The halo effect· φαίνεσαι αγγελάκι είσαι όμως;

Η αφετηρία μας είναι ότι ως όντα οι άνθρωποι είμαστε γεμάτοι προκαταλήψεις. Είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, όταν βλέπουμε κάποιον αποκτούμε μια άποψη, κάτι μας έρχεται στο μυαλό. Δεν είναι τυχαίος ο έρωτας, η συμπάθεια, η αντιπάθεια με την πρώτη ματιά. Βλέπουμε ένα πρόσωπο και απευθείας γεννάται ένα συναίσθημα, είτε αυτό είναι θετικό είτε αρνητικό. Μπορεί βέβαια να γεννάται και μια αδιαφορία, ή εν αντιθέσει ο απόλυτος και παράφορος θαυμασμός.

Η δύναμη της εικόνας είναι αυτή. Βλέπεις κάποιον με ελκυστικά ως προς εσένα χαρακτηριστικά, τον ερωτεύεσαι, σου προκαλεί όμορφα συναισθήματα ή τελοσπάντων χαίρεσαι όταν είσαι δίπλα του, η παρουσία του δημιουργεί μια όμορφη ατμόσφαιρα. Είναι γνωστή προκατάληψη αυτή. Οι άνθρωποι εκτός από το μυαλό χρησιμοποιούν και τις υπόλοιπες αισθήσεις τους για να νιώσουν καλά.

Το halo effect ή αλλιώς φαινόμενο του φωτοστέφανου πρωτοεμφανίστηκε περίπου το 1920. Βασίζεται στην εγγενή προκατάληψη που διακατέχει την ανθρώπινη ύπαρξη. Το κλασικό μοτίβο πως αν κάποιος είναι εμφανίσιμος, ελκυστικός τότε σίγουρα είναι δημοφιλής και κοινωνικά αποδεκτός. Είναι το πρότυπο ενός τέλειου ανθρώπου που όλοι θέλουν να του μοιάσουν. Κατευθείαν, χωρίς πολλά πολλά, όλοι θέλουν την επαφή μαζί του, διότι τον θεωρούν καλό, αξιόπιστο, ακόμα κι αν δεν είναι. Όλο αυτό το θετικό vibe δημιουργείται μόνο από την εμφάνισή του. Η ελκυστική όψη του αρκεί για να κερδίσει όλες τις εντυπώσεις. Δεν υπάρχει κάτι κακό να πεις. Γιατί στο μυαλό σου έχεις ότι αυτός είναι όμορφος και άρα πετυχημένος και άρα καλός. Χωρίς να υπάρχουν ουσιαστικές αποδείξεις γι’ αυτό. Κλασική προκατάληψη. Το μυαλό μας κάνει συνειρμούς και εμείς τους αποδεχόμαστε άκριτα.

Όταν μάλιστα μαθαίνουμε κάτι αρνητικό γι’ αυτόν που έχουμε στο μυαλό μας ως ιδανικό, η πρώτη σκέψη είναι η απόρριψη της πληροφορίας αυτής. Μα αποκλείεται, λες.  Η πρώτη σου κίνηση είναι να μην το πιστέψεις. Κλείνεις τα αφτιά σου. Για φαντάσου, ο ιδανικά πλασμένος άνθρωπος που έχεις εσύ μέσα στο κεφάλι σου, να αποδειχθεί με ελαττώματα. Πώς να το δεχτείς.

Έτσι λειτουργεί καμία φορά ο ανθρώπινος νους. Η θετική πρώτη εντύπωση προξενεί μια ευνοϊκή και καλή εντύπωση και για άλλους τομείς μετέπειτα. Πιο παλιά αυτό ήταν σύνηθες για τη φιγούρα του δασκάλου. Ως αυθεντία και πρότυπο, υπήρχε η πεποίθηση ότι ένας καθηγητής είναι καλός στα πάντα., ήταν το απόλυτο πρότυπο συμπεριφοράς, η σοφία επί γης, ο αλάνθαστος κι έχαιρε τεράστιου κύρους σε κάθε κοινωνική συναναστροφή του, κυρίως λόγω του ότι μια υψηλά ιστάμενη εκπαίδευση ήταν τότε κάτι ανήκουστο και πάρα πολύ δύσκολο να συμβεί. Για αυτό δύσκολα δεχόταν η κοινωνία πως ο δάσκαλος σφάλλει. Όλο αυτό το φαινόμενο φωτοστέφανο είναι κι αυτό που μας ωθεί να δικαιολογούμε συμπεριφορές. «Αυτός ξέρει». Δεν κρίνουμε κάποιον αντικειμενικά με τα πεπραγμένα του αλλά βάσει τίτλου, εμφάνισης, στάτους.

Το φυσικό φαινόμενο της έλξης και των θετικών εντυπώσεων που αυτή φέρει, υπάρχει ανάμεσα μας. Πέφτουμε θύματά τους πιο συχνά από ό, τι θέλουμε να πιστεύουμε και είναι σχεδόν σίγουρο ότι έχουμε κλείσει έστω και μια φορά τα αφτιά μας στο άκουσμα της αλήθειας πιστεύοντας αυτό που βλέπουμε ως βιτρίνα. Τόσο λογικά επακόλουθα όλα αυτά, αφού ομορφιά κι επιτυχία πάνε πακέτο. Όπως και να έχει είναι ένα φαινόμενο που αναπτύσσεται και ζει στην κοινωνία εδώ και πολλούς αιώνες. Βασίζεται στις προκαταλήψεις του μυαλού και δυστυχώς μοιάζει αυτή η λογική που δημιουργεί, αναπόφευκτη. Είσαι ελκυστικός, άρα τι ανάγκη έχεις; Είσαι και πετυχημένος σίγουρα. Ή μήπως όχι;