Σημάδι των καιρών οι κατεστραμμένες ψυχές από την επέλαση των ναρκισσιστών και λοιπών προβληματικών φιγούρων, που χαρακτηρίζονται από αιχμηρά στοιχεία ψυχοπαθολογίας κι απίστευτα χειριστική συμπεριφορά. Οι τεχνίτες αυτοί του κακοποιητικού πνεύματος με τα χίλια πρόσωπα, εντοπίζουν με ακρίβεια τον αδύναμο χαρακτήρα σε ευάλωτη θέση και τον απομυζούν σε κάθε βαθμό, όσο μπορούν, χωρίς καμία ενοχή. Σύμφωνα λοιπόν με τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, ο κενός αυτός άνθρωπος χαρακτηρίζεται από συναισθήματα ψεύτικης υπεροχής και ψευδο-ανωτερότητας, σε συνδυασμό με την τάση του να επιβάλλεται στους άλλους, με βασικό άξονα τη σαδιστική έλλειψη ενσυναίσθησης. Όλα γυρίζουν γύρω από την ανάγκη του να λαμβάνει αυτό που κατά κύριο λόγο χρειάζεται, δηλαδή προσοχή, θαυμασμό κι αποδοχή στον μέγιστο βαθμό.
Ο νάρκισσος γυρεύει την προσοχή που δεν πήρε μικρός και καθημερινά την απαιτεί, χτυπώντας τα χέρια στο τραπέζι, σαν οργισμένο παιδαρέλι. Το άτομο αυτό όπως φαίνεται, αδυνατεί να παρέχει μόνο του στον εαυτό του τις αξίες που διαιωνίζουν την αυτοεκτίμηση, με τη φυσιολογική αυτάρκεια που όλοι έχουν κι επομένως τα αντλεί από τις κοινωνικές του γνωριμίες και τις διαπροσωπικές του σχέσεις, με ανώριμο παθολογικό τρόπο. Αυτό το πραγματώνει με τη μέθοδο του τριγωνισμού, της υποτίμησης, προβολής και του αρνητικού mirroring, ενώ ακόμα τρέφεται και με την αρνητική προσοχή, ελλείψει άλλων ικανοποιητικών σε αυτόν ερεθισμάτων.
Χρησιμοποιεί ακόμα κι ίντριγκες και lovebombing (παθολογικά γρήγορη ανώριμη και μη λογική εκδήλωση αγάπης και έρωτα), ώστε να μαγνητίσει τον στόχο του. Ενώ έκδηλος είναι ο κατακερματισμός του ατόμου αυτού όταν βιώσει το ναρκισσιστικό πλήγμα της απόρριψης από τον στόχο του ή την κοινωνία, ειδικά αν τον αντιμετωπίσουν με ρεαλιστική ανατροφοδότηση, χωρίς να τον εξιδανικεύσουν, οπότε και δε θα γίνουν έρμαια της χειριστικής του συμπεριφοράς όπως φυσικά προσδοκούσε. Στην ουσία λοιπόν, ο ναρκισσισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια άμυνα, προκαλούμενη από το άτομο που ενδόμυχα και μη αντιληπτά, επουλώνει το ναρκισσιστικό τραύμα και το κενό που δέχθηκε, όταν δεν ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις του κακοποιητικού Νάρκισσου γονέα του. Έτσι ακριβώς γεννήθηκε, επειδή ο γονέας του τον απέρριπτε ή τον έβλεπε ως απόλυτη προέκταση του ίδιου, χωρίς να σέβεται τη μοναδικότητα του χαρακτήρα του. Η άμυνα που ανέπτυξε για να αποφύγει τη σύγκρουση με τον εαυτό του όταν ένιωθε συνεχώς λίγος, αφρόντιστος και παραμελημένος, όσο πάλευε ν’ ανέβει στο βάθρο που πίστευε ότι ο γονέας του τον είχε τοποθετήσει, με κάθε τρόπο.
Μια βασική αιτία που ένας άνθρωπος λοιπόν θα μετατραπεί σε ναρκισσιστή, είναι η έλλειψη αποδοχής από το γονεϊκό περιβάλλον, με γενεσιουργό αιτία τη ναρκισσίστρια μητέρα ή τον πατέρα του η κι αμφότερους καθώς συχνά τα ναρκισσιστικά άτομα έλκονται μαζί σε παθογενείς σχέσεις, οι οποίες κρατάνε χρόνια κι αλληλοσυμπληρώνουν τις αμφότερές τους ανάγκες για δράμα και προσοχή. Επομένως η ναρκισσιστική διαπαιδαγώγηση χαρακτήρα διαμορφώνεται με δύο στρατηγικές. Πρωτίστως, ο γονέας νάρκισσος χρησιμοποιεί το παιδί του σαν καθρέφτη του χαρακτήρα και του ψυχισμού του, ή σαν ένα τρόπο να καταφέρει όσα δεν κατάφερε. Αποτέλεσμα είναι να το εκμεταλλευτεί σε βάθος χρόνου, σαν άψυχο πλάσμα με σκοπό τη διαιώνιση των επιλογών ζωής του ιδίου, πολιτικά, θρησκευτικά, εργασιακά και σε οποιοδήποτε τομέα, ενώ φυσικά η χειραγώγηση και τα ελλειπή όρια που συνεχώς προσπερνούν στη σχέση τους με το παιδί τους, τους παρέχουν την ηδονιστική ιδέα ότι μπορούν να καταφέρουν τα πάντα.
Στον αντίποδα, άλλοτε τα παιδιά των ναρκισσιστών γονέων, αναθρέφονται πάντα ώστε να νιώθουν αποτυχημένα, με μόνιμη υποχρέωση ν’ ανέβουν στα μάτια του γονέα. Αυτό θα συμβεί κυρίως όταν αυτός νιώσει ότι το παιδί του τον ξεπερνά και μέσω της σύγκρισης μαζί του το απορρίπτει, με ψυχολογική σωματική ή λεκτική βία, ενώ πολλάκις παρακρατώντας την αγάπη που του αξίζει.
Ένα αποτυχημένο ακόμα παιδί κατά τον νάρκισσο γονέα, προκύπτει από την αδυναμία της ενσυναίσθησης και ικανότητας του ίδιου ν’ αγαπήσει και να δεθεί. Ο γονέας νιώθει συναισθηματικά ανίκανος να δώσει κι ίσως βαθιά φοβάται κιόλας, επομένως παρουσιάζεται κρύος, ξερός απόμακρος με αποτέλεσμα αυτές οι γονεϊκές σχέσεις να είναι επιδερμικές και μη ουσιαστικές, σαν δυο ξένοι να ζούνε στη ίδια στέγη για χρόνια. Μια ξένη στην ουσία, κρύα αγκαλιά. Χαρακτηριστικό του γονέα αυτού, είναι η τάση του να τιμωρεί το παιδί του σε κάθε απόπειρα να συνδεθούν και να βιώσει λίγη αγάπη, με απομάκρυνση και παραγκώνιση των συναισθημάτων του, κρίνοντάς το ως υπερευαίσθητο. Αποτέλεσμα της βίας αυτής, είναι να γεννηθεί ένας συναισθηματικά άρρωστος άνθρωπος, που αρέσκεται να κακοποιεί να επικρίνει και να βασανίζει τους άλλους σε ένα συναισθηματικό roller coaster, στην προσπάθειά του να καλύψει το πληγωμένο παιδί μέσα του, την άδεια αγκαλιά του και τα έντονα συναισθήματα αναξιότητας.
Ένας τέτοιος ενήλικας, είναι καταδικασμένος να προτιμά ευάλωτους ανθρώπους (ένα άτομο σε μικρότερη ηλικία η ευάλωτο λόγω μια σωματικής ή ψυχολογικής πάθησης) ως στόχο του, με σκοπό να το άγει και να το φέρει αντλώντας σαδιστικά χαρά απ’ όσα του παρέχει (ερωτική επαφή, συναισθήματα, χάρες υλικές κι ηθικές), ενώ συχνά έτσι απλά, απολαμβάνει να σπάει, συστηματικά, τον σύντροφο-στόχο, με αποτέλεσμα ο σύντροφος αυτός να εγκαταλείψει μέσα στη νύχτα τη σχέση, μετά από χρόνια συμβίωσης ή γάμου, ή να φύγει πνευματικά αλλοιωμένος με τάσεις αυτοκαταστροφής.
Πράγματι, το θύμα του νάρκισσου αν ξεφύγει, θα ξεφύγει ηθικά και ψυχολογικά ρημαγμένο, εκτός κι αν έχει ισχυρή θέληση και διορατικότητα να τον δει νωρίς όπως πραγματικά είναι. Σαν έναν έκπτωτο επικίνδυνο άγγελο. Λίγοι ωστόσο, με δυνατή κρίση, άνθρωποι κατορθώνουν να ξεφύγουν νωρίς, αναγνωρίζοντας την παθογένεια. Όπως βλέπουμε, λοιπόν, ένας νάρκισσος μπορεί να ζει δίπλα μας, φορώντας τη μάσκα του και καταπίνοντας καθημερινά τα δάκρυα του απωθημένου της γονεϊκής αγάπης, κακοποιώντας ανθρώπους και ταυτόχρονα προσποιούμενος τον καλό άνθρωπο στην κοινωνία.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου