Όταν είσαι καλά και δε σε βασανίζει κάποιο πρόβλημα υγείας, τότε να είσαι σίγουρος ότι τα περισσότερα πράγματα στη ζωή είναι στο χέρι σου να τα πετύχεις, ακόμη κι αν τους τρόπους δεν τους έχεις διανοηθεί καν. Συνήθως αυτό που μας μπλοκάρει απ’ το να σκεφτούμε out of the box για όσα δεν καταφέρνουμε μέσα απ’ τους προφανείς δρόμους είναι ο φόβος.
Υγεία, ωστόσο, δεν είναι μόνο η σωματική αλλά κι η ψυχική, που πολλές φορές παραβλέπουμε. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ακόμη εν έτει 2018 τοποθετούν τα ψυχολογικά προβλήματα σε δεύτερη μοίρα θεωρώντας τα καταστάσεις πολυτελείας ή πιστεύοντας πως τα άτομα που βασανίζονται από κάποιο ψυχολογικής φύσεως πρόβλημα είναι αδύναμα.
Όταν ένας άνθρωπος μας εκμυστηρεύεται ότι δεν αισθάνεται καλά ψυχολογικά, όποιο κι αν είναι το πρόβλημά του, οφείλουμε να σεβαστούμε την κατάστασή του γιατί πολύ απλά δεν έχουμε πιθανότατα βρεθεί ποτέ στη δική του θέση ώστε να ξέρουμε για ποιον λόγο βιώνει το συγκεκριμένο θέμα όπως το βιώνει και για ποιον λόγο τον έχει επηρεάσει τόσο πολύ.
Αμέτρητοι πια συνάνθρωποί μας νιώθουν μόνοι και πολλοί από αυτούς είναι νέοι. Οι ανθρώπινες σχέσεις για πολλούς έχουν μετατραπεί σε Γολγοθά κι οι διαπροσωπικές ακόμη περισσότερο, σαν να μην μπορεί ο ένας να καταλάβει τον άλλον, σαν να μην ξέρουμε τι θέλουμε, σαν να φοβόμαστε να αφεθούμε, σαν να πάσχουμε από έλλειψη ενσυναίσθησης, σαν να έχουμε εγκλωβιστεί σε έναν μικρόκοσμο που μας εμποδίζει να δούμε τι συμβαίνει μπροστά στη μύτη μας, σαν να προσπαθούμε να λυτρώσουμε δικές μας ανασφάλειες χρησιμοποιώντας τους άλλους κατά πώς μας βολεύει την εκάστοτε στιγμή.
Άλλοι αισθάνονται αποτυχημένοι μέσα σε μια κοινωνία που επιβραβεύει σπανίως μόνο με κούφια εφήμερη δόξα και χρήμα. Άλλοι νιώθουν αδικημένοι θεωρώντας ότι έχουν κάνει ό,τι περνάει απ’ το χέρι τους για όσα αγαπούν, όμως αυτό που λαμβάνουν είναι πως δε δείχνει κανείς να ενδιαφέρεται για όσα έχουν να προσφέρουν. Άλλοι παγιδευμένοι στα στερεότυπα που επέλεξαν να ακολουθήσουν πιστά από φόβο, τρώγονται απ’ τα απωθημένα τους καταστρέφοντας και τις ζωές τους και τις ζωές των γύρω τους λόγω καταλοίπων. Άλλοι βουλιάζουν στη μιζέρια μιας καθημερινότητας που δεν τους ταιριάζει φοβούμενοι να κάνουν το μπαμ της απελευθέρωσης ή νομίζοντας ότι είναι ήδη αργά. Και κάπως έτσι, ο κόσμος μας έχει γεμίσει νευρώσεις που δε θέλουν να παραδεχτούν τους εαυτούς τους. Μια κοινωνία κινδυνεύει, όμως, πολύ περισσότερο απ’ τα δυστυχισμένα και καταπιεσμένα της μέλη παρά από οτιδήποτε άλλο πιο πρακτικό.
Όσο κάνουμε ότι δε βλέπουμε τη δυστυχία μέσα μας και γύρω μας, όσο υποτιμούμε τα ψυχολογικά προβλήματα τα δικά μας και του περιβάλλοντός μας, τόσο διαιωνίζουμε την παγίδα μιας βαθιά άρρωστης κοινωνίας υποταγμένης στην κατάθλιψη. Όσο φοβόμαστε να μιλήσουμε, να πράξουμε, να ξεσπάσουμε για όσα μας απασχολούν τόσο μεγαλύτερη καταπίεση βιώνουμε, τόσο περισσότερο θεριεύει εκείνο το σαράκι που κατατρώει τις ψυχές μας και κάπως έτσι σαπίζουμε εκ των έσω, ακόμη κι αν σωματικά είμαστε απόλυτα υγιείς. Δεν μπορεί ένας άνθρωπος να προσφέρει φως όταν μέσα του επικρατεί μαυρίλα.
Πράγματι, κανένα πρόβλημα δεν είναι τόσο σοβαρό όσο δείχνει σε αυτόν που το βιώνει αν δεν είναι κάποιο μη αναστρέψιμο πρόβλημα υγείας (σωματικής ή ψυχικής), όμως αυτό δε σημαίνει ότι τη δεδομένη στιγμή δεν έχει την ίδια βαρύτητα στην πράξη εφόσον έφτασε στο σημείο να επηρεάσει τόσο έναν άνθρωπο. Ακόμη, λοιπόν, κι αν στα μάτια μας φαντάζει γελοίο πριν ανοίξουμε το στόμα μας να κοροϊδέψουμε ή να υποτιμήσουμε την ψυχολογική κατάσταση κάποιου, ας σκεφτούμε ότι δεν έχουμε όλοι τα ίδια βιώματα, τις ίδιες προσλαμβάνουσες, δε ζούμε ή ζήσαμε όλοι στο ίδιο περιβάλλον, δεν έχουμε τις ίδιες προσωπικότητες ούτε τα ίδια όνειρα, δεν έχουμε τις ίδιες αντοχές, δε γίνεται να δίνουμε την ίδια βαρύτητα στα ίδια θέματα και σε τελική ανάλυση αντί να κατακρίνουμε ας προσπαθήσουμε να εμψυχώσουμε, να στηρίξουμε και να ακούσουμε.
Είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις να ακούς με σεβασμό έναν άνθρωπο ακόμη κι αν δεν είσαι σε θέση να προσφέρεις πρακτική βοήθεια. Η αποξένωση δημιουργεί τέρατα και συνήθως μετατρέπει μέσα μας την τρίχα σε τριχιά. Ναι, για ένα διάστημα στη ζωή μας έχουμε δικαίωμα να μη νιώθουμε καλά ψυχολογικά, ακόμη κι αν αυτό αφορμάται απ’ το ότι τα γκομενικά μας πάνε κατά διαόλου, τομέας που πολλές φορές αρκετοί υποτιμούν.
Ούτε εγώ είμαι η καταλληλότερη να μπω στη θέση κάποιου ο οποίος βιώνει ένα τέτοιας φύσεως πρόβλημα, μιας κι είναι ένας απ’ τους τομείς που δεν είχα ποτέ μου ιδιαίτερο θέμα, όμως δε μου είναι δύσκολο να προσπαθήσω να κατανοήσω πόσο μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία ενός ανθρώπου το να νιώθει μόνος και με χαμηλή αυτοπεποίθηση αν οι αποτυχίες στα ζητήματα των σχέσεων είναι πολλές.
Όπως ίσως είναι δύσκολο σε κάποιον επιτυχημένο με βάση τα κοινωνικά δεδομένα επαγγελματικά να αντιληφθεί τα ζόρια που βιώνω εγώ κι ο εκάστοτε που έχει επιλέξει να ασχοληθεί με καλλιτεχνικής φύσεως επαγγέλματα και πώς αυτά μπορεί στις πιο μαύρες μου μέρες να με πνίγουν.
Σίγουρα, δεν εννοώ ότι είναι καλό να αφήνεις τον εαυτό σου ή τον διπλανό σου να βουλιάζει όλο και βαθύτερα μέσα στις παγίδες των ψυχολογικών του προβλημάτων, όμως δεν είναι λύση και το να υποτιμάς όσα έχει να σου πει. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εμψυχώσεις έναν άνθρωπο και να τον κάνεις να κατανοήσει πως δεν έχει χαθεί η ζωή του αν κάτι από όλα σε αυτήν δεν του έχει βγει ακόμη.
Δε θα βοηθήσει το να τον κάνεις να αισθάνεται και τύψεις από πάνω που «εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν». Ξέρει κι ο ίδιος πως αλλού ο κόσμος πεινάει, ξέρει κι ο ίδιος πως καθημερινά άπειροι άνθρωποι πεθαίνουν για άπειρους λόγος, θλίβεται κι ο ίδιος για τις αδικίες της ζωής και των ανθρώπων, όμως καλώς ή κακώς κι η δική του η ζωή συνεχίζεται κι έχει ένα ξεχωριστό εξίσου σεβαστό μοτίβο με βάση το οποίο δημιουργούνται τα αντίστοιχα προβλήματα.
Αν τον ακούσεις με σεβασμό και κατανόηση, θα έχεις μετά κάθε δικαίωμα να του μιλήσεις και για όσα θα μπορούσε να δει διαφορετικά. Ξεκινώντας απ’ την αρχή να τον κατακρίνεις όμως, το μόνο που πετυχαίνεις είναι να τον κάνεις να κλείνεται στον εαυτό του –άρα και στην άσχημη κατάστασή του– ακόμη πιο πολύ έχοντας πια στο μυαλό του ένα αρνητικό παραπάνω. Πως σε όλο αυτό είναι μόνος και πως κανείς δεν πρόκειται ποτέ να τον καταλάβει.
Όχι, δεν είναι ανάγκη να συμφωνείς στο ότι όλα τα προβλήματα για μια δεδομένη στιγμή για τόσους διαφορετικούς ανθρώπους μπορεί να είναι εξίσου σοβαρά με βάση το πώς τα βιώνει ο καθένας κι ίσως να έχεις δίκιο κυνικά πως δεν είναι όλα εξίσου σοβαρά. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι έχεις δικαίωμα να μειώνεις τον τρόπο που σκέφτεται και λειτουργεί κάποιος μόνο και μόνο επειδή τυχαία δεν έχεις βρεθεί στη θέση του.
Αντ’ αυτού, άκουσε τι έχει να σου πει. Ίσως μέσα απ’ την ψύχραιμη και φιλική διάθεσή σου, μέσα απ’ το σεβασμό και την κατανόηση που θα του δείξεις, να καταφέρεις να περάσεις και τα μηνύματα που θέλεις ώστε να δει κι εκείνος τι πραγματικά αξίζει στη ζωή και τι είναι ικανός να κάνει, αρκεί να το πιστέψει.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη