Πώς ήταν οι πρώτες αίθουσες του σινεμά;

Εκθαμβωτική χώρα, ρομαντική, βγαλμένη από μιαν άλλη εποχή, από ένα παραμύθι. Αναφέρομαι φυσικά στην μοναδική Γαλλία, που θα λέγαμε με ευκολία πως φώτισε τον δρόμο για τη βιομηχανία του κινηματογράφου, έτσι ώστε εμείς σήμερα ν’ απολαμβάνουμε όλη αυτήν τη μαγεία της 7ης τέχνης. Γάλλοι καλλιτέχνες όπως ο Γκοντάρ, ο Ζαν-Πιέρ Ζενέ, ο Λουίς Μπουνιουέλ κι ο Μπρεσόν, θριάμβευσαν στον χώρο του θεάματος. Σημαντικές ήταν κι οι γαλλικές εταιρείες που έδωσαν το μεγάλο έναυσμα στην κινηματογραφική βιομηχανία. Όπως για παράδειγμα η Pathè Frères κι η Gaumont. Εκείνη την περίοδο η γαλλική εργατική τάξη μείωσε αρκετά τον εβδομαδιαίο χρόνο απασχόλησης δίνοντας τη δυνατότητα στους Γάλλους ν’ απολαμβάνουν περισσότερο προσωπικό χρόνο διασκέδασης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το σινεμά να γίνεται όλο και πιο δημοφιλές κι οι εταιρείες με τη σειρά τους να επεκτείνονται χάρη στην ανοδική τους πορεία.

Μια νότα χρωματισμού στις ταινίες έκανε την εμφάνισή της χάρη στην εταιρεία Pathè, με ειδικά stencil τοποθετημένα σε κάθε καρέ. Σίγουρα αυτή η εταιρεία ήταν από τις μεγαλύτερες της εποχής, όμως η Gaumont κυριάρχησε εξίσου ανταγωνιστικά στην αγορά καθώς ανέδειξε κι έναν από τους καλύτερους σκηνοθέτες του βωβού κινηματογράφου, τον Loui Feuillade, ο οποίος μας χάρισε πάνω από 600 ταινίες.

Φυσικά υπήρξαν κι άλλες παραγωγές που προσπάθησαν να ενταχθούν στη βιομηχανία του θεάματος, δίχως μεγάλη επιτυχία: μία από αυτές ήταν κι η Film d’art. Την ίδια στιγμή που προσπαθούσε να προσελκύσει τα γούστα και την κουλτούρα της ελίτ, κατάφερε να παράγει μια ιστορία-πρότυπο για τις ταινίες τέχνης, τη “La Mort du duc de Guise” των Charles Le Bargy κι Andrè Calmetes το 1908.

Μπορεί η Γαλλία να διέπρεψε στο σινεμά, όμως κι Ιταλία χάρισε το δικό της στίγμα, καθώς στη Ρώμη ιδρύθηκε η εταιρεία Cines το 1905 και στο Τορίνο η Ambrosio. Οι Ιταλοί φαίνεται να υποδέχθηκαν πιο ζεστά και πιο γρήγορα την ιδέα της έβδομης τέχνης. Από τις πρώτες ταινίες που προέβαλε η Ambrosio, ήταν η Gli ultimi giormi di Pompei (The last days of Pompeii) από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Bulwer-Lytton, όπου και θεωρείται από τις ιστορικές ταινίες ταύτισης για την Ιταλία.

Δε σας κρύβω πως άλλη μια χώρα που ακόμα και σήμερα αποτελεί ένα διαμάντι στην έβδομη τέχνη, έκανε το ντεμπούτο της το 1908 με τις πρώτες ταινίες που πρόβαλε από θεατρικές παραστάσεις καμπούκι, όπως τις ονομάζουν οι ίδιοι. Αναφέρομαι στην Ιαπωνία. Τα καμπούκι είναι παραδοσιακά θεατρικά έργα με έντονο μακιγιάζ σε συνδυασμό με τραγούδι-μουσικη (κα), χορό (μπου) κι υποκριτική (κι). Πρόκειται για έργα που έδιναν έμφαση στη γλώσσα του σώματος από στιλιζαρισμένους ηθοποιούς. Το καμπούκι εμφανίζεται ως τέχνη από το 1600 καθηλώνοντας τους θεατές με ιστορίες γενναιότητας κι ερωτικού πάθους.

Οι κινηματογραφικές αίθουσες

Το 1905 οι προβολές ταινιών περιορίζονταν σε τοπικά θέατρα κι αίθουσες βοντβίλ. Για ν’ αποκτήσει κάποιος πρόσβαση σ’ αυτές τις αίθουσες θα έπρεπε να πληρώσει ένα νίκελ δηλαδή 5 cents ή και 10, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια που είχε κάθε πρόγραμμα. Τα nickelodeon (όπως μετονομάστηκαν) είχαν στη διάθεσή τους μια μηχανή προβολής και κατά τη διάρκεια αλλαγής της μπομπίνας, αναλάμβανε την ψυχαγωγία των θεατών ένας τραγουδιστής. Η εξάπλωση των Nickelodeon’s έγινε αστραπιαία, οι αιθουσάρχες κέρδιζαν τεράστια ποσά, καθώς τα έξοδα ήταν πολύ μικρά.

Σ’ αυτό το σημείο της ιστορίας συναντάμε και την εταιρεία Warner Bros, καθώς οι αδελφοί Warner, διανομείς και παραγωγοί ταινιών απέκτησαν το δικό τους πρώτο θέατρο στο Νιούκασλ της Πενσιλβάνια, γνωστό ως Cascade. Ιδιοκτήτες Nickelodeon’s που άφησαν εποχή έως και σήμερα ήταν επίσης κι ο William Fox που ίδρυσε την εταιρεία 20th Century -Fox κι ο Marcus Loew με την MGM. Χάρη σ’ αυτούς έγινε κι η αρχή της δημιουργίας των στούντιο στο Hollywood τη δεκαετία του 1910.

Μεγαλύτερη διάρκεια

Το 1910 η εταιρεία Vitagraph πρόβαλε την ταινία The lie of Moses από 5 ξεχωριστές μπομπίνες, αρκετοί ήταν οι αιθουσάρχες πού έφτιαξαν ένα ενιαίο πρόγραμμα για να παρουσιάσουν την ταινία. Αυτό καθιερώθηκε έπειτα από αρκετούς, με αποτέλεσμα τα μεικτά προγράμματα του Nickelodeon’s να μην είναι τόσο ενδιαφέροντα πια και σιγά-σιγά να κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Από τις πρώτες διάσημες ταινίες προβολής μεγάλης διάρκειας ήταν οι Reine d’Angleterre (Queen Elizabeth) και Camille με τη διάσημη τότε ηθοποιό Sara Bernhardt.

Όπως καταλαβαίνουμε, το σινεμά περνά ξεκάθαρα σε μια πιο ώριμη εκδοχή του.

 
Βιβλιογραφία: Kristin Thompson, David Bordwell, Film History: An Introduction

Cineτίσου κάθε Τετάρτη μαζί μας στο pillowfights, για να μάθεις περισσότερα για την ιστορία της 7ης τέχνης!