3 ταινίες που πρέπει να δεις αν θες να λες ότι ξέρεις από σινεμά

Τι κοινό μπορεί να έχει η αγαπημένη ηθοποιός της Vitagraph, Florence Turner, κι ο ζεν πρεμιέ Maurice Costello; Είχαν αρκετά και θα σας πω αμέσως. Το «κορίτσι και το αγόρι» της Vitagraph ήταν από τους βασικούς ηθοποιούς που διάλεγε συνήθως ο Griffith καθώς ήταν από τους πρώτους ηθοποιούς που έζησαν από κοντά τη δημιουργία του star system. Αφού λοιπόν ο κινηματογράφος κατακτάει μια σημαντική θέση στη βιομηχανία, έχει διάρκεια, υπάρχουν πλέον σινεμά και παραγωγές, έρχεται η στιγμή που οι θεατές δείχνουν ένα μεγάλο ενδιαφέρον και για τους ηθοποιούς. Εκείνη την περίοδο, στους τίτλους των ταινιών, αναφέρονταν ονομαστικά μόνο οι παραγωγοί.

Το 1910 αρκετά σινεμά αποφάσισαν πως θα έπρεπε ν’ αναγράφονται και τα ονόματα των ηθοποιών στις ταινίες και μάλιστα υπήρχαν κι αφίσες τους στο φουαγιέ των αιθουσών για εμπορικούς κυρίως σκοπούς. Το 1911 εμφανίστηκε το πρώτο περιοδικό, γνωστό ως Motion Pictures Story Magazine που απευθυνόταν στους θαυμαστές των ηθοποιών, όπως κι αρκετά καρτ-ποστάλ με δημοφιλείς ηθοποιούς. Ήταν το πρώτο επιτυχημένο περιοδικό, ενώ μια από τις καλύτερες στήλες του είχε τίτλο “The Answer Man” όπου μια συντάκτρια απαντούσε ερωτήσεις για τον κινηματογραφικό κόσμο. Το 1914 το περιοδικό έφτασε να σημειώνει μεγάλη επιτυχία, με 400.000 αντίτυπα, ενώ μια δεύτερη έκδοσή του, έκανε εμφάνιση με μεγάλη επίσης αναγνώριση, με το όνομα “Motion Picture Classic” και δημοσιεύθηκε από το 1915 έως και το 1931. Έπειτα, το Motion Pictures Story Magazine συγχωνεύτηκε με το Χόλιγουντ μέχρι το 1977 όπου σταμάτησε και τη λειτουργία του.

Αφού έχουμε εισχωρήσει για τα καλά στην κινηματογραφική βιομηχανία, ήρθε και η στιγμή να αναφέρουμε και τις πρώτες ταινίες που υπήρξαν πρωτοποριακές κι άλλαξαν τα δεδομένα στην ιστορία των φιλμ:

The One-Man Band

Κωμική, φαντασμαγορική ταινία μικρού μήκους του 1900, όπου σε μια άδεια σκηνή, ένας μάγος (Méliès) πολλαπλασιάζει τον εαυτό του και την καρέκλα του για να σχηματίσει μια οργανική μπάντα, την οποία διευθύνει σ’ ένα ζωντανό μουσικό κομμάτι. Στη συνέχεια, επιστρέφει σε κάθε ένα από τα πανομοιότυπά του αντίγραφα και μια γιγαντιαία φιγούρα εμφανίζεται πίσω του. Πηδώντας επάνω, ο μάγος εξαφανίζεται σε μια ρουφηξιά καπνού πριν επιστρέψει στη σκηνή για μια τελευταία υπόκλιση.

Η ταινία γυρίστηκε έξι φορές για να επιτρέψει στον Méliès να παίξει τον ρόλο του κάθε μουσικού. Κατά τη διάρκεια της κινηματογράφησης του μέρους κάθε μουσικού, όλες οι άλλες καρέκλες ήταν καλυμμένες από τον φακό για να μην εκτεθούν. Η διαδικασία επαναλήφθηκε έως ότου γυρίστηκε ολόκληρο το συγκρότημα, όλα σε μια μόνο λωρίδα φιλμ. Το 1906, ο Méliès σχολίασε τη δυσκολία της πολλαπλής έκθεσης: «εξοργίζεσαι όταν μετά από τρία τέταρτα της ώρας δουλειά και προσοχή, ένα γρανάζι χαλάει και σ’ αναγκάζει να ξεκινήσεις από την αρχή.»

Τα άλλα εφέ της ταινίας δημιουργήθηκαν με μηχανήματα σκηνής, πυροτεχνήματα και τη συναρμογή αντικατάστασης. Ένα παρόμοιο εφέ είχε προηγουμένως δημιουργήσει ο Méliès στην ταινία του 1898 The Triple Lady, στην οποία δύο αντίγραφα μιας γυναίκας αναδύονται από το σώμα της και κάθονται δίπλα της. Το θέμα του πολλαπλασιασμού των καρεκλών επέστρεψε στη μεταγενέστερη ταινία του Méliès The Black Imp, αν κι αυτή η ταινία δε χρησιμοποιεί πολλαπλές εκθέσεις.

Σκηνοθέτης George Melies

Διάρκεια 2λ.

The Great Train Robbery

Ή στα ελληνικά, η μεγάλη ληστεία του τρένου. Μια βωβή ασπρόμαυρη αμερικανική μικρού μήκους ταινία του 1903, από τις πρώτες αφηγηματικές ταινίες στην ιστορία. Μια ομάδα ληστών οργανώνει μια θρασύτατη ληστεία εις βάρος επιβατών ενός τρένου κι ο σερίφης τους καταδιώκει.

Αυτή η ταινία αποτελείται από δώδεκα ξεχωριστές σκηνές κι είναι η πρώτη με διαδοχικό μοντάζ. Θεωρείται το πρώτο επίσης γουέστερν στην ιστορία του κινηματογράφου. Ένα από τα εντυπωσιακά πλάνα της, ήταν όταν ένας ληστής σημαδεύει προς τους θεατές και πυροβολεί προς το κενό. Αρκετά εντυπωσιακή για εκείνη την εποχή ήταν επίσης η 12άλεπτη διάρκεια που είχε.

 Σκηνοθέτης Edwin S. Porter

Διάρκεια 12λ.

Α Corner in Wheat

Βωβή, ασπρόμαυρη, αμερικανική, μικρού μήκους  ταινία του 1909 που αφορά έναν άπληστο μεγιστάνα όπου προσπαθεί να γίνει ανταγωνιστικός στην παγκόσμια αγορά για το σιτάρι, επηρεάζοντας τη ζωή φτωχών ανθρώπων.

Η ιστορία είναι εν μέρει εμπνευσμένη από το κλασικό μυθιστόρημα The Pit, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1903, ως το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας The Epic of the Wheat, γραμμένο από τον Αμερικανό δημοσιογράφο και μυθιστοριογράφο, Frank Norris. Επιλέχθηκε για διατήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντικό».

 Σκηνοθέτης D. W. Griffith

Διάρκεια 14λ.

Πηγή: Kristin Thompson, David Bordwell, Film History: An Introduction