Έχω βαρεθεί να ακούω από άντρες αλλά ακόμη κι από τις ίδιες τις γυναίκες σε πολύ μεγάλο βαθμό, για το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, λέει, σε σχέση με τους ρόλους των δυο φύλων στη σύγχρονη εποχή. Κατηγορούνται δε για το εν λόγω «μπέρδεμα» κατά κύριο λόγο οι γυναίκες διότι έχουν ξεφύγει (ανάθεμα τι μπορεί να σημαίνει αυτό τελικά) κι έχουν «ευνουχίσει» τον αντρικό πληθυσμό.
Ας σοβαρευτούμε λίγο. Ο κάθε άνθρωπος πάνω και πέρα απ’ όλα είναι άνθρωπος. Δηλαδή κατά βάση προσωπικότητα, χαρακτήρας και κατόπιν φύλο. Το να κάνουμε ανόητες και άσκοπες συγκρίσεις πάνω σε αυτό το θέμα με το παρελθόν δεν οδηγεί πουθενά μιας και πρόκειται εξαρχής για μια εντελώς λανθασμένη προσέγγιση. Όταν αναφερόμαστε σε εποχές που οι γυναίκες καταπιέζονταν από τα κοινωνικά πρότυπα που οι ίδιοι οι άνθρωποι είχαν κατασκευάσει ως άγραφους νόμους και κανόνες, όπως και για τους άντρες αντίστοιχα, πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι τα δύο φύλα τότε ήταν απολύτως αυθεντικά και ειλικρινή ώστε να συμπεράνουμε και τα βασικά χαρακτηριστικά τους;
Στο παρελθόν, ειδικά στη χώρα μας, κανενός η προσωπικότητα δεν ήταν ελεύθερη να αναπτυχθεί και να υπάρξει ανεπηρέαστη από τις κοινωνικές νόρμες. Αν γινόταν, ίσως ανακαλύπταμε από τότε ότι η καθορισμένη συμπεριφορά ενός ανθρώπου λόγω του φύλου του, σε πολλές περιπτώσεις ίσως δεν υφίστανται καν.
Δεν ισχυρίζομαι φυσικά ότι στην εποχή μας είμαστε απαλλαγμένοι από όλες αυτές τις προκαταλήψεις, απλώς συγκριτικά έχουν γίνει αρκετά βήματα προς την ελεύθερη έκφραση της διαφορετικότητας σε ατομικό επίπεδο προσωπικοτήτων πλέον και όχι φύλων. Υποχθόνια δυστυχώς, οι απόψεις περί του πώς πρέπει και πώς δεν πρέπει να είναι ένα και καλά σωστό αρσενικό και πώς ένα και καλά πραγματικό θηλυκό, ακόμη βασιλεύουν στα μυαλά κάποιων.
Πολλές φορές μάλιστα κάτι περίεργες σεξιστικές απόψεις εκφράζονται με τη μορφή πλάκας αθωώνοντας παλαιολιθικές απόψεις και περνώντας ύπουλα στερεοτυπικές εικόνες στο υποσυνείδητο των ανθρώπων που θα αποτελέσουν τις επόμενες γενιές. Κι άντε να κατηγορήσεις κάποιον που απλώς λέει αστεία. Θα σε πούνε και κομπλεξικό από πάνω, ότι αντιδράς με το παραμικρό.
Δυστυχώς όμως, πρέπει να παραδεχτούμε πως ο καλύτερος τρόπος για να διασπείρεις μια γνώμη είναι ο πλάγιος. Μέσω πλάκας, μέσω έμμεσης κατήχησης και πάει λέγοντας. Πρόκειται για μεθόδους συνειδητής ή ασυνείδητης προπαγάνδας για κάτι που τελικά παγιώνεται στο υποσυνείδητο, δίχως να μπορεί κανείς στο τέλος να εντοπίσει τη ρίζα του κακού.
Οι άνθρωποι, όπως προαναφέρθηκε, είναι πάνω απ’ όλα άνθρωποι. Οι γυναίκες δεν άλλαξαν ξαφνικά από το πουθενά επειδή πήραν αέρα τα μυαλά τους. Απλώς βρήκαν χώρο να εκφραστούν πιο ελεύθερα κι έτσι κάποτε άρχισαν να γίνονται αντιληπτά και τα αληθινά χαρακτηριστικά της ξεχωριστής προσωπικότητας της καθεμιάς.
Από την άλλη, ούτε οι άντρες θα έπρεπε να νιώθουν ευνουχισμένοι μπροστά σε οποιαδήποτε κοπέλα δε θυμίζει τα πρότυπα γυναίκας που έχουν στο μυαλό τους. Αν δε σου αρέσει αγαπητέ μου ο τρόπος έκφρασης κάποιας, απλώς αγνόησέ τη και πήγαινε παρακάτω. Δε σε αναγκάζει κανείς να την κάνεις ούτε γυναίκα σου, ούτε καν φίλη σου. Αν πάλι σου αρέσει, αλλά τη φοβάσαι -γιατί έχω ακούσει και τέτοια επιχειρήματα- τότε κάτι δεν κάνεις καλά εσύ με τον εαυτό σου και πρέπει να ψαχτείς. Οι δικές σου ανασφάλειες δε θα έπρεπε να καταλογίζονται ως ευθύνες σε μια γυναίκα με πιο πληθωρικό τρόπο έκφρασης, ή πιο τσαμπουκαλεμένη συμπεριφορά από αυτή που θα σε βόλευε.
Θα ήταν καλό να μάθουμε κάποια στιγμή να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους ως ξεχωριστά όντα. Να δίνουμε βαρύτητα στην ατομικότητα του καθενός και όχι στα χαρακτηριστικά της ομάδας στην οποία ανήκουν. Ακόμη κι αν αυτά τα χαρακτηριστικά ως έναν βαθμό ισχύουν, είναι σίγουρο πως δε λειτουργούν τόσο καθοριστικά, όσο εμείς πιστεύουμε αυθαίρετα.
Οι άνθρωποι δεν είμαστε μάζες ασχέτως αν μαζοποιούμαστε εύκολα, όπως ίσως έχει αποδειχτεί. Η τάση μας να ανήκουμε κάπου πολλές φορές μας καταστρέφει και μας κάνει να ξεχνάμε τις όμορφες διαφορετικότητές μας. Είναι κρίμα αντί να καταπολεμάμε αυτήν την τάση για τσουβάλιασμα, εμείς ακόμη και σήμερα να την ενισχύουμε.
Είτε αυτό το τσουβάλιασμα έχει να κάνει με άντρες-γυναίκες, είτε με ντόπιους και ξένους, είτε με οποιασδήποτε άλλη μορφή του εμείς και αυτοί, που δε θα έπρεπε να έχει θέση στην καθημερινότητα ανθρώπων που θέλουν να λέγονται νοήμονες. Η απολυτότητα σκοτώνει τη γνώση. Κι αυτό αφορά όλους τους τομείς της ανθρώπινης εξέλιξης, εφόσον φυσικά ακόμη πιστεύουμε σε αυτή.
Επιμέλεια Κειμένου Έλλης Πράντζου: Σοφία Καλπαζίδου
Συντάκτης: Έλλη Πράντζου
