Σύνδρομο Οθέλλος ή αλλιώς «ζηλεύω παθολογικά»

Οθέλλος και Δυσδαιμόνα. Ένας έρωτας απαγορευμένος. Δυνατός. Ένας έρωτας που αψήφησε τους πάντες για να καταφέρει να ζήσει τις στιγμές που του αναλογούσαν. Ένας έρωτας που πήρε ζωή μέσα από την πένα του μεγάλου συγγραφέα Ουίλιαμ Σαίξπηρ.

Εκείνος, ένας μαύρος αξιωματικός του στρατού της Βενετίας. Εκείνη μια πανέμορφη λευκή κοπέλα της οποίας οι γονείς δε θα δεχόντουσαν ποτέ μια τέτοια αγάπη. Το ζευγάρι αποφασίζει να παντρευτεί κρυφά και ζει τον αξεπέραστο έρωτά του. Μέχρι τη στιγμή που ο Ιάγος, ένας κακόβουλος στρατιώτης που απέβλεπε στη θέση του Οθέλλου, βάζει ένα καταστροφικό σχέδιο σε εφαρμογή.

Χρησιμοποιεί ένα νεαρό βαθιά ερωτευμένο με τη Δυσδαιμόνα και βάζει στον Οθέλλο τη σκέψη ότι η γυναίκα του τον απατά. Στοιχεία ιδιαίτερα δεν υπάρχουν, η καχυποψία όμως έχει φωλιάσει στην καρδιά του, τον έχει κυριεύσει. Κατηγορεί τη γυναίκα του ανοιχτά. Εκείνη αρνείται τα πάντα, ο Οθέλλος όμως πεπεισμένος για την ενοχή της και θολωμένος από τη δύναμη της ζήλιας τη σκοτώνει. Όταν μαθαίνει εκ των υστέρων για την αθωότητά της και μην μπορώντας να ελέγξει τις τύψεις του αυτοκτονεί.

Ο Σαίξπηρ μέσα από αυτή την ιστορία, όπως και μέσα από άλλες, επέλεξε να μιλήσει για τον έρωτα και το θάνατο, καθώς και για το πώς αυτά τα δυο μπορεί να συνδεθούν. Στη συγκεκριμένη ιστορία, όμως, στην ιστορία του «μαύρου της Βενετίας» όπως την ονόμασε, μίλησε και για κάτι άλλο. Για τη ζήλια σε μια πιο ακραία της μορφή και για το πού αυτή μπορεί να οδηγήσει. Και πρόκειται για ένα έργο που έμελλε να δώσει το όνομα του σε μια κατάσταση που βλέπουμε να υπάρχει γύρω μας. Σε ένα σύνδρομο.

Σύνδρομο του Οθέλλου, λοιπόν, ή αλλιώς το σύνδρομο της παθολογικής ζήλιας. Πρόκειται για μια ψυχική διαταραχή κατά την οποία το άτομο πιστεύει ότι ο σύντροφός του τον απατά, χωρίς όμως να υπάρχει κάποιο στοιχείο γι’ αυτό. Ανάλογα με τη μορφή με την οποία θα παρουσιαστεί το χωρίζουμε σε δυο κατηγορίες. Την ψυχαναγκαστική και την παραληρητική.

Στην πρώτη περίπτωση, την ψυχαναγκαστική μορφή της παθολογικής ζήλιας, το άτομο κατακλύζεται από σκέψεις για το αν ο σύντροφός του τον απατά. Δεν έχει στοιχεία, όποτε δεν είναι βέβαιος. Ωστόσο οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις αγγίζουν το σημείο της εμμονής. Δεν μπορεί να τις σταματήσει και οι σκηνές ζήλιας που ακολουθούν γίνονται επίσης επαναλαμβανόμενες. Ψάχνει σε καθημερινή βάση να πιαστεί από χαζά μικροπράγματα για να επιβεβαιώσει τις υποψίες του και ακόμη και η έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων είναι παράγοντας που τον τρελαίνει. Είναι οδυνηρό για το άτομο που το ζει, καθώς βιώνει μια μόνιμη αβεβαιότητα και δημιουργείται έλλειψη εμπιστοσύνης προς το σύντροφό του. Σίγουρα τα αποτελέσματα καταλήγουν να είναι καταστροφικά για την ψυχολογία και των δυο εμπλεκομένων ατόμων, αλλά και για τη σχέση αυτή καθ´ εαυτή.

Στη δεύτερη περίπτωση, στην παραληρητική διαταραχή ζήλιας τα πράγματα είναι λίγο χειρότερα μιας και οι σκέψεις που κάνει το άτομο είναι αρκετά πιο ακέραιες. Εδώ δεν παλεύει με υποψίες, αλλά με βεβαιότητες. Είναι πεπεισμένος ότι ο σύντροφός του τον απατά και δεν έχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Πολύ συχνά συνοδεύεται από παρανοϊκές σκέψεις και πράξεις. Παρακολουθήσεις, χρήση κοριών ή όποια άλλη μέθοδος μπορείτε να σκεφτείτε γι’ αυτά τα άτομα είναι φυσιολογικές και στο μυαλό τους απαραίτητες, φυσικά όχι για μα μάθουν τι συμβαίνει, απλώς για να μπορέσουν να αποκτήσουν και απτά στοιχεία. Υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά στα οποία το άτομο που έπασχε από τη διαταραχή υπέβαλε το σύντροφό του μέχρι και σε ανιχνευτή ψεύδους, χωρίς να μπορεί να διακρίνει κάτι το παράλογο σε αυτό. Η χρήση επιθετικής συμπεριφοράς δεν είναι σπάνιο επακόλουθο και όπως μας έδειξε ξεκάθαρα με την ωμότητά της η ιστορία του Οθέλλου και της Δυσδαιμόνας, η βία λόγο ζήλιας μπορεί να φτάσει σε πολύ ακραία επίπεδα. Πάμε τώρα στα καλά νέα. Όπως η πλειοψηφία των συνδρόμων και των διαταραχών στις μέρες μας, έτσι και το σύνδρομο του Οθέλλου, με την κατάλληλη βοήθεια είναι αντιμετωπίσιμο. Με τη βοήθεια των ειδικών καθώς και με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ο ασθενής μπορεί να δει τεράστια βελτίωση. Η διάγνωση του συνδρόμου σε πρώιμο στάδιο μπορεί να αποβεί σωτήρια, όποτε τα πρώτα σημάδια δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αγνοηθούν.

Η ζήλια σε φυσιολογικά επίπεδα μπορεί να είναι κάτι όμορφο και αναζωογονητικό για μια σχέση, όταν όμως αγγίζει παθολογικά επίπεδα μπορεί να αποβεί καταστροφική με πάρα πολλούς τρόπους. Ας έχουμε, λοιπόν, τα μάτια μας ανοιχτά ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε κάτι που πολλές φορές ίσως αρνούμαστε να δούμε, αλλά υπάρχει γύρω μας σε μεγάλα ποσοστά και μπορεί να χτυπήσει την πόρτα του καθενός.