Άνθρωποι∙ όχι άντρες και γυναίκες

Ακόμη και στις μέρες μας ο σεξισμός είναι κάτι πολλές φορές αρκετά νεφελώδες ως έννοια. Κι αυτό γιατί τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των φύλων έχουν εντυπωθεί μέσα μας αιώνες τώρα ως κάτι αμετακίνητο κι αδιαμφισβήτητο. Πολλά απ’ τα χαρακτηριστικά αυτά, όμως, όπως κι η κοινωνική συμπεριφορά ανδρών και γυναικών είναι κάτι το οποίο υποσυνείδητα έχει χτιστεί σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ την ίδια την κοινωνία παρά απ’ τη φύση, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι. Όσο ακραίο κι αν ακούγεται, ειδικά στις παλαιότερες γενιές, άνδρας και γυναίκα όπως έχει στο μυαλό της η πλειοψηφία αυτές τις δύο έννοιες δε γεννιέσαι, αλλά γίνεσαι.

Από μωρά ακόμη όσα ερεθίσματα λαμβάνουμε σε αυτόν τον τομέα έχουν να κάνουν με το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ένα κορίτσι για να θεωρείται κορίτσι και πώς πρέπει να συμπεριφέρεται αντίστοιχα ένα αγόρι για να θεωρείται αγόρι. Και μετέπειτα, φυσικά, όλο αυτό εξελίσσεται στο πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ένα «σωστό» θηλυκό και πώς ένα «σωστό» αρσενικό.

Απ’ τη στάση σώματος μέχρι τον τρόπο ομιλίας, το ντύσιμο και τον τρόπο σκέψης πριν καν φτάσει η στιγμή να είμαστε ικανοί ηλικιακά να συνειδητοποιήσουμε και να προσδιορίσουμε τους εαυτούς μας, οι άλλοι μας επιβάλουν πρότυπα σε σχέση με όλα αυτά που καλούμαστε συνήθως να ακολουθήσουμε για να μη μας κακοχαρακτηρίσει ο κόσμος. Προφανώς, αυτό συνέβαινε πολύ περισσότερο σε εποχές περασμένες, όμως, ακόμη και τώρα, ειδικά στη χώρα μας, κουβαλάμε κατάλοιπα αιώνων απ’ τα οποία αν παρεκκλίνουμε η ταμπελοποίηση δεν αργεί να μας χτυπήσει την πόρτα.

Αν ένα κορίτσι έχει συνήθειες που στο μυαλό μας έχουν εντυπωθεί σαν αγορίστικες κατευθείαν του κοτσάρεται ο χαρακτηρισμός «αγοροκόριτσο». Αν ένα αγόρι τολμήσει να ενδιαφερθεί για οτιδήποτε στο μυαλό μας έχει καταχωρηθεί σαν κοριτσίστικη συνήθεια, αμέσως ο περίγυρος θα σκεφτεί ότι κάτι δεν πάει καλά. Σε ακραίες περιπτώσεις –δυστυχώς όχι λίγες παρ’ όλα αυτά– οι γονείς των παιδιών που αποκλίνουν απ’ τα κοινωνικά πρότυπα των δυο φύλων προσπαθούν να αποτρέψουν τέτοιες συμπεριφορές από νωρίς, φοβούμενοι για την εξέλιξη της σεξουαλικότητας των παιδιών τους μεγαλώνοντας. Ένα απ’ τα εγκλήματα της αμάθειας, της ημιμάθειας, των στερεοτύπων και της ομοφοβίας που όλα αυτά σε συνδυασμό γεννούν. Εγκλήματα που ευνουχίζουν προσωπικότητες και δημιουργούν φοβικούς ενήλικες απέναντι στον ίδιο τους τον εαυτό.

Όλα τα παραπάνω είναι σχετικά εμφανείς τρόποι έκφρασης σεξισμού πλέον. Τι γίνεται, όμως, με τον πιο κεκαλυμμένο τρόπο έκφρασής του που συναντάμε καθημερινά σε κάθε έκφανση της ζωής μας και πολλές φορές δεν παίρνουμε καν χαμπάρι για το τι μήνυμα μας περνάει ο εκάστοτε «ποιητής»; Ένας απ’ τους πιο ύπουλους τρόπους έκφρασης σεξισμού, λοιπόν, είναι η πλάκα. Πολλές φορές σε παρέες θ’ ακούσεις να ξεστομίζονται σεξιστικά ανέκδοτα ή σχόλια υπό μορφή πλάκας που θα έχουν να κάνουν με το τι θέλουν οι γυναίκες, πώς εκφράζονται τα δυο φύλα, πώς σκέφτονται τα δυο φύλα, ποια είναι η θέση των μεν και ποια των δε σε διάφορους τομείς, πώς την πέφτει ένας άντρας που καλείται να είναι κυνηγός, πώς μια γυναίκα είναι και καλά συνήθως πιο συναισθηματική ή ευαίσθητη εκ φύσεως, πώς οι άντρες πρέπει να επιβεβαιώνουν την εικόνα του επιβήτορα, που τους μετατρέπει αβέρτα σε γαμιάδες με την υπογραφή και τη βούλα της φύσης, μιας και καλούνται να γονιμοποιήσουν το σύμπαν εξαιτίας της, τι θέλουν οι μεν απ’ τους δε και πάει λέγοντας.

Έτσι, διαιωνίζονται και δικαιολογούνται τα πρότυπα των ανδρών που σκέφτονται μονίμως με το κάτω κεφάλι και μάλιστα χωρίς να ευθύνονται καν, γιατί έτσι γεννήθηκαν, όπως και τα πρότυπα των γυναικών, που στωικά περιμένουν την πρώτη κίνηση ελπίζοντας επιτέλους αυτός που θα την κάνει να είναι ο ένας κι ο μοναδικός. Γιατί, βλέπεις, εκείνες δεν έχουν την ανάγκη να γονιμοποιήσουν ό,τι κινείται, μιας και γονιμοποιούνται και γι’ αυτό ο ένας αρκεί. Άρα, σου λέει, είναι και πιο μονογαμικές. Σου λέει. Άντε τώρα εσύ να τολμήσεις να θέλεις κάτι διαφορετικό απ’ τη ζωή σου. Η περίπτωσή σου θα έχει εξήγηση κάθε φορά που θα κάνεις κάτι έξω απ’ τη συγκεκριμένη κανονικότητα σε οποιονδήποτε τομέα. Κι αυτή η εξήγηση είναι μία: προφανώς, κυρία μου, ο τρόπος σκέψης σου είναι αντρικός, τι, δεν το είχες καταλάβει;

Ή μήπως δεν έχεις ακούσει να αναφέρονται συχνά άντρες με –και καλά– γυναικεία μυαλά; Ξέρεις, είναι εκείνοι που σκέφτονται πιο περίπλοκα, οι πιο συναισθηματικοί, όσοι υπεραναλύουν και στροφάρουν σε άλλους ρυθμούς, οι καλοί στο mindfucking και τα συναφή. Ξέρετε, όμως, πόσα απ’ τα παραπάνω σε πολλούς ανθρώπους –γιατί πάνω απ’ όλα είμαστε άνθρωποι– λειτούργησαν μέσα στα χρόνια ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες;

Μπορείτε να φανταστείτε τι θα γινόταν αν αφηνόμασταν να υπάρξουμε αποδεσμευμένοι από όλα αυτά; Συνειδητοποιείτε πόσα κομμάτια της προσωπικότητάς μας –αν είχαμε καταφέρει να τα γνωρίσουμε αυτούσια κι ανόθευτα από τα τόσα αυθαίρετα «πρέπει»– θα διέψευδαν παταγωδώς στην πράξη όλα τα παραπάνω κοινωνικά στερεότυπα;

Οι βασικότερες διαφορετικότητές μας δεν οφείλονται στο φύλο, αλλά στις προσωπικότητές μας, στο πώς αυτές αναπτύχθηκαν και στο πόσο επιρρεπείς υπήρξαμε στα ερεθίσματα που μας επιβάλλονται. Γι’ αυτό φτάνει πια με το τι θέλουν οι γυναίκες και τι οι άντρες, φτάνει με τους απόλυτους διαχωρισμούς και τα καλτ ανεκδοτάκια της κακιάς ώρας που διαιωνίζουν ανύπαρκτες συνήθως –και καλά– διαφορές.

Όσοι κι όσες επιβεβαιώνουν αυτές τις διαφορές επειδή το νιώθουν και τους βγαίνει κι όχι επειδή τους έχουν επιβληθεί, μπράβο τους, και καλά κάνουν, κι εγώ μαζί τους. Αυτοί οι άνθρωποι, όμως, δεν είναι ο κανόνας, όπως πιστεύουν πολλοί. Είναι απλώς ο εαυτός τους, που έτσι έτυχε να είναι. Αφήστε όλους τους υπόλοιπους στην ησυχία τους να φέρονται, να δρουν, να λειτουργούν και να σκέφτονται όπως θέλουν ο καθένας, με βάση το χαρακτήρα του και την ψυχοσύνθεσή του κι όχι με βάση –για να το πω ωμά– τα γεννητικά όργανα με τα οποία έτυχε να γεννηθεί.

Είμαστε πολλά περισσότερα από αυτό κι εμείς επιλέγουμε πώς θα τα χρησιμοποιήσουμε κι όχι πώς θα μας χρησιμοποιήσουν εκείνα.