Πόσες φορές την ώρα που πίνεις τον καφέ σου σε κάποιο μαγαζί έχει κάνει την εμφάνισή του κάποιος επαίτης; Και πόσες από αυτές τις φορές αισθάνθηκες άβολα από την παρουσία του; Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι είναι οι άνθρωποι, οι οποίοι για διάφορους λόγους, έχουν καταφύγει στη μέθοδο της επαιτείας ώστε να εξοικονομήσουν λίγα ευρώ.
Ένα κοινωνικό φαινόμενο στο οποίο η πολιτεία δε δίνει την πρέπουσα προσοχή και συνεπώς τις λύσεις για αυτούς τους ανθρώπους.
Με μια και μόνο απλή βόλτα στο κέντρο της πόλης θα συναντήσεις πολλούς συμπολίτες σου να ζητούν την οικονομική σου βοήθεια για να εξασφαλίσουν τη σίτιση της οικογένειάς τους. Θα τους δεις να κάθονται κάτω, σε διασταυρώσεις, σε σταθμούς Μέσων Μαζικής Μεταφοράς ή θα σε πλησιάσουν στα φανάρια αλλά και σε καφετέριες.
Είναι άγνωστο τι πραγματικά τους έφερε σε αυτήν την κατάσταση, με τα «φτώχεια» κι «οικονομικές δυσκολίες» να μην είναι οι μόνες απαντήσεις (αν και δημοφιλέστερες), όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται.
Οργανώσεις που ασχολούνται με αυτό το θέμα, αλλά και ειδικοί, έχουν κατατάξει τους επαίτες σε διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με το λόγο για τον οποίο το κάνουν αλλά και με τον τρόπο που συμβαίνει.
Ορισμένες από τις κατηγορίες είναι οι «επαγγελματίες επαίτες», οι οποίοι κατά κύριο λόγο το κάνουν από συνήθεια μιας και από παιδιά δεν έχουν γνωρίσει κάτι διαφορετικό, οι «επαίτες έμποροι», κατηγορία η οποία ακμάζει τα τελευταία χρόνια, με τους συνανθρώπους μας να πωλούν μικροαντικείμενα μειώνοντας έτσι το αίσθημα της ζητιανιάς κι ενισχύοντας αυτό της προσφοράς κι απασχόλησης, και τέλος οι «επαίτες ηθικοί αυτουργοί», οι οποίοι προωθούν, εκπαιδεύουν κι εκμεταλλεύονται άλλα άτομα, κυρίως ανήλικα. Φυσικά δεν μπορούν να λείπουν οι «απατεώνες επαίτες», οι οποίοι προσποιούνται αναπηρίες, ασθένειες και τραγικές οικονομικές ή οικογενειακές ιστορίες.
Οι δυο τελευταίες που αναφέρθηκαν δημιουργούν και την αίσθηση της καχυποψίας στους πολίτες, οι οποίοι πολλές φορές αγνοούν την ύπαρξη και την έκκληση των συμπολιτών τους, φοβούμενοι ότι θα πέσουν θύματά τους και θεωρώντας ότι η κατάστασή τους οφείλεται στη φυγοπονία.
Όταν λοιπόν οι επαίτες εισέλθουν στην καφετέρια κρατώντας χαρτομάντιλα, στυλό και αναπτήρες προς πώληση, πρώτοι οι σερβιτόροι αλλά κι οι υπεύθυνοι του μαγαζιού θα σπεύσουν να τους απομακρύνουν από το χώρο για να μην ενοχληθούν οι πελάτες τους.
Τις περισσότερες φορές οι υπάλληλοι του καφέ είναι αρκετά ευγενικοί στον τρόπο τους, ακόμη κι αν αντιμετωπίζουν την άρνηση της εξόδου. Υπάρχουν, όμως, και περιστατικά τα οποία ξεφεύγουν και καταλήγουν ακόμη και στη σωματική βία είτε γιατί δεν υπάρχει σεβασμός προς το συνάνθρωπο είτε γιατί η επιμονή δεν υποχωρεί.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν και μαγαζιά που επιτρέπουν την είσοδό τους, αρκεί να μη δημιουργηθούν επεισόδια. Οι επαίτες θα πλησιάσουν όλα τα τραπέζια και θα αφήσουν επάνω τους κάποιο από τα αντικείμενα που προσφέρουν ελπίζοντας στη φιλευσπλαχνία του καθένα. Τιμή συγκεκριμένη δεν υπάρχει. Ό,τι έχει ευχαρίστηση ο καθείς είναι ευπρόσδεκτο. Θα ξαναπεράσουν απ’ όλα τα τραπέζια, θα μαζέψουν τα αντικείμενα, αν δεν υπάρχουν χρήματα, και θα τα αφήσουν αν έχει δοθεί ο συμβολικός οβολός.
Ίσως σε παρακινήσουν να αγοράσεις κάτι αν δουν πως δεν το έκανες, όπως όλοι οι έμποροι άλλωστε. Είναι η στιγμή που θα νιώσεις αμήχανα και πιεζόμενος από την «ένοχη» συνείδησή σου θα βγάλεις ό,τι ψιλά έχεις μαζί σου για να τους τα προσφέρεις ή μπορεί και να αρνηθείς, οπότε κι εκείνοι θα αποχωρήσουν μετά από τη μικρή αυτή «ενόχληση».
Είναι πολλές οι φορές που το άτομο, το οποίο σε παρακινεί για αυτήν την ασήμαντη (για ‘σένα) αγορά είναι ανήλικο. Είναι ό,τι πιο θλιβερό να βλέπεις ένα παιδί σε αυτήν τη θέση κι είναι εξαιρετικά δύσκολο να αρνηθείς. Αυτό είναι στο οποίο ποντάρουν οι «επαίτες ηθικοί αυτουργοί». Πώς να αρνηθείς τη βοήθειά σου σε ένα παιδί; Αλλά και πώς να το βοηθήσεις όταν γνωρίζεις πως τα χρήματα που θα δώσεις θα περάσουν σε άλλα χέρια και δε θα μείνουν στα δικά του;
Σε αυτές τις περιπτώσεις πολλοί είναι αυτοί που αντί για χρήματα προσφέρουν υλικά αγαθά, κυρίως φαγώσιμα. Τα κουλουράκια ή το κέικ που θα τους κεράσουν μαζί με τον καφέ, ακόμη κι ένα κρουασάν ή κάποιο φρούτο που θα έχουν μαζί τους, το μοιράζουν στα παιδιά αλλά και στους ενήλικες που ζητούν την ελεημοσύνη τους και εκείνοι ποτέ δεν αρνούνται.
Βεβαίως υπάρχει κι η άλλη πλευρά, όπου ενήλικας έχει αρνηθεί την τυρόπιτα που του προσέφερα όταν ήρθε κι αράδιασε ένα σωρό χαρτιά στο τραπέζι μου, εξιστορώντας μας την ιστορία της ζωής του, με μόνο σκοπό να μαζέψει μαζί με τα χαρτιά του και το κινητό μου. Άμεση η αντίδρασή μου, αλλά και του μαγαζάτορα, σε ένα ατυχές περιστατικό που γέμισε με προκατάληψη αρκετούς από τους παρευρισκομένους.
Δεν είναι πρέπον να πτοείστε από μεμονωμένα περιστατικά και να αρνείστε μια μικρή βοήθεια, η οποία για κάποιον άλλο είναι σωτήρια και τον γεμίζει ευγνωμοσύνη. Αποβάλλετε την καχυποψία και την επόμενη φορά προσφέρετε λίγα κέρματα ή ένα κουτί με μπισκότα κι όχι απαραίτητα με κάποιο αντάλλαγμα.
Επιμέλεια Κειμένου Ελεονόρας Κοκκίνη: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Ελεονόρα Κοκκίνη
