Για απάντησέ μου λίγο σε κάτι που μου ήρθε να σε ρωτήσω προτού συνεχίσω παρακάτω: Σε ξέρεις; Ρε παιδί μου, πώς να σου το πω, τολμάς να σε κοιτάξεις κατάματα, να σε καταλάβεις; Όσο μπορεί ένας άνθρωπος τέλος πάντων να πλησιάσει τη γνώση, διότι αυτή δεν την κατακτάς ποτέ ίσως απόλυτα ακόμη κι αν αναφερόμαστε στην αυτογνωσία.
Φαντάζομαι ότι θα έχεις ακούσει αμέτρητες φορές να γίνεται λόγος για την εμπιστοσύνη που καλό θα ήταν να έχουμε στον ίδιο μας τον εαυτό. Απ’ την παρέα σου μέχρι τη γιαγιά σου κι απ’ τα επιστημονικά βιβλία ψυχολογίας μέχρι τα εγχειρίδια αυτοβοήθειας συχνά κάποιος ή κάτι βρίσκεται που θέτει το θέμα στο τραπέζι. Γι’ αυτό κι έχει φτάσει να θεωρείται δεδομένο κι αυτονόητο ενώ στην ουσία μόνο αυτό δεν είναι.
Το να είσαι φτερό στον άνεμο όσον αφορά τον εξονυχιστικό προγραμματισμό της ζωής από επιλογή είναι κάτι σεβαστό κι από πλευράς μου κατανοητό μιας και κάπως έτσι λειτουργώ και του λόγου μου. Το να είσαι φτερό στον άνεμο, όμως, σε ό,τι έχει να κάνει με την ίδια σου την προσωπικότητα είναι κάτι το οποίο θα μπορούσε άνετα να σε καταστήσει εύπλαστο στα χέρια τρίτων. Αν δεν εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου, τις επιθυμίες σου, τα όνειρά σου, τις δυνάμεις σου, τις ιδέες σου και τα δικά σου ένστικτα τότε ποιος περιμένεις να ζήσει για σένα στη θέση σου εφόσον εσύ σε απαρνείσαι και σε ακυρώνεις εξ ολοκλήρου;
Στάσου στα πόδια σου, καμάρωσε λίγο εκείνο το έρμο το είδωλό σου με το οποίο μοιράζεστε καθρέφτες και πραγματικότητες, αναγνώρισε τα όμορφα στοιχεία του χαρακτήρα σου, γίνε κύριος των φόβων και των ελαττωμάτων σου και μην ξεχνάς πως από αυτά τα τελευταία όλοι έχουμε. Όλοι μας έχουμε μειονεκτήματα, κακές συνήθειες, τρωτά σημεία κι αδυναμίες μόνο που δε γίνεται να εντοπίζονται σε κάθε άνθρωπο στους ίδιους τομείς. «Ο καθένας είναι μεγαλοφυΐα, αλλά αν κρίνεις ένα ψάρι απ’ την ικανότητά του να σκαρφαλώσει σ’ ένα δέντρο, θα περάσει όλη του τη ζωή πιστεύοντας πως είναι ηλίθιο.», είχε πει ο Αϊνστάιν. Αφήνοντας, λοιπόν, τους άλλους να δημιουργούν μέσα μας κι έξω μας εντυπώσεις για το άτομό μας –ως επί το πλείστον αβάσιμες- συνήθως βγαίνουμε χαμένοι ειδικά αν δεν έχουμε καταφέρει να κατακτήσουμε την απόλυτη απάθεια σε σχέση με τη γνώμη αυτών.
Και δεν ισχυρίζομαι πως ενδείκνυται να κλείνουμε τ’ αυτιά μας σε κάθε είδους καλοπροαίρετη κριτική θαρρείς κι είμαστε Θεοί στο απυρόβλητο. Άλλο όμως το να ακούς τη γνώμη κάποιου δικού σου ανθρώπου -χωρίς και πάλι να την ακολουθείς απαραίτητα αν δε σου ταιριάζει- άλλο να βολοδέρνεις από στόμα σε στόμα αλλάζοντας συμπεριφορά κι απόψεις σύμφωνα με το γενικό ρεύμα. Ο καθένας μας έχει μια οπτική, μια αντίληψη περί σωστού ή λάθους, όμορφου ή άσχημου, μια κοσμοθεωρία αν θέλεις. Κάποιοι με κάποιους συμπίπτουν κάπου -σχεδόν ακατόρθωτο να συμπίπτουν παντού- κάποιοι απέχουν λίγο ή πολύ, κάποιοι στέκουν αδιάφοροι, άλλοι φανατίζονται και πάει λέγοντας.
Το θέμα, φίλε μου, είναι εσύ τι θέση έχεις σε όλα αυτά. Έχεις το θάρρος της ύπαρξής σου μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο αντιθέσεις, ομορφιές, ασχήμιες και διαφορετικότητες; Κι αν πιστεύεις πως σε κάποια «αναμέτρηση» βγαίνεις «υπό» σκέψου πως όλα στο μυαλό μας είναι. Είσαι αυτός ή αυτή που είσαι κι όπου «υπό» βάλε διαφορετικός. Διότι στη σούμα των πλην και των συν μας στο τέλος βγαίνουμε ίσοι οι άνθρωποι κι είναι κρίμα ν’ αφήνεις τους θρασείς ποζεράτους αυτού του κόσμου να σε πείθουν για την ντεμέκ ανωτερώτητά τους κάνοντάς σε να νομίζεις πως πρέπει να αλλάξεις προς όποια κατεύθυνση.
Ποιος άλλος είναι σαν εσένα, μου λες; Πίστεψε στο μέσα σου, λοιπόν, κι άσε στην άκρη τις μίζερες σκέψεις. Δε σου δίνω συμβουλές, ούτε σου παρουσιάζω τα «100 απλά βήματα για να αγγίξεις την αυτογνωσία». Τα πράγματα είναι πιο απλά και καθημερινά, πιο προφανή απ’ όσο νομίζουμε. Απλώς θεωρώ τεράστιο κρίμα να βλέπω ανθρώπους παγιδευμένους μέσα σε κάτι που θεωρούν εαυτό τους ενώ τσακίζονται από ηττοπάθεια κι αβάσιμες ανασφάλειες καθημερινά.
Απελευθερωνόμαστε όταν παύει να μας ενδιαφέρει στο ελάχιστο η ιδέα που έχουν οι άλλοι για εμάς. Κλισέ. Αλλά μπορείς να ισχυριστείς πως είναι κι εφαρμοσμένο; Κάποτε πίστευα πως είναι πάρα πολύ δύσκολο να πετύχει κανείς κάτι τέτοιο. Αλληλεπιδρούμε καθημερινά οι άνθρωποι, σκεφτόμουν, πώς είναι δυνατόν να μη μας αγγίζει η γνώμη τους έστω κι υποσυνείδητα ειδικά αν έχουν κάποιας μορφής «εξουσία» επάνω μας; Κι όμως. Ένα γαμημένο κλικ είναι και τίποτε περισσότερο. Ένα κλικ που απαιτεί για αρχή μια στροφή προς το μέσα μας ώστε πρώτοι εμείς να συστηθούμε με εμάς και κατ’ επέκταση ό,τι κι αν ακούμε απ’ τους υπόλοιπους κατά καιρούς να πάψει να αποτελεί θέμα ταμπού αν ισχύει ή αιτία εκνευρισμού αν δεν ισχύει.
Βγάλε στη φόρα όλο σου το είναι σε όλο του το μεγαλείο, νομίζω είναι κάτι που έχω ξαναπεί στο παρελθόν. Θα με θυμηθείς. Όταν απενοχοποιείς τα αδύναμα σημεία σου και ξέρεις πώς να διαχειριστείς τα προτερήματά σου δεν αφήνεις περιθώρια σε κανέναν ούτε να σε μειώσει ούτε να σε «πλάσει» κατά πώς τον βολεύει ούτε να σε χρησιμοποιήσει με οποιονδήποτε σκοπό. Σε ξέρεις, σε πιστεύεις κι αυτό αρκεί.
Αυτό είσαι. Ολόκληρος εσύ. Με τα στραβά σου, τα κουτσά σου, τα ανάποδά σου, τους φόβους σου, τις αδυναμίες σου αλλά και τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά σου, τα ταλέντα σου, τις δεξιότητές σου, τις όμορφες πτυχές σου και τον κόσμο ολόκληρο που κρύβεις μέσα σου. Απ’ όλα έχεις. Κι αν σου δώσεις μια ευκαιρία θα τα ανακαλύψεις. Αρκεί να μην αφήνεις τις γνώμες των άλλων ή των ίδιων σου των φόβων να καθορίζουν το ποιος νομίζεις ότι είσαι. Αν κάτι θέλεις να αλλάξεις κάνε το πρώτα για εσένα. Όχι για τους αδιάφορους τρίτους που μπαινοβγαίνουν στη ζωή σου κάθε τόσο.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη