Το ότι είμαστε κοινωνικά όντα είναι γνωστό. Το ότι έχουμε έμφυτη την ανάγκη του «ανήκειν», επίσης. Μόνο αυτοί οι λόγοι είναι αρκετοί ώστε ν’ αντιληφθούμε πως, ακόμα κι αν δε θέλουμε να το παραδεχτούμε, η γνώμη των άλλων μας νοιάζει, μας αφορά και σε κάποιες περιπτώσεις καθορίζει τις αποφάσεις μας, τις πράξεις και τη συμπεριφορά μας. Κι όταν αναφερόμαστε στους «άλλους» δεν εννοούμε μόνο τους γείτονες, τους περαστικούς και τους ανθρώπους που χαιρετάμε στον δρόμο. Ο όρος «άλλοι» συμπεριλαμβάνει όλους τους ανθρώπους του κοινωνικού μας περίγυρου, στην πραγματική και την εικονική ζωή μας. Αυτοί, είναι τα μέλη της οικογένειάς μας, συγγενείς και φίλοι, συνάδελφοι, πελάτες κι εργοδότες, καθηγητές και συμφοιτητές, φίλοι και followers στα social media. Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι αν επηρεαζόμαστε από τις γνώμες των άλλων -γιατί αυτό συμβαίνει αναπόφευκτα- αλλά σε τι βαθμό και τι επιπτώσεις έχει αυτό στη ζωή μας.
Είναι βέβαιο πως ο καθένας μας έχει ακούσει, ή μπορεί να έχει πει κιόλας, ατάκες όπως «δε με νοιάζει τι θα πει ο κόσμος» ή «δε με αφορά η γνώμη των άλλων». Αν το σκεφτούμε όμως καλύτερα, θα χρειαζόταν να κάνει κάποιος αυτή τη δήλωση αν αυτό το θεωρούσε αυτονόητο; Επίσης, οι δηλώσεις αυτές αφορούν μόνο την περίπτωση που οι γνώμες έχουν αρνητικό πρόσημο για εμάς ή ισχύουν κι όταν είναι θετικές; Ακόμα κι οι άνθρωποι που σκόπιμα αντιτίθενται στη γνώμη των άλλων, για να το κάνουν χρειάζεται πρώτα να τη λάβουν υπόψη, να την αναγνωρίσουν κι έπειτα να αντιταχθούν, αφού νιώσουν την ανάγκη πως δεν τους εκφράζει. Και σ’ αυτή την περίπτωση, όμως, καταλαβαίνουμε πως υπάρχει μια αντίδραση (προκύπτει, δηλαδή, μια συμπεριφορά) η οποία εκπορεύεται από μια δράση (γνώμες τρίτων). Στην ουσία, δηλαδή, αντιλαμβανόμαστε ότι η γνώμη των άλλων έχει μια βαρύτητα, μια αξία, γι’ αυτό και πρώτα τη λαμβάνουμε υπόψη. Το αν επιλέξουμε να την ενστερνιστούμε ή να την απορρίψουμε, έπεται.
Άρα, μάλλον είναι απόλυτα φυσιολογικό η γνώμη των άλλων ανθρώπων να επιδρά με κάποιο τρόπο και να επηρεάζει τη ζωή μας. Το πρόβλημα ξεκινά όταν οι γνώμες τρίτων αποκτούν μεγαλύτερη αξία από την προσωπική μας άποψη κι όχι μόνο επηρεάζουν, αλλά μπορεί να καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό σημαντικούς τομείς της ζωής μας. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που μας ωθούν να υιοθετούμε άκριτα ή με μεγάλη ευκολία γνώμες άλλων ανθρώπων. Κάποιοι βασικοί έχουν να κάνουν με:
1. Την ανάγκη μας γι’ αποδοχή
2. Την έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας
3. Την έλλειψη αυτοπεποίθησης
4. Τη μείωση της αυτο-αξίας μας (κυρίως σε σύγκριση με την αξία των άλλων)
5. Τον φόβο ν’ αναλάβουμε οι ίδιοι την ευθύνη των αποφάσεων και κατά συνέπεια των πράξεών μας (φόβος να κάνουμε λάθη)
Όταν η γνώμη των τρίτων γίνεται σημαντικότερη από τη δική μας, είναι πολύ εύκολο να οδηγηθούμε στην αλλοίωση στοιχείων και χαρακτηριστικών που συνθέτουν την προσωπικότητά μας. Καταλήγουμε να συμπεριφερόμαστε ή να κάνουμε επιλογές με κύριο κριτήριο να γίνουμε αρεστοί, παρακάμπτοντας πιθανόν δικές μας επιθυμίες, αξίες, ποιότητες, καταπιέζοντας στοιχεία του χαρακτήρα μας κι υποτιμώντας την αξία του προσωπικού μας στίγματος, της προσωπικής μας ταυτότητας. Καταλήγουμε να μην μπορούμε να υποστηρίξουμε απόλυτα τις αποφάσεις που παίρνουμε, αφού στην πραγματικότητα δε μας αντιπροσωπεύουν.
Όσο μεγαλύτερη είναι η επιμονή μας να στηριζόμαστε στη γνώμη των άλλων, τόσο περισσότερο αποδυναμώνουμε την κριτική μας ικανότητα, την ικανότητα λήψης αποφάσεων και δίνουμε το μήνυμα στον εαυτό πως δεν έχει τα εφόδια που χρειάζονται για να μας οδηγήσει σ’ ένα επιθυμητό αποτέλεσμα. Δημιουργείται, επιπλέον, η πεποίθηση πως «οι άλλοι ξέρουν καλύτερα από μένα». Τελικά, φτάνουμε στο σημείο να γνωρίζουμε καλύτερα τι θέλουν οι άλλοι από και για εμάς, αλλά όχι τι θέλουμε εμείς για τον εαυτό μας.
Οι απόψεις των ανθρώπων γύρω μας είναι σχεδόν απίθανο να μας αφήσουν ανεπηρέαστους. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, αυτό είναι και καλό, αφού μπορούν να διευρύνουν την οπτική μας και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Αυτό θα συμβεί αν, απλώς, τις λάβουμε υπόψη. Σε αντίθετη περίπτωση, η άκριτη υιοθέτηση οδηγεί στην αλλοίωση χαρακτηριστικών του εαυτού μας και μας εμποδίζει ν’ αντιληφθούμε και να καλύψουμε προσωπικές μας ανάγκες, όπως επίσης, να εκπληρώσουμε προσωπικούς μας στόχους κι επιθυμίες.
Οι γνώμες υπάρχουν κι όσο υπάρχουν άνθρωποι θα συνεχίζουν να υπάρχουν κι αυτές. Αυτό που χρειάζεται να προσέξουμε είναι αν τις χρησιμοποιούμε για να μας διευρύνουν ή να μας περιορίζουν. Κάθε απόφαση που θα πάρουμε στηριζόμενοι στις προσωπικές μας εμπειρίες κι επιθυμίες δε θα έχει ίσως τ’ αποτελέσματα που επιθυμούμε. Θα μπορέσει να μας προσφέρει, όμως, την ικανοποίηση πως εκπήγασε από τα προσωπικά μας «θέλω».
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου