Πώς θα καταλάβεις αν κάποιος ταλαιπωρείται από άτυπη κατάθλιψη

Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν αποτελείται μόνο από το σώμα. Υπάρχει και η ψυχή. Αυτό το άυλο, ενεργειακό ον που συνοδεύει το σώμα στο ταξίδι της ζωής και σίγουρα δεν είναι άτρωτο. Πονάει και η ψυχή. Η ψυχική υγεία είναι πολύ σημαντική και δυστυχώς οι ψυχολογικές διαταραχές είναι πολύ περισσότερες από αυτές που νομίζουμε και πολύ πιο κρυφές από ό, τι μπορούμε να διακρίνουμε. Δεν είναι τόσο σπάνιες, δεν είναι τόσο φανερές πάντα. Οποίος πάσχει από κάποια ψυχική νόσο, δεν έχει ένα σημάδι στο κούτελο. Οι πιο φαινομενικά «νορμάλ» συμπεριφορές μπορεί από πίσω να κρύβουν χίλια δύο. Μια πολύ συνηθισμένη, καλυμμένη καλά νόσος, είναι η άτυπη κατάθλιψη.

Κατάθλιψη, το λέει και η λέξη, που πρώτος ο Ιπποκράτης κατάφερε να τις ορίσει ως διαταραχές και να τις μελετήσει. Μιλάμε για την ύπαρξη μιας θλίψης, έντονης στην καθημερινότητα του ασθενή. Όταν κάνουμε λόγο για την άτυπη κατάθλιψη, αναφερόμαστε σε ασθενείς οι οποίοι κρατάνε πάντα πίσω τον εαυτό τους από το παραμικρό αίσθημα χαράς. Διαλύουν μέσα τους κάθε ευτυχισμένη στιγμή που ζουν και τους διακατέχει μια απαισιοδοξία ως προς την ύπαρξή τους. Ένα ψυχοπλάκωμα μέσα τους και ένας κόμπος στο στομάχι που δεν τους αφήνει να χαρούν. Δεν μπορούν να αφεθούν σε θετικά συναισθήματα, θετικές σκέψεις, να δουν την άλλη πλευρά της ζωής, τη χαρούμενη.

Γι’ αυτούς δεν έχει νόημα το οτιδήποτε, γίνονται όλα μηχανικά. Από το να καθαρίσουν το σπίτι μέχρι το να πάνε στη δουλειά. Να πουν στους δικούς τους ότι τους αγαπούν, να απολαύσουν ένα γεύμα, να κάνουν έρωτα. Αυτή η ματαιότητα είναι που τους διακατέχει, η αίσθηση ότι δεν υπάρχει ουσία πουθενά. Τίποτα δεν τους γεμίζει. Τείνουν να βρίσκουν παρηγοριά στο φαγητό, οδηγούμενοι σε αύξηση συχνά του βάρους τους, ενώ νιώθουν βαριά τα χέρια και τα πόδια τους, σαν να κουβαλούν έξτρα βάρος κάθε φορά που περπατούν ή σηκώνονται.

Τα άτομα που πάσχουν από άτυπη κατάθλιψη χαρακτηρίζονται είτε από υπερυπνία είτε από αϋπνία. Υπερυπνία σημαίνει ότι κοιμούνται πολύ, τουλάχιστον 13-14 ώρες το βράδυ. Κοιμούνται συνέχεια, όποτε κρίνουν ότι νιώθουν άβολα, άσχημα, όταν μισούν τον εαυτό τους, όταν φοβούνται, κοιμούνται. Μπορεί σε μια μέρα μέσα να έχουν κοιμηθεί 16 ώρες. Βρίσκουν καταφύγιο στο σκοτάδι του ύπνου. Σε αντίθεση με αυτούς που πάσχουν από κατάθλιψη, οι οποίοι δεν μπορούν να διαχειριστούν τον ύπνο τους, καταλήγοντας να απέχουν από αυτόν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι διαρκώς με μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια, να μην είναι ικανοί να διακρίνουν τις ώρες τις μέρας και της νύχτας. Το βράδυ βυθίζονται στις σκέψεις τους και στη θλίψη τους, χάνοντας τον ύπνο τους.

Ίσως να έχουν σκεφτεί πώς θα ήταν να έδιναν τέλος στη ζωή τους. Πώς θα το έπαιρναν οι δικοί τους, πώς θα ήταν αν ελευθέρωναν επιτέλους την ψυχή τους από την ύλη που είναι εγκλωβισμένη. Κάνουν ακραίες σκέψεις και όλες αυτές με τη συνοδεία μιας απέραντης κόπωσης. Η θλίψη τους κουράζει, τους φυλακίζει και ζουν έναν φαύλο κύκλο. Από την άλλη υπάρχουν κι εκείνοι που δεν το διακρίνουν, δεν το αναγνωρίζουν στον εαυτό τους, ούτε και το περιβάλλον τους. Φαινομενικά η ζωή τους κυλά ομαλά, συνάπτουν σχέσεις, ανέρχονται επαγγελματικά, μοιάζουν να έχουν μια ζωή σε τάξη και ψυχική γαλήνη εντός τους. Μέχρι κάποιο ξέσπασμα ή κάποιο σοκ που θα υποστούν και θα βρεθούν ανήμποροι να το βιώσουν με ψυχραιμία, χάνοντας κάθε επαφή με τη λογική ή και τη θετική σκέψη. Είναι σαν σκανδάλη που πατιέται και ξαφνικά όλα μοιάζουν μη διαχειρίσιμα.

Είναι άνθρωποι όπως εσένα, εμένα και τον διπλανό σου. Πίσω από πολλά πρόσωπα μπορεί να κρύβεται μια τέτοια νόσος και με πολλές διακυμάνσεις, πρόσωπα, εκδοχές κι εκφάνσεις. Μην κλείνεις τα μάτια σου, μην αδιαφορείς. Μια επίσκεψη σε ειδικό μπορεί να κάνει θαύματα, να σε βγάλει από το κενό που έχεις στο μυαλό σου. Καμιά φορά φαίνεται να είναι λίγο down, όμως δεν είναι πάντα η επιφανειακή προσέγγιση η λύση, μπορεί αυτό να είναι το πιο επικίνδυνο σημείο, το να την αγνοήσεις ως κάτι απλό.

Τέλος, δεν το επέλεξαν, δεν το κάνουν επίτηδες, κανείς δε διαλέγει τη θλίψη. Αγαπούν, χαμογελούν, ξυπνούν, πηγαίνουν στη δουλειά τους, κοιμούνται ή ξαγρυπνούν, όπως όλοι. Αν καταλάβεις ότι ένας δικός σου άνθρωπος μπορεί να ταλαιπωρείται από άτυπη κατάθλιψη, μην τον πιέσεις, βοήθησέ τον να ανοιχτεί και πρότεινέ του να συμβουλευτεί ειδικό. Δώσε χώρο, στάσου δίπλα, μην κουνάς το δάχτυλο. Άλλωστε η ψυχή χρειάζεται ώμους για να ακουμπήσει, όχι δάχτυλα με υποδείξεις που κουνιούνται ζωηρά. Κι όλα φτιάχνουν, με υπομονή, θεραπεία και χρόνο.

Δωρεάν γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.).

Λειτουργεί Δευτέρα-Παρασκευή, 9:00-21:00, οι κλήσεις είναι ανώνυμες κι εμπιστευτικές.