Στον σύγχρονο δυτικό κόσμο οι ρυθμοί της καθημερινότητας είναι άκρως έντονοι και απαιτητικοί και η έννοια της αυτοφροντίδας συχνά έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Οι άνθρωποι, με το που ξυπνήσουν τρέχουν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τις οποίες έχουν να φέρουν εις πέρας και ολοκληρώνουν μια σειρά από εργασίες τη μία πίσω από την άλλη. Μια κλασική μέρα κλείνει βρίσκοντάς τους εξουθενωμένους και έτοιμους για ύπνο, ώστε να καταφέρουν να επαναλάβουν τον ίδιο κύκλο ξανά και ξάνα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο χρόνος για αυτοφροντίδα έχει γίνει πολυτέλεια και πολλές φορές, μάλιστα, φαντάζει κι ως μια άκρως εγωιστική πράξη.
Η πεποίθηση πως η αυτοφροντίδα είναι εγωιστική και πως δεν υπάρχει χρόνος για ξεκούραση έχει γίνει κάτι σαν δεύτερο δέρμα μας. Όποιον και να ρωτήσεις τι κάνει, η απάντηση που θα πάρεις είναι πως τρέχει. Συχνά, μάλιστα, πράξεις που προάγουν την αυτοφροντίδα θεωρούνται ως δείγμα αδιαφορίας για τον συνάνθρωπο και οι άνθρωποι που προβαίνουν σε αυτές ως τεμπέληδες. Όλη αυτή η αντίληψη που επικρατεί γύρω από την αυτοφροντίδα δημιουργεί δεύτερες σκέψεις κατά πόσο τελικά είναι αποδεκτή και χρήσιμη, γεμίζοντας τους ανθρώπους που την επιδιώκουν ενοχές κάθε φορά που αφιερώνουν χρόνο για την προσωπική τους ανανέωση.
Η αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική. Διότι, η αυτοφροντίδα δεν έχει καμία σχέση με τον εγωισμό, την τεμπελιά ή την αδιαφορία προς τους άλλους. Είναι μια πράξη επιβράβευσης του εαυτού, μια αναγνώριση που του οφείλουμε για όλο αυτό που κάνει καθημερινά, μέσα σε ένα άκρως απαιτητικό και απρόβλεπτο κόσμο. Η αυτοφροντίδα δίνει την απαραίτητη ώθηση που χρειάζεται κάποιος για να συνεχίζει να εργάζεται με το ίδιο πάθος και διάθεση, πάρα τις προκλήσεις που συχνά πυκνά εμφανίζονται. Ταυτόχρονα, όμως, συμβάλλει και στην αποβολή όλων των αρνητικών σκέψεων και ιδεών, δίνοντας στο άτομο μια πιο αισιόδοξη ματιά στη ζωή.
Εάν μπορούσα να περιγράψω μόνο με 2 λέξεις την αυτοφροντίδα θα την περιέγραφα ως «πράξη αγάπης». Διότι, μέσα από αυτήν οι άνθρωποι είναι σε θέση να δείξουν στον εαυτό τους πόσο σημαντικός είναι και να μάθουν τι σημαίνει πραγματική αγάπη. Αυτή η γνώση που αποκομίζουν γίνεται τα θεμέλια για να είναι στη συνέχεια έτοιμοι να αγαπήσουν και να φροντίσουν τους άλλους. Άλλωστε, αν κάποιος δεν είναι σε θέση να αγαπήσει και να φροντίσει τον εαυτό του, πώς μπορεί να περιμένει από τους άλλους να το κάνουν; Ακόμα και να το κάνουν, πώς θα μπορέσει να το αναγνωρίσει και να το εκτιμήσει, αν ο ίδιος δεν έχει μάθει να δείχνει αγάπη προς τον εαυτό του;
Η αρνητική αντίληψη που επικρατεί και ο χαρακτηρισμός της ως μια εγωιστική πράξη, συχνά πηγάζει από τον φόβο που έχουν οι άνθρωποι για ενδοσκόπηση. Πολλοί την αποφεύγουν διότι γνωρίζουν πως αφιερώνοντας έστω και λίγα λεπτά με τον εαυτό τους, μπορεί να ανακαλύψουν πράγματα τα οποία δεν είναι ακόμα έτοιμοι να διαχειριστούν. Η ιδέα και μόνο της ενδοσκόπησης προκαλεί ανασφάλεια και δισταγμό, διότι το άγνωστο κατά κανόνα γεννά φόβο και ο φόβος κάνει τους ανθρώπους καχύποπτους και επικριτικούς.
Ταυτόχρονα, ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας είναι η κοινωνική πίεση για ολοένα και περισσότερη παραγωγικότητα κι επιτυχίες. Αυτή η κουλτούρα της συνεχούς εξέλιξης δίχως παύσεις, δεν αφήνει κανένα περιθώριο για στιγμές ανάπαυσης κι αναγνώρισης των επιτυχιών. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που αισθάνονται πως χρειάζεται να αποδεικνύουν συνεχώς την αξία τους μέσα από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η εργασία, τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα και οι προσωπικές επιτυχίες, παραβλέποντας τη σημασία της ψυχικής και σωματικής ευεξίας. Όλο αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταγράφεται μια ραγδαία αύξηση ψυχικού και σωματικού burn out, διότι η υπερκόπωση και η εξάντληση δεν είναι σημάδια επιτυχίας αλλά δείκτες πως οι άνθρωποι παραμελούν βασικές τους ανάγκες.
Σε τελική ανάλυση και βλέποντάς το από μια διαφορετική οπτική, μόνο ως πράξη εγωισμού δεν μπορεί να θεωρηθεί, αναλογικά με τα οφέλη τα οποία προσφέρει. Διότι είναι μια από τις βασικές ανάγκες που χρειάζεται να καλύψουν οι άνθρωποι ώστε να μπορούν να διατηρούν τη σωματική και ψυχική τους υγεία ακμαία. Είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζουμε την έννοια της αγάπης τόσο προς τον εαυτό μας, όσο και προς τους άλλους. Μέσα από μια τόσο απλή αλλά απαραίτητη πράξη οι άνθρωποι είναι σε θέση να δημιουργήσουν μια ζωή σε ισορροπία. Είναι επιτέλους έτοιμοι να κοιμηθούν, χωρίς τον φόβο ότι αύριο θα χρειαστεί να ξυπνήσουν. Κι αυτό όσο μικρό κι αν φαίνεται, τόσο σπουδαίο είναι.
Συντάκτης: Τρύφων Κάμπο
