Πόσο απαιτητικός και εκμεταλλευτής μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος αμέσως μόλις του δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία; Η ικανότητα να μπαίνει κανείς στη θέση του άλλου δεν είναι κάτι τόσο αυτονόητο τελικά κι ας θεωρείται στοιχειώδες. Ίσως είναι κατά κύριο λόγο θέμα παιδείας που έτσι κι αλλιώς σε πολλές καταστάσεις καθορίζει την ανθρώπινη συμπεριφορά στο μέγιστο βαθμό. Όχι τόσο μόρφωσης απαραιτήτως όσο πνευματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής καλλιέργειας του ατόμου.
Πολλές φορές αρκεί να βρεθεί κάποιος σε θέση ισχύος για να μετατραπεί σε φαντασμένο κομπλεξικό ανθρωπάκι. Ε, λοιπόν, την επόμενη φορά που θα βρεθείς εσύ σε μια αντίστοιχη κατάσταση, πριν αρχίσεις να απαιτείς αβέρτα κι όποιον πάρει ο χάρος, βάλε για λίγο τον εαυτό σου στη θέση αυτού που καλείται να σε εξυπηρετήσει ή που απλώς κάνει τη δουλειά του.
Υποθέτω, για να γίνω πιο συγκεκριμένη, πως θα έχεις βρεθεί αμέτρητες φορές στη θέση του πελάτη κι ένας υπάλληλος οποιουδήποτε πόστου θα έχει κληθεί να σε βοηθήσει. Εκείνο που ελπίζω είναι να μην υπήρξες πότε ένα από αυτά τα θλιβερά τυπάκια της κατηγορίας «βασιλικότεροι του βασιλέως» ή από αυτούς που «έχουν πάντα δίκιο» διότι έχουν το χρήμα, οπότε καταναλώνουν και διατάζουν.
Δεν ανήκω σε όσους ισχυρίζονται πως ο μόνος τρόπος για να καταλάβεις έναν εργαζόμενο είναι το να έχεις δουλέψει κι εσύ όπως εκείνος. Αν είσαι άνθρωπος, οφείλεις να σέβεσαι τον κόπο του άλλου όπως και να ‘χει. Σίγουρα όμως, το να έχεις περάσει από αυτό το στάδιο είναι ένα συν παραπάνω στο να κατανοήσεις τυχόν δυσκολίες της δουλειάς.
Αλλιώς είναι να τρίβεσαι καθημερινά σ’ έναν συγκεκριμένο χώρο εργασίας, να αντιμετωπίζεις τα εκ των έσω προβλήματα, τα άγχη και τις δυσκολίες που μόνο οι γνώσεις και η εμπειρία σου θα μπορούσαν να φέρουν εις πέρας, να συναναστρέφεσαι ο ίδιος με όλους εκείνους που αποτελούν κρίκους στην αλυσίδα του τομέα σου, να ξέρεις απ’ έξω κι ανακατωτά τι πρέπει να γίνει ώστε να ολοκληρωθεί το καθετί προτού φτάσει στα χέρια του πελάτη, να βιώνεις από πρώτο χέρι τις διάφορες επίπονες διαδικασίες που απαιτούνται και την πίεση μέσα από τις αλληλεπιδράσεις με άλλους παράγοντες κι αλλιώς είναι να είσαι ο έξω από τον χορό, ο ανίδεος που περιμένει απλώς το αποτέλεσμα αδιαφορώντας για το πώς φτάνει κανείς σε αυτό.
Από τα πιο απλά και καθημερινά παραδείγματα μπορεί κάποιος να πάρει μια γεύση για το πόσο εύκολο είναι να πέσεις στην παγίδα του αφορισμού προς ό,τι δεν είχες ποτέ την ευκαιρία ή την ατυχία να βιώσεις.
Πόσες φορές, όντες πεινασμένοι, δεν αναθεματίσαμε από μέσα μας τον «ντελιβερά» που άργησε να έρθει δέκα λεπτά κάνοντάς μας να περιμένουμε χωρίς να σέβεται το στομάχι μας που γουργουρίζει; Εκείνον που καλείται -πολλές φορές βάζοντας σε κίνδυνο τη σωματική του ακεραιότητα- να παραδώσει όλες τις παραγγελίες ακόμη και σε άκυρες ώρες, ξημερώματα, είτε έξω έχει παγωνιά, είτε βροχή, είτε χιόνι, είτε απίστευτη κίνηση, ώστε να μείνουν οι πελάτες ευχαριστημένοι έχοντας στην πόρτα τους ζεστό το φαγητό τους;
Πόσες φορές δε δυσανασχετήσαμε με όλους αυτούς που μοιράζουν φυλλάδια αγνοώντας το πώς είναι να στέκεσαι με τις ώρες όρθιος στο δρόμο ενώ οι περισσότεροι σε προσπερνάνε χωρίς να σου δίνουν σημασία;
Κοιτάζουμε μόνο το αποτέλεσμα αγνοώντας τη διαδικασία.
Παρ’ όλα αυτά κι αν ακόμη δεν έχεις περάσει από κάποιο συγκεκριμένο πόστο εργασίας, δε σημαίνει ότι δικαιολογείσαι κάθε φορά που μπορεί να συμπεριφέρεσαι χωρίς σεβασμό στον εκάστοτε εργαζόμενο απέναντί σου.
Από την άλλη πλευρά, έχει παρατηρηθεί δυστυχώς πως ακόμη και όσοι εργάζονται δεν είναι αυταπόδεικτα πιο ευγενικοί όταν βρίσκονται στη θέση εκείνου που εξυπηρετείται. Το πολύ-πολύ να δικαιολογούν μόνο όσους ανήκουν στη δική τους ομάδα -με λίγα λόγια τους απανταχού συναδέλφους- θαρρείς και βρίσκονται εξ ορισμού στο απυρόβλητο, ενώ σε όλους τους υπόλοιπους είναι πάντα έτοιμοι να το παίξουν ραγιάδες ξεσπώντας δικά τους κατάλοιπα.
Είτε πρόκειται για πελάτες σε εμπορικό κατάστημα, είτε για θαμώνες καφετέριας ή κάποιου μπαρ, είτε για ιδιώτες σε κάποια υπηρεσία ή εταιρεία, οι συμπεριφορές μιας μερίδας ανθρώπων μπορούν να χαρακτηριστούν τουλάχιστον εξοργιστικές ως και χυδαίες.
Συνήθως με τις πλάτες του εκάστοτε προϊσταμένου, του οποίου κύριο μέλημα αποτελεί το να μη δυσαρεστηθεί ο πελάτης-καταναλωτής, δεν είναι λίγοι αυτοί που βγάζουν τ’ απωθημένα τους στον εργαζόμενο πουλώντας υφάκι, απαιτώντας τα αδύνατα, παίζοντάς το ιστορία, αποφασίζοντας και διατάζοντας επειδή απλώς μπορούν. Ειρωνεύονται, υποτιμούν κι εμπαίζουν την ίδια στιγμή που θεωρούν ότι ο άλλος οφείλει να υπακούει και να σέβεται.
Ε, λοιπόν, όχι ανόητε κακομαθημένε τύπε που ψάχνεις ευκαιρία να καλύψεις το κόμπλεξ κατωτερότητάς σου παριστάνοντας τ’ αφεντικό εκ του ασφαλούς μόνο όπου σε παίρνει. Κανείς δε γεννήθηκε για να σε υπηρετεί, τζάμπα μάγκα. Κατέβασε τη χιλίων καρδιναλίων αφεντιά σου από τα σύννεφα και προσγειώσου προτού σε γκρεμοτσακίσει η ίδια η ζωή.
Να θυμάσαι ότι ποτέ δεν ξέρεις πότε και σε ποιου την ανάγκη μπορεί να πέσεις χωρίς να το περιμένεις. Ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να χρειαστεί να κάνεις κι εσύ ανά πάσα στιγμή για να επιβιώσεις. Μην περιμένεις να μάθεις να σέβεσαι όταν έρθει η ώρα να πάθεις, γιατί ο τρόπος που έχει να διδάσκει ο τροχός (ξέρεις, εκείνος που γυρίζει) δε θα σου αρέσει καθόλου.
Εγώ κάπου εδώ νομίζω πως θα προσπαθήσω να σκοτώσω τον παρτάκια μέσα μου θέλοντας να δω τι υπάρχει πέρα από τον μικρόκοσμο των δικών μου απαιτήσεων, εμπειριών κι επιθυμιών. Εσύ;
Επιμέλεια Κειμένου Έλλης Πράντζου: Σοφία Καλπαζίδου
Συντάκτης: Έλλη Πράντζου
