Είναι Σάββατο βράδυ και ετοιμάζεσαι για έξοδο. Στέκεσαι μια τελευταία φορά μπροστά στον καθρέφτη και ένα μικρό χαμόγελο σχηματίζεται στο πρόσωπό σου. Έχεις πετύχει ακριβώς το look που ήθελες. Προσθέτεις τις τελευταίες πινελιές, ρίχνεις μια ακόμη ματιά και φεύγεις με την αυτοπεποίθησή σου σε ικανοποιητικά επίπεδα. Η βραδιά ξεκινάει, οι πρώτες φωτογραφίες βγαίνουν και όσο τις κοιτάς νιώθεις πως βλέπεις μια μικρή καρικατούρα της εικόνας που είχες στο νου σου. Μοιάζεις διαφορετικός και η φωτογραφία που αντικρίζεις δεν έχει σχέση με αυτό που είδες στον καθρέφτη σου.
Σου έχει συμβεί ποτέ κάτι αντίστοιχο; Στους περισσότερους από εμάς έχει τύχει περισσότερες από μία φορές και συχνά καταλήγουμε στο ότι δεν έχουμε φωτογένεια. Φταίει αυτό όμως; Στην πραγματικότητα όχι. Οι λόγοι για τους οποίους μοιάζουμε διαφορετικοί μπροστά στον καθρέφτη σε σχέση με μια φωτογραφία είναι πολλοί και το ενδιαφέρον έγκειται στο ότι αν τους μάθουμε, θα μπορέσουμε να καταλάβουμε και πώς να τους χρησιμοποιήσουμε υπέρ μας για να βελτιώσουμε την εικόνα που μας αρέσει λιγότερο. Πάμε να δούμε μαζί μερικούς από τους πιο χαρακτηριστικούς;
1. Η αντανάκλαση, η αντιστροφή και το φαινόμενο της απλής έκθεσης (mere-exposure effect)
Η εικόνα που βλέπουμε σε έναν καθρέφτη δεν είναι 100% αληθινή. Πρόκειται για μια λίγο διαφορετική εκδοχή μας. Για την ακρίβεια μια αντεστραμμένη εκδοχή, γιατί αυτό ακριβώς αντικρύζουμε σε έναν καθρέφτη. Κάθε φορά που κοιταζόμαστε, στην ουσία βλέπουμε το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό που βλέπουν όλοι όσοι μας κοιτάνε. Ο φακός από την άλλη δεν αντιστρέφει. Επιστρέφει ακριβώς την ίδια εικόνα που βλέπουν όσοι έχουμε απέναντί μας.
Έχοντας υπόψιν τα παραπάνω, θα μιλήσουμε για ένα ψυχολογικό φαινόμενο, αυτό της απλής έκθεσης. Με απλά λόγια το συγκεκριμένο φαινόμενο μάς λέει ότι όσο περισσότερο βλέπουμε ή ακούμε κάτι, τόσο περισσότερο εξοικειώνεται με αυτό ο εγκέφαλός μας και κατ΄ επέκταση, τόσο περισσότερο μας αρέσει.
Συχνά θεωρούμε ότι κάποιοι βγάζουν πολλές φωτογραφίες επειδή τους αρέσουν η εικόνα τους. Αυτό που δε συνειδητοποιούμε είναι ότι ουσιαστικά το πράγμα λειτουργεί ανάποδα. Τους αρέσουν οι εικόνες τους, επειδή βγάζουν πολλές φωτογραφίες! Στην ουσία εξοικειώνεται ο εγκέφαλός τους με τη μη αντεστραμμένη εκδοχή τους, εκθέτοντας το μάτι τους συχνά σε αυτή. Όσο περισσότερο το κάνουν τόσο περισσότερο τους αρέσει. Με άλλα λόγια, ακόμη και αν δε θεωρείς πως έχεις ιδιαίτερη φωτογένεια, αν επιμείνεις να βγάζεις φωτογραφίες, θα αρχίσουν να σου αρέσουν όλο και περισσότερο.
Το καλύτερο κομμάτι του mere effect είναι άλλο. Σου έχει τύχει ποτέ να κοιτάς μια φωτογραφία, η οποία δε σου αρέσει καθόλου, την ίδια στιγμή που οι γύρω σου επιμένουν ότι είναι υπέροχη; Αυτό συμβαίνει γιατί όλοι όσοι είναι γύρω δε σε κοιτάνε ποτέ μέσα από καθρέφτη. Η εικόνα με την οποία είναι εξοικειωμένοι και θεωρούν φυσιολογική είναι αυτή ακριβώς που βλέπουν στις φωτογραφίες σου. Ακόμη και μια φωτογραφία λοιπόν που θεωρείς ιδιαίτερα κακή, στα μάτια των άλλων μπορεί να μοιάζει καλύτερη.
2. Η εστίαση και ο παράγοντας της κίνησης
Έχεις παρατηρήσει ότι συχνά οι φωτογραφίες που θεωρούμε πιο όμορφες ή και επαγγελματικές είναι αυτές που εστιάζουν σε ένα συγκεκριμένο σημείο, ενώ όλα τα υπόλοιπα γύρω του είναι θολά; Αυτό στον κόσμο της φωτογραφίας λέγεται bokeh και μας αρέσει τόσο επειδή ακόμη και αν δεν το καταλαβαίνουμε μιμείται τον τρόπο με τον οποίο βλέπει το μάτι μας. Το μάτι εστιάζει σε ένα σημείο τη φορά. Δεν κοιτάς ποτέ τη συνολική εικόνα. Εστιάζεις διαδοχικά σε σημεία (μάτια, μύτη, χείλια, φρύδια) και το μυαλό συνθέτει την ολική εικόνα, η οποία όμως είναι ελλιπής! Για παράδειγμα, δε θα παρατηρήσεις ποτέ ένα στραβό χέρι στον καθρέφτη, γιατί πολύ απλά δεν εστιάζεις σε αυτό. Σε μια φωτογραφία όμως κοιτάς τη συνολική εικόνα με όλες τις λεπτομέρειες και παρατηρείς πράγματα που στον καθρέφτη δε θα έβλεπες ποτέ.
Κάνε ένα πείραμα. Πήγαινε μπροστά στον καθρέφτη και κάνε μια αυθόρμητη κίνηση. Καθώς την κάνεις, δοκίμασε να μείνεις ακίνητος. Κινώντας μόνο το βλέμμα σου ξεκίνα να εστιάζεις σε όλα τα διαφορετικά σημεία, ξεκινώντας από ψηλά και κατεβαίνοντας χαμηλότερα. Ακόμη και αν με την πρώτη ματιά θεωρούσες την εικόνα σου καλή, όσο την επεξεργάζεσαι θα παρατηρείς μικρά ή μεγαλύτερα σημεία τα οποία χρειάζονται διόρθωση. Διόρθωση που μπορεί να είναι εφικτή ακόμη και με μι; μικρή κίνηση που μπροστά στον καθρέφτη θα έκανες αυτόματα. Μια φωτογραφία όμως είναι μια στιγμή που ‘χει παγώσει ο χρόνος. Όλα αυτά τα μικρά σημεία που στον καθρέφτη διορθώνονται, στη φωτογραφία αποτυπώνονται.
Μια από τις γνωστότερες τεχνικές των μοντέλων που ασχολούνται επαγγελματικά είναι οι πόζες μπροστά στον καθρέφτη. Όταν εξοικειωθείς καλά με αυτόν μπορείς εύκολα να αποτυπώσεις όμορφα τις λεπτομέρειες και στον φωτογραφικό φακό.
3. Το φως, το μάτι μας και η θερμοκρασία χρώματος (White Balance)
Ο σημαντικότερος παράγοντας μιας καλής φωτογραφίας είναι ο φωτισμός. Λάθος φως στη φωτογραφία σημαίνει λάθος σκιές. Λάθος σκιές σημαίνουν λάθος τονισμένα σημεία. Ρυτίδες, καμπύλες, εικόνες που μοιάζουν κακές! Το φως έχει επίσης χρώμα ή αλλιώς θερμοκρασία. Αυτό ευθύνεται για το ότι στην κάμερα τα χρώματά μας συχνά φαίνονται μη φυσικά.
Φωτογραφία σημαίνει «γράφω με φως». Καλός φωτογράφος είναι αυτός που μπορεί να «πει» στην κάμερά του πώς να δει την εικόνα σωστά. Καλή κάμερα είναι αυτή που μπορεί να δει το φως ακόμη πιο σωστά. Όσο καλή κι αν είναι μια κάμερα όμως, το μάτι μας θα είναι πάντα λίγο καλύτερο κι αυτό γιατί δε χρειάζεται κανέναν να του πει τι να δει. Προσαρμόζεται αυτόματα. Έτσι ό,τι θερμοκρασία κι αν έχει το φως, όσες λάθος σκιές και αν υπάρχουν, εσύ στον καθρέφτη συνεχίζεις να βλέπεις την ίδια εκδοχή σου, ενώ η κάμερα τονίζει όλα όσα το μυαλό εξουδετερώνει.
4. Πόζα και αυτοπεποίθηση
Στον καθρέφτη σου συνήθως είσαι μόνος, πράγμα που σημαίνει ότι είσαι ελεύθερος. Χειρίζεσαι πρόσωπο και σώμα με την αυτοπεποίθηση που σου δίνει το γεγονός ότι και χάλια να εμφανιστείς, δε θα σε δει κανείς. Στην κάμερα στον αντίποδα σπάνια είσαι μόνος. Ο αυθορμητισμός χάνεται. Προσπαθείς να δείξεις τον καλύτερο εαυτό σου και καταλήγεις να βγάζεις τον πιο στημένο.
Να θυμάσαι πως συχνά λέμε ότι μας αρέσουν οι αυθόρμητες φωτογραφίες, αυτές στις οποίες δεν προσπαθήσαμε ιδιαίτερα. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι οι μόνες που καταλήγουν να δείχνουν αληθινές και να φέρνουν λίγο στην εικόνα του καθρέφτη μας.
Οι παράγοντες πολλοί και όσο περισσότερο ασχοληθούμε μαζί τους, τόσο περισσότερο μπορούμε να βελτιώσουμε το αποτέλεσμα των εικόνων στα μάτια μας. Μπορούμε να ισορροπήσουμε την εικόνα του καθρέφτη με την εικόνα που αποτυπώνει ένας φακός αρκεί να κατανοήσουμε όσα κρύβονται πίσω από τις διαφορές. Μέσα από αυτή τη διαδικασία μπορούμε τελικά να μάθουμε να αγαπάμε λίγο παραπάνω την εικόνα μας, ανεξάρτητα απ’ την προέλευσή της.
Συντάκτης: Μαρία Ρουσσάκη
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
