Ο πραγματικός έρωτας αξίζει το ρίσκο μιας φιλίας

Ποτέ ως τώρα δε μάσησα τα λόγια μου, τις σκέψεις μου ή τις πράξεις μου από φόβο μήπως κάτι απ’ όσα πιστεύω δεν αρέσει στους άλλους. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές πιάνω τον εαυτό μου να εξετάζει διάφορες καταστάσεις από διαφορετικές οπτικές γωνίες, απ’ όσες πιθανές πλευρές μπορεί να υπάρχουν, προσπαθώντας να είμαι όσο το δυνατόν πιο δίκαιη μιας και δε μου αρέσει να κρίνω. Πόσο μάλλον όταν ήδη ξέρω πως κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και πως αν δε ζήσεις κάτι είναι πάρα πολύ εύκολο να το κατακρίνεις όταν βρίσκεσαι έξω απ’ το χορό.

Ένα απ’ τα θέματα ταμπού στις παρέες, για παράδειγμα, είναι ο έρωτας όταν αυτός έχει κοινό παρονομαστή και πομπούς δύο πολύ καλούς φίλους. Τι γίνεται, λοιπόν, όταν δυο κολλητοί -ανεξαρτήτως φύλου- είναι ερωτευμένοι με το ίδιο πρόσωπο όμως το αντικείμενο του πόθου τους διαλέγει τον έναν; Οι περισσότεροι μάλλον θα σκεφτείτε πως δεν τίθεται θέμα ο τυχερός να κάνει κίνηση αν θέλει να λέγεται φίλος. Και κάπως έτσι ξεκινούν οι αφορισμοί. Διότι ο έρωτας, φίλε, δεν είναι θέμα απλό. Δεν είναι κάτι που έρχεται με οδηγίες χρήσης και on-off διακόπτη ενσωματωμένο. Ούτε είναι κάτι πάνω στο οποίο πέφτεις κάθε μέρα ώστε να σκεφτείς πως έτσι και χάσεις τον έναν, θα έρθει με την ίδια δύναμη αύριο ο επόμενος για να τον σβήσει.

Έχετε άραγε σκεφτεί ποτέ πόσο σπάνιος είναι ο πραγματικός κι αμοιβαίος έρωτας; Όχι οι ενθουσιασμοί, όχι η σκέτη σαρκική έλξη, όχι τα απλά «μ’ αρέσεις». Ο έρωτας. Διότι σε αυτόν αναφέρομαι διαφορετικά το συγκεκριμένο κείμενο δε θα είχε λόγο ύπαρξης. Δε θα υποστήριζα το ρίσκο μιας φιλίας για ένα απλό πήδημα. Μεγάλα παιδιά είμαστε, αλίμονο αν δεν μπορούμε να κουμαντάρουμε τις ορέξεις μας προκειμένου να μην πληγώσουμε ανθρώπους.

Εδώ το θέμα μας είναι άλλο, πιο βαθύ. Έχουμε γεμίσει, που λέτε, απωθημένα απ’ τις περιπτώσεις εκείνες όπου ο ένας απ’ τους δύο δε θέλει και μένει ο άλλος αγκαλιά με την καψούρα του σαν την άδικη κατάρα. Και τι να κάνεις τότε; Σκας και κολυμπάς και πάει λέγοντας, ξέρετε. Πόσο κρίμα είναι όμως να γεμίζουμε απωθημένα από τύψεις πνίγοντας τις αμοιβαίες καταστάσεις, θαρρείς και μας έχει κάποιος υποσχεθεί ότι κληρώνει καθημερινά το πρώτο λαχείο εξασφαλισμένο στο όνομά μας;

Το σύνηθες είναι να κατηγορείται αυτός που και καλά δε σεβάστηκε τα συναισθήματα του κολλητού κι ενέδωσε στον έρωτά του βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τον ιερό αυτόν δεσμό που λέγεται φιλία. Πάσο, είναι σπουδαίος δεν αντιλέγω. Για να το δούμε τώρα κι απ’ την άλλη μεριά. Διότι δεν είναι λιγότερο εγωιστικό το να παίρνεις στο λαιμό σου δυο ανθρώπους που θέλουν να είναι μαζί, στο όνομα των δικών σου -σεβαστών μεν ανεκπλήρωτων δε- συναισθημάτων. Τα οποία έτσι κι αλλιώς δε θα ευδοκιμούσαν απ’ τη στιγμή που το τρίτο πρόσωπο δε σε διάλεξε.

Άγνωστε εκεί έξω προτού κατακρίνεις τις επιλογές των γύρω σου σκέψου. Πονάει σαν διάολος να είσαι στη θέση εκείνου που απορρίφθηκε, δε χωράει αμφισβήτηση πάνω σε αυτό. Πονάει σαν κόλαση να βλέπεις τον κολλητό ή την κολλητή σου με το άτομο που ερωτεύτηκες, δε θέλει και μεγάλη φαντασία να το καταλάβει κανείς ακόμη κι αν δεν έχει βρεθεί σε παρόμοια θέση. Δεν προσπερνώ όλα τα παραπάνω ελαφρά την καρδία. Υπάρχει κι ένας αντίποδας παρ’ όλα αυτά καθόλου αμελητέος.

Θα ένιωθες σίγουρα καλύτερα αν ήξερες πως οι δυο τους παραμένουν χώρια εξαιτίας σου κι ας λιώνουν ο ένας για τον άλλον; Θα φανώ κυνική και θα σου πω ότι δυστυχώς είσαι καταδικασμένος να περάσεις ένα λούκι τεράστιο όπως και να ‘χει και το ξέρεις. Το να πάρεις στο λαιμό σου κι άλλους, πίστεψέ με, δε θα σε βοηθήσει πουθενά.

Όπου ο έρωτας αποφασίζει να ανθίσει, το κάνει ακόμη κι αν το έδαφος είναι μπετόν αρμέ. Έτσι έχει μάθει εξ ου κι η γνωστή φράση «στον έρωτα και στον πόλεμο όλα επιτρέπονται». Με το δεύτερο κομμάτι μπορεί να διαφωνώ γιατί ο πόλεμος είναι ηλίθια επιλογή, με το πρώτο όμως δυστυχώς ή ευτυχώς, θέλω-δε θέλω, συμφωνώ. Μα φίλε μου μιλάμε για κάτι ανεξέλεγκτο, άγριο κι επώδυνα πανέμορφο. Πώς και γιατί να του πας κόντρα; Πώς και γιατί να λάβει οτιδήποτε υπόψιν του πέρα απ’ την άκρατη ανάγκη της ίδιας του της ύπαρξης; Ακόμη και τα θύματά του θα διάλεγαν να ξαναπεράσουν τα ίδια ζόρια παρά να ξεχάσουν όσα ένιωσαν για να μην πονάνε.

Γι’ αυτό μην κρίνεις τον ερωτευμένο. Μην κρίνεις τον έρωτα. Δεν ξέρω αν είναι τυφλός, κουφός, κουτσός ή ανάποδος, αν είναι αναρχικός ή σατράπης ή αχαρακτήριστος. Όλα τα επίθετα που του έχουν κατά καιρούς προσδώσει, πάντως, συγκλίνουν σε ένα πράγμα, όχι τυχαία: στο ότι δεν κουμαντάρεται. Κι αν θες τη γνώμη μου ούτε πρέπει. Δεν έχει φτιαχτεί γι’ αυτό. Δεν είναι δουλειά του η ανιδιοτέλεια, η αυτοθυσία, η ταπεινότητα. Αν δε ζήσει, σκοτώνει. Κι είναι τόσο σπάνιος που δε λέει εξαιτίας σου να πεθάνει πριν καν γεννηθεί.

Η πραγματική φιλία είναι αγνή ακριβώς επειδή αντέχει και περιέχει ό,τι η φύση του έρωτα απέρριψε εν τη γενέσει της. Όλα τα μη εγωιστικά, καθαρά και ντόμπρα συναισθήματα της ξεκάθαρης ανόθευτης αγάπης. Όταν αγαπάς πραγματικά έναν άνθρωπο επιδιώκεις να τον βλέπεις ευτυχισμένο. Σίγουρα, βέβαια, δεν είμαστε υπεράνθρωποι γι’ αυτό και στην περίπτωση που πιάσαμε σήμερα δύσκολα βγαίνει άκρη. Βλέπεις εδώ ο έρως δημιουργεί ένα τρίγωνο που εκ των πραγμάτων έχει το ακαταλόγιστο. Το να δυστυχήσουν όλοι για χάρη του ενός, όμως, για μένα δεν αποτελεί λύση.