Γιατί να πρέπει να αλλάξουμε ένα εσωστρεφές παιδί σε εξωστρεφές;

Ζούμε σε μία κοινωνία όπου ο εντυπωσιασμός έχει γίνει τρόπος ζωής για μια σεβαστή μερίδα των ανθρώπων. Ό,τι δεν κάνει θόρυβο δεν τραβάει την απαιτούμενη προσοχή, όποιος δεν αγαπάει την άσκοπη φασαρία δε θεωρείται διασκεδαστικός, όποιος αγκαλιάζει τη σιωπή ως τρόπο εξερεύνησης του κόσμου και των σκέψεών του πολλές φορές χαρακτηρίζεται ως αδύναμος.

Ο τρόπος λειτουργίας των ανθρώπων, όμως, δεν είναι και δε θα έπρεπε να είναι πανομοιότυπος. Μέσα από τις διαφορές μας αλληλοσυμπληρωνόμαστε -ή έτσι θα ήταν καλό να συμβαίνει- ώστε ο καθένας να προσφέρει στον εαυτό του, στους γύρω του και στο ευρύτερο σύνολο το καλύτερο που επιλέγει και μπορεί όντας ο εαυτός του.

Δύο βασικές κατηγορίες ανθρώπων με βάση τις συμπεριφορές τους, οι οποίες φυσικά περιλαμβάνουν πολλές υποκατηγορίες, είναι οι εξωστρεφείς κι οι εσωστρεφείς. Καλώς ή κακώς ο κόσμος μας ευνοεί λίγο παραπάνω την πρώτη κατηγορία μιας και λόγω της βροντερής της ύπαρξης κερδίζει τις πρώτες εντυπώσεις πιο εύκολα. Κάπως έτσι, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες που ακόμη δεν έχει προλάβει να συνειδητοποιήσει ένα παιδί τι σημαίνει να είναι εσωστρεφές ή το αντίθετό του, δημιουργούνται διάφορα προβλήματα για τα φαινομενικά πιο ήσυχα παιδιά.

Ένα εσωστρεφές παιδί είναι δυνατόν να βιώσει πολύ έντονη απόρριψη από τον περίγυρό του κι αυτό ως έναν βαθμό είναι λογικό να προβληματίζει και την οικογένειά του. Κανένας γονιός δε θέλει να υποφέρει το παιδί του τοποθετούμενο στο περιθώριο, μόνο που οι τρόποι προσέγγισης στις διάφορες τέτοιες περιπτώσεις θα ήταν καλύτερο να συνοδεύονται από την καθοδήγηση ενός ειδικού ψυχικής υγείας.

Ένα από τα αιτιολογημένα σφάλματα στα οποία υποπίπτουν οι γονείς των εσωστρεφών παιδιών, έχοντας καλή πρόθεση φυσικά, είναι να προσπαθούν να το αλλάξουν από εσωστρεφές σε εξωστρεφές πιέζοντάς το να εκφράζεται και να λειτουργεί με τρόπο που δεν του ταιριάζει. Είναι διαφορετικό να βοηθάμε και να στηρίζουμε ένα παιδί στις αποφάσεις του, να το παροτρύνουμε έμμεσα κι όχι επιβλητικά να παίρνει πρωτοβουλίες ώστε αργότερα να μπορεί ως ενήλικας να σταθεί στα δικά του πόδια, είναι διαφορετικό να σεβόμαστε την ύπαρξή του ακούγοντας τις απόψεις του πριν το συμβουλέψουμε με τις δικές μας και διαφορετικό να προσπαθούμε με το ζόρι να το μετατρέψουμε σε κάτι που δεν είναι ώστε να φαίνεται πιο δυναμικό στα μάτια των άλλων.

Η εσωστρέφεια δεν είναι αντικοινωνικότητα και λανθασμένα έχει ταυτιστεί με την ντροπαλότητα. Μπορεί ένας εσωστρεφής να έχει και τα δυο παραπάνω χαρακτηριστικά στον βαθμό που θα μπορούσε να τα έχει κάθε άνθρωπος, ωστόσο δεν είναι απαραίτητος ο συνδυασμός τους. Καλό είναι, λοιπόν, οι γονείς πριν βγάλουν συμπεράσματα για το παιδί που μπορεί να μην ισχύουν καν να ασχοληθούν μαζί του με τρόπο που να το κάνει να καταλάβει ότι το παν είναι να αγαπά κανείς τον εαυτό του.

Οι ενήλικες έχουν την τάση να θεωρούν τα παιδιά ανίκανα να συλλάβουν ιδέες, έννοιες και βαθύτερα νοήματα. Ωστόσο το ότι ακόμη δεν έχουν τον κατάλληλο τρόπο να τα εκφράσουν όλα αυτά με λέξεις δε σημαίνει ότι δεν μπορούν να τα αισθανθούν κι έτσι να τα βάλουν μέσα τους ως παρακαταθήκη γι’ αργότερα. Γι’ αυτό κι από μικρή ηλικία ο άνθρωπος χρειάζεται ερεθίσματα που να του δείχνουν πως οι διαφορετικότητες είναι κάτι όμορφο και πως με βάση αυτές ο καθένας μας είναι ξεχωριστός κι έχει κάτι να προσφέρει.

Αν τα παιδιά μάθαιναν από μικρά να εκτιμούν και να αγαπούν τον πραγματικό εαυτό τους αντί να προσπαθούν μετά μανίας να γίνουν συνεχώς κάτι άλλο από αυτό που είναι και που νιώθουν, είτε για να ευχαριστήσουν τους άλλους -ακόμη και τους ίδιους τους τους γονείς- είτε για να προστατευτούν από όσους δεν έχουν μάθει να σέβονται- θα είχαμε πολύ λιγότερα κρούσματα τόσο χαμηλής αυτοεκτίμησης όσο και του γνωστού πια σε όλους μας bullying.

Δείξε στο εσωστρεφές παιδί σου πόσα όμορφα πράγματα μπορεί να καταφέρει με τη διαφορετικότητά του αυτή. Μάθε του ότι ένας εσωστρεφής άνθρωπος δε σημαίνει ότι είναι κι αδύναμος. Κάνε το να αντιληφθεί τη δυναμικότητα και την ένταση των ίδιων του των σκέψεων που δε χρειάζεται καν να ωρύονται για να υπάρξουν. Δείξε του πως αντιθέτως είναι υπερβολικά ικανός παρατηρητής τόσο του έξω κόσμου όσο και του εσωτερικού δικού του κάτι που βοηθά στο να οξυνθεί η αντίληψή κι η ενσυναίσθησή του αποδεικνυόμενες εν τέλει πολύ ανεπτυγμένες. Ίσως και περισσότερο από κάποιον που συνεχώς μιλάει, φωνάζει και τραβάει τα βλέμματα πάνω του δίχως να ακούει τους άλλους ή τον ίδιο του τον εαυτό.

Κάνε το να καταλάβει ότι η υπερβολική φασαρία δε σημαίνει πάντα ουσία και πως η σιωπή έχει κι αυτή μεγάλη αξία όταν μπορεί κανείς να την αξιοποιήσει σωστά. Πολλές φορές εκείνοι που άθελά μας δημιουργούμε ενοχές στα παιδιά και τα κάνουμε να πιστεύουν πως κάτι είναι κακό σε σχέση με κάτι άλλο είμαστε εμείς οι ίδιοι. Αν εσύ ως γονιός έχεις την εσωστρέφεια στο μυαλό σου ως δείγμα αδύναμου χαρακτήρα τότε υποσυνείδητα αυτό εσύ ο ίδιος ήδη το έχεις περάσει στο παιδί σου πριν καν αυτό συναναστραφεί με άλλα παιδιά.

Η εσωστρέφεια είναι ήρεμη δύναμη που δε χρειάζεται ταρατατζούμ για να αποδείξει τον εαυτό της. Μάθε στο παιδί σου να εκτιμά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του κι όταν έρθει η ώρα ίσως σε εκπλήξει με το πόσο ικανό θα είναι να αντιμετωπίσει μόνο του όσους εκεί έξω αδυνατούν να κατανοήσουν τι θα πει διαφορετικότητα.