Έχει κάνει τεράστιες εμπορικές επιτυχίες για χρόνια, έχει κερδίσει κοινό όλων των ηλικιών και ταυτόχρονα έχει δημιουργήσει έναν τεράστιο φανταστικό κόσμου που όλοι, λίγο-πολύ, θα θέλαμε να ήταν υπαρκτός. Δεν είναι άλλη από την εταιρεία παραγωγής ταινιών Marvel Comics. Είναι αμερικανική εταιρεία μέσων ενημέρωσης και ψυχαγωγίας που θεωρήθηκε ως ένας από τους «δύο μεγάλους» εκδότες στη βιομηχανία των κόμικς. Η μητρική της εταιρεία, Marvel Entertainment, είναι εξ ολοκλήρου θυγατρική της Disney Company, ενώ η έδρα της βρίσκεται στη Νέα Υόρκη. Ιδρύθηκε το 1939 από τον εκδότη του περιοδικού pulp, Martin Goodman.
Προκειμένου να επωφεληθεί από την αυξανόμενη δημοτικότητα των κόμικς —ειδικά εκείνων με πρωταγωνιστές υπερήρωες— ο Goodman δημιούργησε το Timely Comics, το πρώτο κόμικ της Timely ήταν η Marvel Comics, το οποίο περιείχε αρκετούς χαρακτήρες υπερήρωων, με πιο αξιοσημείωτο τον Human Torch και τον Sub-Mariner. Η Timely Comics παρουσίασε πολλούς χαρακτήρες υπερηρώων κατά τη διάρκεια της «Χρυσής Εποχής» των κόμικς στη δεκαετία του 1940, με σημαντικότερο τον Captain America, ο οποίος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Captain America Comics. Οι επίκαιροι χαρακτήρες συχνά απεικονίζονταν να πολεμούν ενάντια στους Ναζί, ακόμη και πριν οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέλθουν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Καθώς η δεκαετία του 1940 έφτασε στο τέλος της, οι υπερήρωες έπεσαν από τη μόδα κι η Timely ακύρωσε το τελευταίο από τα βιβλία της σ’ αυτό το είδος, το 1950.
Το 1951 ο Goodman δημιούργησε τη δική του εταιρεία διανομής και η Timely Comics έγινε Atlas Magazines. Αν κι έγινε ένα σύντομο πείραμα για την επαναφορά υπερηρώων όπως ο Captain America, η παραγωγή εστίασε σε άλλα είδη όπως, γουέστερν, τρόμου, πολέμου κι επιστημονικής φαντασίας.Το 1956 η αντίπαλη εταιρεία DC Comics εγκαινίασε τη λεγόμενη Ασημένια Εποχή των κόμικς, επαναφέροντας τίτλους υπερηρώων με σημαντική εμπορική επιτυχία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 η Atlas άλλαξε το όνομά της σε Marvel Comics. Για αρκετές δεκαετίες η Marvel και η DC ήταν οι κορυφαίες εταιρείες στον κλάδο και κάποιος θα έλεγε πως ακόμη είναι. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1980 και 1990 η Marvel άλλαξε χέρια πολλές φορές, ενώ αμφισβητούμενες αποφάσεις διαχείρισης και μια γενική πτώση των πωλήσεων στη βιομηχανία των κόμικ οδήγησαν τη Marvel Comics σε χρεοκοπία το 1996.
Η εταιρεία βγήκε από την πτώχευση το 1998 κι άρχισε να διαφοροποιεί την παραγωγή της, επεκτείνοντας τις κινηματογραφικές της προσφορές κάτω από το έμβλημα των Marvel Studios. Το 2007 η Marvel άρχισε να δημοσιεύει ψηφιακά κόμικ. Η κοινή παλέτα αφήγησης γνωστή ως σύμπαν της Marvel αποκαλύφθηκε το 1961, όταν ο Goodman ανταποκρίθηκε στο αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα βιβλία υπερηρώων, αναθέτοντας στον συγγραφέα Stan Lee και τον καλλιτέχνη Jack Kirby να δημιουργήσουν το Fantastic Four. Με την κυκλοφορία του Fantastic Four το 1961, οι αναγνώστες μυήθηκαν σ’ ένα υπερηρωικό σκηνικό που, ωστόσο, είχε τις ρίζες του στον πραγματικό κόσμο.
Ο Lee και ο Kirby προσπάθησαν να κάνουν τους χαρακτήρες των κόμικς τους πιο πρωτότυπους, επιτρέποντάς τους να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με ρεαλιστικό τρόπο, συμπεριλαμβανομένων των ηρώων που συχνά τσακώνονται ή μαλώνουν μεταξύ τους. Αυτή η τάση συνεχίστηκε με μια πλημμύρα άλλων χαρακτήρων υπερηρώων που εισήγαγε η Marvel Comics στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όπως ο Spider-Man, ο Incredible Hulk και οι X-Men. Ο Λι έγραψε την πλειοψηφία των βιβλίων της Marvel εκείνη την περίοδο κι αυτή η πιο ρεαλιστική, άρχισε να προσελκύει αναγνώστες πανεπιστημιακής ηλικίας.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970 αναδύθηκε μια νέα γενιά δημιουργικών ταλέντων στη Marvel. Το 1967 ο Jim Steranko άρχισε να γράφει και να σχεδιάζει ιστορίες με τον μυστικό πράκτορα Nick Fury στο βιβλίο ανθολογίας Strange Tales. Ο Στέρανκο επηρεάστηκε στη δουλειά του από τις ταινίες του Τζέιμς Μποντ και τα ψυχεδελικά και Op art κινήματα κι οι ιστορίες που προέκυψαν, συνδύασαν πρωτοποριακά οπτικά στοιχεία με εξίσου καινοτόμες τεχνικές αφήγησης.
Ο συγγραφέας Chris Claremont κι ο καλλιτέχνης John Byrne ξεκίνησαν μια μακροχρόνια συνεργασία στο The Uncanny X-Men το 1975. Το ζευγάρι αναζωογόνησε τη σειρά με χαρακτήρες όπως ο Wolverine και σύνθετες ιστορίες που σύντομα έκαναν το franchise X-Men, ένα από τα best seller της Marvel. Το 1985, ο Mark Gruenwald ξεκίνησε μια 10ετή πορεία με μεγάλη επιτυχία ως συγγραφέας του Captain America. Η δεκαετία του 1980 είδε επίσης τη θητεία του Frank Miller στο Daredevil, που οδήγησε αυτό το βιβλίο σε μια πιο σκοτεινή και πιο σκληρή κατεύθυνση, καθιστώντας το ένα από τα best seller της Marvel. Το 1988 ο Todd MacFarlane ξεκίνησε μια δημοφιλή σειρά ως καλλιτέχνης στο The Amazing Spider-Man. Τέσσερα χρόνια αργότερα ο MacFarlane κι αρκετοί άλλοι καλλιτέχνες, εγκατέλειψαν τη Marvel για να ιδρύσουν την αντίπαλη Image Comics, μια εταιρεία που επέτρεπε στους δημιουργούς να διατηρήσουν τα πνευματικά δικαιώματα των χαρακτήρων τους.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ένα νέο κύμα συγγραφέων, όπως ο Brian Michael Bendis (Daredevil, The Avengers), ο Jonathan Hickman (Fantastic Four) κι ο Ed Brubaker (Captain America), έγιναν γνωστοί για τις ώριμες και μερικές φορές αμφιλεγόμενες απόψεις τους. Η δεκαετία του 2010 είδε την εμφάνιση ενός άλλου νέου κύματος ταλέντων, με τον συγγραφέα Matt Fraction και τον καλλιτέχνη David Aja να κάνουν μια οπτικά συναρπαστική πορεία.
Τον 21ο αιώνα, τα κέρδη της Marvel προέρχονταν όλο και περισσότερο από παιχνίδια, βιντεοπαιχνίδια κι άλλα εμπορεύματα με τους πιο δημοφιλείς χαρακτήρες τους. Το Marvel Cinematic Universe, όπως έγινε γνωστό, εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο προσοδοφόρα franchise στην ιστορία του κινηματογράφου. Η επιτυχία του προκάλεσε ένα κύμα τηλεοπτικών προγραμμάτων, ξεκινώντας από τους Agents of S.H.I.E.L.D. στο ABC και συνεχίζοντας με μια σειρά από σειρές που εμφανίστηκαν στο Netflix. Το 2015 μια συμφωνία μεταξύ της Disney και της Sony έφερε τον Spider-Man (που προηγουμένως είχε εμφανιστεί μόνο σε ταινίες παραγωγής της Sony) στο κοινό σύμπαν. Ο χαρακτήρας θα ήταν στη συνέχεια διαθέσιμος για χρήση κι από τα δύο στούντιο.
Τα Marvel Studios, το τμήμα κινηματογράφου και τηλεόρασης της εταιρείας, συνέχισαν να σημειώνουν ρεκόρ με τους Avengers, αλλά γέμισαν επίσης αίθουσες με σχετικά άγνωστους ήρωες όπως οι Guardians of the Galaxy (2014), Ant-Man (2015) και Doctor Strange (2016). Επιπλέον, το Black Panther (2018) έγινε η πρώτη ταινία της Marvel που κέρδισε Όσκαρ για ενδυματολογία, πρωτότυπη παρτιτούρα και σχεδιασμό παραγωγής. Μέχρι το 2020 περισσότερες από 20 ταινίες έχουν κυκλοφορήσει υπό τη σημαία του Marvel Cinematic Universe κι οι παγκόσμιες εισπράξεις του franchise έχουν ξεπεράσει τα 22 δισεκατομμύρια δολάρια. Είναι όντως, ένα συναρπαστικό -και πολύ κερδοφόρο- σύμπαν.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου