Η τραγωδία των Τεμπών συνέβη στις 28 Φεβρουαρίου 2023 και έμελλε να αλλάξει ριζικά την ελληνική κοινωνία και όσα πίστευε ως τότε για το τι εστί ασφάλεια. Ένα από αυτά που άλλαξαν είναι και η πίστη προς τη δικαιοσύνη· κατά πόσο μπορούν οι πολίτες να βασιστούν σε αυτή και πόσο ανεξάρτητη τελικά μπορεί να θεωρηθεί. Σε συνέντευξη του που είχε παραχωρήσει ο πρώην βουλευτής της Ν.Δ Κώστας Τζαβάρας και έγκριτος νομικός αναφέρει αυτολεξεί: «Εσείς δηλαδή τι πιστεύετε, ό,τι στην Ελλάδα η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη;». Κι εμείς αυτό αναρωτιόμαστε, αγαπητέ.
Ενώ θα έπρεπε η δικαιοσύνη να λειτουργεί ανεξάρτητα, 2 χρόνια μετά δεν υπάρχει καμία απάντηση για το τι συνέβη εκείνη τη μέρα. Το δικαστικό σύστημα αποδείχτηκε ανεπαρκές στο να προστατεύσει τους πολίτες και να εξασφαλίσει μια ακέραιη λειτουργία. Έχοντας περάσει 2 χρόνια και ακόμα συνεχίζεται η έλλειψη διαφάνειας, η συγκάλυψη ευθυνών και μια παρατεταμένη διαδικασία έρευνας που δεν έχει φέρει στο φως, παρά μόνο ασάφειες.
Όλη αυτή η κατάσταση κάνει τους πολίτες να αισθάνονται πως η δικαιοσύνη δεν είναι ισότιμη για όλους. Πως τα γεγονότα που συνδέονται με το πολιτικό σύστημα της χώρας απλά μπαίνουν στο αρχείο και δε χρειάζεται οι υπαίτιοι να έρθουν ενώπιόν της, προ των ευθυνών τους. Όλη αυτή η δυσαρέσκεια εκφράζεται με όλο και μαζικότερη αποχή από τις εκλογές και όλο και πιο οργανωμένη συμμετοχή σε πορείες, απεργίες και διαδηλώσεις. Γιατί όταν οι πολίτες πιστεύουν πως τα προβλήματα του κράτους δεν μπορούν να λυθούν μέσα από τους θεσμούς, αποφασίζουν να αναλάβουν μόνοι τους την ευθύνη. Γιατί όταν ο θεσμός της δικαιοσύνης που θεωρείται ως η αρχή των δημοκρατικών αξιών υπονομεύεται, τότε κινδυνεύει ο ίδιος ο θεσμός της δημοκρατίας. Γιατί οι πολίτες πλέον πιστεύουν πως υπάρχει διαφθορά σε όλους τους θεσμούς της χώρας κι αυτό φτάνει σε όλο το σύστημα διακυβέρνησης. Κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα σχεδόν κανείς να μη βιώνει ασφάλεια.
Όλο αυτό έρχεται να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την ψυχική υγεία των πολιτών ανεβάζοντας αισθητά το αίσθημα της αποξένωσης, το άγχος και τα επίπεδα κατάθλιψης που βιώνουν. Βιώνουν όλο αυτό το γεγονός ως έναν φαύλο κύκλο όπου κάθε προσπάθεια αναζήτησης της αλήθειας καταλήγει σε μια ακόμα απογοήτευση. Αυτή η απογοήτευση είναι που τρέφει όλο και περισσότερο τον θυμό που νιώθουν. Το δυστύχημα τον Τεμπών έχει αφήσει ένα βαθύ αθεράπευτα συλλογικό τραύμα που δε θεραπεύεται διότι η δικαιοσύνη εθελοτυφλεί απέναντι στους υπαίτιους.
Και τώρα πλέον σε κάθε μέρος της χώρας από το πιο μικρό χωριό έως και την Αθήνα η απώλεια της εμπιστοσύνης έχει αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι της. Οι άνθρωποι φοβούνται να φέρουν τα θέματα τους ενώπιον της πιστεύοντας πως το σύστημα δε θα ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τους. Αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης έχει δημιουργήσει μια σκιά που καλύπτει όλους τους τομείς τους ζωής τους, μετατρέποντας τον δημόσιο λόγο σε μια ροή διαμαρτυριών, πορειών, θυμού κι έντονου σκεπτικισμού. Επικρατεί ένα κλίμα καχυποψίας κι αμφιβολίας που εντείνεται ολοένα και περισσότερο με νέα περιστατικά που έρχονται στο φως κι αναδεικνύουν πως η δικαιοσύνη δεν έχει πλέον πραγματική αξία για την καθημερινή ζωή τους. Κι αυτό είναι ακραία θλιβερό.
Η κοινωνία που αποτελεί θεμέλιο λίθο για την προώθηση της δικαιοσύνης, φαίνεται να βυθίζεται σε μια κατάσταση όπου η απομόνωση και η αποξένωση τείνουν να γίνουν ο κανόνας. Η μη ανεξαρτησία της, τείνει να γίνει κανονικότητα. Μια κανονικότητα στην οποία ο δημόσιος διάλογος αντικαθίσταται από μια συστηματική αποχή και σιωπή, ενώ οι πολίτες αποφεύγουν να επιλέξουν τη νομική οδό για την επίλυση των προβλημάτων τους, μιας και δε θα υπάρχει κάποια ουσιαστική αλλαγή. Εάν δεν υπάρξει συλλογική δράση και ενότητα αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης θα έχει βαριές επιπτώσεις στο ευρύτερο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό σύνολο της χώρας.
Η πορεία της 28ης Φεβρουαρίου μοιάζει να είναι μονόδρομος για να αφυπνιστούν οι θεσμοί του κράτους και να σταματήσουν οι έχοντες εξουσία να εθελοτυφλούν. Όσο υπάρχει έλλειψη διαφάνειας και συγκάλυψη ευθυνών από τη δικαιοσύνη, τόσο περισσότερο θα αυξάνονται και οι πορείες που θα βλέπουμε στο μέλλον. Σήμερα, δεν ξεχνάμε. Δίνουμε το παρόν στην πορεία μνήμης για τα Τέμπη, διότι η δικαιοσύνη δεν αποδίδεται με σιωπή, αλλά με ενεργό διεκδίκηση.
Συντάκτης: Τρύφων Κάμπο
