Μια φορά κι έναν καιρό, οι μαμάδες ξεπροβόδιζαν τα παιδιά τους με τη φράση «ζακέτα να πάρεις!». Εδώ και κάποια χρόνια, η φράση άλλαξε σε «κινητό να πάρεις». Διότι, το κινητό μάς δίνει την ασφάλεια, ότι μπορούμε να έρθουμε σε επικοινωνία με το παιδί μας εύκολα όταν βρίσκεται εκτός σπιτιού, άρα ηρεμεί τις αγωνίες και τις ανασφάλειες που μάς ταλαιπωρούν όταν είναι μακριά μας. Με αυτό το επιχείρημα άλλωστε το προμηθεύσαμε στα βλαστάρια μας.
Όμως το κινητό στις μέρες μας, πόρρω απέχει από την απλή ιδιότητα του τηλεφώνου. Όχι μόνο για τα παιδιά μας, αλλά για όλους μας. Είναι, άλλωστε έξυπνο. Smartphone. Είναι ουσιαστικά, το παράθυρό μας με θέα στον έξω κόσμο. Ο σύνδεσμός μας με τις ειδήσεις, την επικαιρότητα, τους γνωστούς και φίλους, τα social media. Μας ενημερώνει, μας ψυχαγωγεί, μας κοινωνικοποιεί. Μπορεί όμως, πέρα από τα παραπάνω, να έχει και μια ακόμη επίδραση, καταλυτική κι επικίνδυνη: την εξάρτηση. Κι αν αυτός είναι ένας κίνδυνος για όλους τους χρήστες, για τους εφήβους μπορεί να είναι πολλαπλάσιος.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας του Αμερικανικού οργανισμού, Common Sense Media, που ασχολείται με τη σχέση παιδιών και εφήβων με την τεχνολογία και τις πιθανές δυσλειτουργίες που μπορεί να προκύψουν από αυτήν, ήδη από το 2016, παραπάνω από το 50% των συμμετεχόντων εφήβων δήλωναν ότι αισθάνονταν εθισμένοι στο κινητό τους, ενώ ταυτόχρονα περισσότεροι από το 59% των γονέων, θεωρούσαν ότι τα παιδιά τους είχαν σχέση εξάρτησης με τη συσκευή τους. Η ίδια έρευνα έδειξε επίσης ότι το 72% των εφήβων και το 48% των γονέων τους, ένιωθαν την ανάγκη να ανταποκριθούν αμέσως σε γραπτά μηνύματα, ειδοποιήσεις από τα κοινωνικά δίκτυα ή κάθε είδους ειδοποίηση που λάμβαναν μέσω του κινητού τους.
Το ερώτημα που προκύπτει κι απασχολεί πολλές οικογένειες, είναι με ποιο τρόπο ενδείκνυται να αντιδράσει ο γονιός την ώρα που θα διαπιστώσει ότι η χρήση του κινητού από το παιδί του έχει ξεφύγει από τα όρια. Ας ξεκινήσουμε, λέγοντας ότι μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Χρειάζεται χρόνος και προσαρμογή στις ειδικές συνθήκες κάθε περίπτωσης. Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί προτείνουν ορισμένες κινήσεις που σε γενικές γραμμές θα μπορούσαν να θέσουν το πρόβλημα σε έναν έλεγχο.
1. Δώστε το καλό παράδειγμα
Ή αλλιώς, δάσκαλε που δίδασκες. Με μια κουβέντα δεν μπορούμε να απαιτούμε απ’ τα παιδιά μας να αποχωριστούν το κινητό τους, όταν για εμάς αποτελεί προέκταση του χεριού μας. Αντίθετα, οφείλουμε να αποτελέσουμε το πρότυπο της συμπεριφοράς που επιθυμούμε να δούμε και από τα παιδιά μας. Κι επειδή η καθημερινότητα των ενηλίκων, μπορεί πραγματικά να απαιτεί κατά περιόδους τέτοιες παρεκκλίσεις, όταν αυτό συμβαίνει έχει αξία, τουλάχιστον να εξηγήσουμε στα παιδιά μας ότι συμβαίνει κατ’ εξαίρεση.
2. Θεσπίστε συγκεκριμένους κανόνες
Οι γενικές κι αόριστες απαγορεύσεις, ειδικά όταν απευθύνονται σε εφήβους, συνήθως απλώς φουντώνουν τη φλόγα της επανάστασης. Αντίθετα, όταν πρόκειται για συγκεκριμένες οδηγίες, που μάλιστα αφορούν σε όλα τα μέλη της οικογένειας, γίνονται πιο εύκολα σεβαστές. Έτσι, αν συμφωνήσουμε ότι κανείς δε χρησιμοποιεί το κινητό του για παράδειγμα στο τραπέζι, ή όταν έχουμε μια οικογενειακή έξοδο ή δραστηριότητα, οι πιθανότητες είναι ότι και οι αντιδραστικοί μας έφηβοι θα συμμορφωθούν.
3. Έξωση απ’ τα υπνοδωμάτια
Δύσκολο εγχείρημα, αλλά αξίζει τον κόπο να το προσπαθήσουμε. Χρειάζεται να τους εξηγήσουμε πόσο αρνητικά επηρεάζεται ο ύπνος μας όταν ασχολούμαστε με το κινητό μας το βράδυ, πόσο συνδέεται ο κακός ύπνος, η αϋπνία, η ευερεθιστικότητα, με τη χρήση του κινητού πριν την κατάκλιση, αφού δεν αφήνει τον εγκέφαλό μας να μπει στη διαδικασία χαλάρωσης που είναι αναγκαία πριν αφεθούμε στην αγκαλιά του Μορφέα. Για όλους αυτούς τους λόγους, μια λύση είναι τα κινητά να παραμένουν και να φορτίζονται έξω από τα υπνοδωμάτια.
4. Συζήτηση, συζήτηση και λίγη ακόμη συζήτηση
Μπορεί να ακούγεται τετριμμένο, ωστόσο δεν είναι αυτονόητο. Δεν πρέπει να πάψουμε να συζητάμε με τους εφήβους, γενικά, αλλά και για το θέμα της χρήσης του κινητού, ειδικότερα. Έχει αξία με τη συζήτηση να αντιληφθούν ότι δεν είμαστε εχθροί, αλλά σύμμαχοι. Μιλώντας, θα μπορούσαμε να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι ξέρουμε πως το κινητό τους δεν είναι ο δαίμονας που θέλουμε να ξορκίσουμε. Ότι μπορούμε να αντιληφθούμε και τα οφέλη από τη χρήση του, που πραγματικά δεν είναι λίγα και ότι στόχος μας δεν είναι να τους βασανίσουμε, αλλά να τους βοηθήσουμε να εξορθολογήσουν τη χρήση του, κρατώντας μόνο τα θετικά από αυτήν.
5. Ζητήστε τη βοήθεια ειδικού
Κι αν όλα τα παραπάνω διαπιστώσετε ότι δε βελτιώνουν την κατάσταση ή και παράλληλα με όλα τα παραπάνω, πάντα μπορείτε να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού, κίνηση που μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια αν γίνει στο σωστό χρόνο. Ενδεικτικά να αναφέρουμε τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», η οποία λειτουργεί τη Γραμμή χωρίς χρέωση «ΜΕ Υποστηρίζω» 800 11 800 15, καθώς και το Ειδικό ιατρείο, Ψυχιατρική Κλινική Παιδιών και Εφήβων, του Ιπποκράτειου Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, τηλέφωνο 2310 892417.
Αυτό που σε κάθε περίπτωση έχει αξία να κρατήσουμε σε σχέση με την ενδεχόμενη εξάρτηση των εφήβων από το κινητό, είναι ότι πρόκειται για μια κατάσταση που συχνά δε γίνεται εύκολα αντιληπτή. Επομένως, είναι σημαντικό οι γονείς, να αναγνωρίζουμε τα ανησυχητικά συμπτώματα, να κρατάμε ζωντανή κι ειλικρινή την επικοινωνία με τα παιδιά μας και πάνω απ’ όλα να εμπιστευόμαστε το ένστικτό μας.
Συντάκτης: Μαριάννα Πολένα
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
