Δύσκολο να ζητάς συγγνώμη, δυσκολότερο να τη δέχεσαι

Σου έχω μια ερώτηση: πόσο συχνά πλέον λες συγγνώμη; Κάνεις μια γκάφα, ένα λάθος και στάνταρ το χρησιμοποιείς. Είτε έχεις πατήσει κάποιον κατά λάθος με το παπούτσι, θα ξεστομίσεις την ίδια απλή, μικρή απολογία: «Συγγνώμη». Πληγώνεις τον άλλον, του σπάζεις την καρδιά σε χίλια κομμάτια και μετά πας να διορθώσεις τα πράγματα μ’ αυτή τη λέξη. Πόση σημασία έχει τελικά; Τι θα πει «συγγνώμη»; Καταλαβαίνεις το λάθος σου και δε θα το ξανακάνεις ή δεν αντιλήφθηκες τίποτα και απλώς προκειμένου να σταματήσει ένας καβγάς πετάς αυτό και ξεμπερδεύεις; Καλώς ή κακώς, και μάλλον κακώς, η δεύτερη περίπτωση είναι πλέον όσο συχνή όσο μια βροχή στα Γιάννενα.

Η έννοια της συγγνώμης δεν έχει να κάνει με το να ξεστομίσεις τη λέξη. Μεγαλύτερη σχέση υπάρχει με τις πράξεις που έμπρακτα εκδηλώνουν τη σημασία της, παρά με τα λόγια. Βαριά, λοιπόν, η σημασία της και πλέον αυτό το βάρος έχει χαθεί στην ευκολία του να λέει κανείς τη λέξη. Μα υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί ποτέ στη ζωή τους να μην ξεστομίζουν συγγνώμη, αλλά οι πράξεις τους να ισοδυναμούν με όλες τις απολογίες του κόσμου. Πόσο μπορεί κανείς να αλλάξει μια υφιστάμενη κατάσταση με μια έμπρακτη συγγνώμη; Πολύ, από ό, τι φαίνεται, αν καταφέρει να μετατρέψει την πορεία των πραγμάτων, δείχνοντας μετάνοια και προθυμία ν’ αλλάξει.

Από τη στιγμή που η συγγνώμη δεν είναι απλώς γράμματα, μια κραυγή, αλλά έχει ένα ευρύτερο νόημα πράξεων, είναι ικανή για τα πάντα. Όταν κάτι βγαίνει από μέσα μας, βγαίνει ψυχή τε και σώματι. Σ’ αυτήν την περίπτωση, υπάρχει μια γενικότερη συμπεριφορά μεταμέλειας, τάσης προς μεταστροφή και σίγουρα αυτή η στάση πραγματώνεται τόσο με λόγια, που αντικειμενικά δεν είναι το πιο σημαντικό, όσο και με πράξεις. Από λόγια χορτάσαμε, δεν νομίζεις; Καλύτερα να δείξεις διάθεση διόρθωσης μιας κατάστασης, παρά να ξεκινάς το μοιρολόι και τις ασταμάτητες συγγνώμες, που κουράζουν κι ίσως απογοητεύουν τον άλλον.

Μια συγγνώμη, επομένως, όταν εμφανίζεται ως ειλικρινές κι αγνό συναίσθημα, με τάσεις επανάκτησης των αρχικών σχέσεων και βελτίωσης της τωρινής πραγματικότητας, μπορεί να ανατρέψει όλα τα δεδομένα. Ακόμα κι από νομικής άποψης, τα δικαστήρια αναγνωρίζουν ως εξάλειψη του αξιόποινου την έμπρακτη μετάνοια. Στις ανθρώπινες σχέσεις, τις καθημερινές, η έννοια της έμπρακτης μετάνοιας ανασυνθέτει δεσμούς και τους κάνει δυνατότερους. Μπορεί να ανατρέψει κάθε ισορροπία, αρκεί να υπάρχει θέληση, παραδοχή κι αποδοχή των σφαλμάτων και κυρίως κανένα ίχνος εγωισμού ως προς την αντιμετώπιση των γεγονότων. Εδώ μιλάω και για τις δύο, συνήθως, πλευρές. Θέλει θάρρος κι έλλειψη εγωισμού κι από αυτόν που συγχωρεί. Μόνο κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις , μπορούμε να μιλούμε για μια προσπάθεια ουσιώδους αλλαγής και καλυτέρευσης των συνθηκών.

Ποτέ δεν υπάρχουν καταστάσεις που δεν μπορούν να διορθωθούν! Υπάρχουν, όμως, άνθρωποι τόσο εγωιστές , που δε θέλησαν, δεν προσπάθησαν αρκετά, ώστε να κάνουν ένα βήμα πίσω. Απέφυγαν να παραδεχτούν τα λάθη τους και να επαναφέρουν τις σχέσεις στο αρχικό τους στάδιο. Βάλανε οι άνθρωποι μπροστά το εγώ τους, τον εαυτό τους μόνο, ξέχασαν να λένε «Ναι, έσφαλα!» και κρύφτηκαν πίσω από την ιδέα ότι όλα τα κάνουν σωστά και οι άλλοι έχουν το πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά, με τον ίδιο εγωισμό, κάθε άνθρωπος που νιώθει πληγωμένος, δίκαια ή υπερβολικά, δυσκολεύεται να συγχωρέσει. Δε δίνει τον απαραίτητο χρόνο στο άτομο που έκανε το λάθος, για να αποδείξει αν η μεταμέλειά του είναι ειλικρινής.

Για αυτό, η συγγνώμη πια έχασε το νόημά της. Τα τείχη, που χτίζει ο καθένας γύρω από το εγώ του, δεν του επιτρέπουν να ρίξει ένα μέρος τους, για να παραδεχτεί το λάθος του, να δουλέψει τα κακώς κείμενα της συμπεριφοράς του κι έτσι, να μη χάσει κάποιον που αγαπάει. Πλέον, οι άνθρωποι προτιμούν να χάσουν τον έρωτα της ζωής τους, τον καλύτερό τους φίλο, μια καλή σχέση με τον οποιονδήποτε, χάριν πείσματος κι εγωισμού. Γι’ αυτό σου λέω, ζήτα ειλικρινή «συγγνώμη», αν αγαπάς. Αν σ’ αγαπούν, θα τη δεχτούν!