικούς.

Τα αποτελέσματα προέκυψαν μετά τη διεξαγωγή δύο πειραμάτων από τους ερευνητές. Το πρώτο πείραμα αφορούσε ένα υποθετικό σενάριο το οποίο διαβάστηκε σε 2 ομάδες συμμετεχόντων. Κατά το σενάριο, οι συμμετέχοντες έβγαιναν ραντεβού με το ταίρι τους, ένα στενό τους φίλο και το ταίρι του. Στην πρώτη ομάδα ζητήθηκε να φανταστούν πως βίωσαν μια άσχημη συμπεριφορά από το σύντροφό τους όταν αυτός αποκάλυψε στην παρέα ένα μεγάλο φόβο τους λέγοντας πως είναι παράλογος, ανόητος και πως  έπρεπε επιτέλους να τον ξεπεράσουν. Στη δεύτερη ομάδα, η συμπεριφορά ήταν η ίδια, αλλά αυτή τη φορά προερχόταν από το ταίρι του στενού τους φίλου και είχε αποδέκτη τον φίλο τους. Στο τέλος ρωτήθηκαν πόσο πιθανό ήταν να συγχωρέσουν το εριστικό άτομο σε κάθε σενάριο και πού απέδιδαν τη συμπεριφορά αυτή. Οι συμμετέχοντες ήταν πιο πιθανό να συγχωρέσουν τον δικό τους σύντροφό για την άσχημη συμπεριφορά του απ’ ότι το σύντροφο του φίλου τους, παρά το γεγονός πως επέδειξαν και οι δύο την ίδια ακριβώς συμπεριφορά. Επίσης, ήταν πιο πιθανό όταν αφορούσε τους ίδιους να απέδιδαν τη συμπεριφορά του συντρόφου τους σε εξωτερικά αίτια ενώ στην περίπτωση του συντρόφου του φίλου τους σε εσωτερικά.

Στο δεύτερο πείραμα οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να θυμηθούν με λεπτομέρεια μια πρόσφατη προσβολή/άσχημη συμπεριφορά που δέχθηκαν από το ταίρι τους ή μια φορά που ένα κοντινό τους άτομο δέχθηκε τέτοια συμπεριφορά από το ταίρι του και πού απέδιδαν τις συμπεριφορές αυτές. Τα αποτελέσματα και σε αυτό το πείραμα που αφορούσε γεγονός της πραγματικής ζωής υποστήριξαν τα ευρήματα του πρώτου πειράματος, ως εκ τούτου και την ύπαρξη του φαινομένου της «συγχώρεσης τρίτων».

Το φαινόμενο της «συγχώρεσης τρίτων» συναντάται πολύ συχνά στις περισσότερες ανθρώπινες σχέσεις, όχι μόνο στις ερωτικές, ούτε αφορά μόνο το κομμάτι της απιστίας, κι είναι πολύ πιθανό ο καθένας από εμάς να το έχει βιώσει σε κάποιο βαθμό. Είναι αυτή η αίσθηση που έχουμε πως μπορούμε πιο εύκολα να συγχωρέσουμε μια άσχημη συμπεριφορά που έχει αποδέκτη εμάς παρά όταν η ίδια ακριβώς συμπεριφορά έχει αποδέκτη ένα πρόσωπο που νοιαζόμαστε ή αγαπάμε. Είναι, επίσης, πιο εύκολο, όταν συμβαίνει σε εμάς, να δικαιολογήσουμε τη συμπεριφορά αυτή επιρρίπτοντας ευθύνες σε έναν εξωτερικό παράγοντα, στο περιβάλλον, στην κακιά/άτυχη στιγμή παρά στον χαρακτήρα ή την προσωπικότητα του ατόμου που την επιδεικνύει. Αντίθετα, η τάση μας να ρίχνουμε την ευθύνη στα στοιχεία που συνθέτουν τα χαρακτηριστικά του ατόμου χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη εξωτερικούς παράγοντες είναι μεγαλύτερη στην περίπτωση που κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο λαμβάνει μια άσχημη συμπεριφορά.

Ίσως ένας λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί όταν μια προσβολή/ άσχημη συμπεριφορά αφορά εμάς κι έρχεται από ένα κοντινό ή αγαπημένο μας πρόσωπο, όπως από ένα σύντροφο, επεξεργαζόμαστε είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα το περιστατικό αυτό λαμβάνοντας υπόψη κι άλλες παραμέτρους και κριτήρια που έχουν να κάνουν με συναισθηματικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς, πρακτικούς και άλλους προσωπικούς λόγους, όπως, επίσης, λαμβάνουμε υπόψη και τον χαρακτήρα του ατόμου και τη γενικότερη εμπειρία που έχουμε μαζί του. Στην άλλη περίπτωση, όταν εμείς είμαστε οι τρίτοι, οι παρατηρητές ή οι κριτές μιας συμπεριφοράς, επιλέγουμε να εστιάσουμε στην συμπεριφορά αυτή καθ’ αυτή, απομονώνοντάς την από άλλες παραμέτρους που μπορεί να έπαιξαν ρόλο.

Είτε γινόμαστε αποδέκτες μιας απιστίας είτε κάποιας άλλης ανεπιθύμητης συμπεριφοράς (να τονιστεί ότι αναφερόμαστε σε συμπεριφορές που δημιουργούν μια δυσαρέσκεια κι όχι σε άκρως κακοποιητικές ή βίαιες συμπεριφορές που η συνεχής συγχώρεση από τον αποδέκτη μπορεί ν’ αποβεί ιδιαίτερα επικίνδυνη για την ακεραιότητα και τη ζωή του), το ότι μπορεί εμείς να συγχωρέσουμε το άτομο που την επέδειξε δε σημαίνει πως το ίδιο θα συμβεί και με τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής μας. Αν αναρωτιόμασταν γιατί συμβαίνει αυτό, το φαινόμενο της «συγχώρεσης τρίτων» μπορεί να μας προσφέρει μια απάντηση, ώστε να κατανοήσουμε τη στάση τους και σε κάποια ενδεχόμενη αντιπαράθεση μαζί τους να μη χρειαστεί να εκφράσουμε την απορία «εγώ συγχώρεσα, εσύ γιατί δεν μπορείς;».

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!