Λανθασμένα πιστεύαμε για πολλά, πολλά χρόνια, πως το να μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα και να διεκπεραιώνεις ταυτόχρονα διαφορετικές εργασίες είναι δείγμα οργάνωσης και αποτελεσματικότητας. Η επιστήμη της ψυχολογίας και της νευρολογίας, έχει αποδείξει εμπεριστατωμένα πως ο εγκέφαλός μας δεν είναι σχεδιασμένος για ταυτόχρονη εστίαση σε διαφορετικές εργασίες, ειδικά αν απαιτούν και συνειδητή προσοχή. Αυτό το οποίο συμβαίνει στο multitasking, είναι η ταχεία μετάβαση της προσοχής από τη μια εργασία στην άλλη. Η συνεχής και επαναλαμβανόμενη απόσπαση της προσοχής, όμως, τελικά, έχει ως τελικό αποτέλεσμα τη μείωση της συγκέντρωσης, τη μείωση της αποδοτικότητας και την επιδείνωση της ψυχικής υγείας σε βάθος χρόνου.
Ο μύθος του multitasking κυριαρχεί έντονα και στον εργασιακό τομέα, όπου οι εργαζόμενοι καλούνται να φέρουν εις πέρας μια σειρά από πολλές και διαφορετικές εργασίες εντός της μέρας. Για δεκαετίες, θεωρούταν ως ένα προσόν το οποίο είχαν μόνο οι εργαζόμενοι με αυξημένη παραγωγικότητα και αυτό οδήγησε, σταδιακά, στο να υπάρχει το εργασιακό burn out· η εργασιακή εξουθένωση που δέχονταν οι εργαζόμενοι λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας, δυσανάλογου των ικανοτήτων τους, τους έκανε να βιώνουν πίεση, σημαντική έλλειψη χρόνου και αίσθηση χαμηλού αυτοσεβασμού.
Κι αυτό εξηγείται αρκετά απλά. Όταν οι εργαζόμενοι μπαίνουν στη διαδικασία να κάνουν διαφορετικές εργασίες ταυτόχρονα, ο εγκέφαλος βιώνει καταπόνηση στην προσπάθειά του να εστιάσει συνεχώς σε διαφορετικά ερεθίσματα. Αυτή η κατάσταση επιδεινώνει την ψυχική και σωματική υγεία, μιας και παρατηρείται αύξηση της κορτιζόλης, της ορμόνης που -όχι άδικα- έχει χαρακτηριστεί ως ορμόνη του στρες. Κατά αυτόν τον τρόπο, ο εργαζόμενος μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο, όπου η εργασία δεν τελειώνει ποτέ και ο χρόνος για ηρεμία και αποκατάσταση θεωρείται πολυτέλεια. Εάν αυτή η κατάσταση είναι χρόνια, ο εργαζόμενος σταδιακά νιώθει εντονότερη εξουθένωση και αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανίσει καταθλιπτικά συμπτώματα.
Τι αποτέλεσμα έχει το mulitasking; Η ενέργεια που χρειάζεται να καταναλώσει κανείς, για να μπορεί να κάνει ταχεία απόσπαση προσοχής είναι μεγαλύτερη από το να ολοκληρώσει ένα task, και να περάσει έπειτα στο άλλο. Αυτή η υπερκατανάλωση ενέργειας οδηγεί σε μια αίσθηση αδυναμίας η οποία συχνά ακολουθείται από ζαλάδες και άσχημη ποιότητα ύπνου. Πυροδοτείται, τότε, ένας φαύλος κύκλος στον οποίο ο εργαζόμενος μεταφέρει την εργασία στο σπίτι για να μπορεί να την ολοκληρώσει, έστω και νοητά, πράγμα που εντείνει την κούραση και την αδυναμία. Παρατηρείται, έπειτα, μια εμφανής παραμέληση των αναγκών για ξεκούραση και προσωπικής φροντίδας κι αυτή η ανισορροπία, στο τέλος, οδηγεί τους εργαζόμενους να έχουν μια ζωή σε ένα συνεχές τρέξιμο (που δεν οδηγεί πουθενά) και τελικά σε απόλυτη σωματική και ψυχική εξάντληση.
Δε χρειάζεται, όμως, να είναι αυτή η πραγματικότητα που βιώνουν οι εργαζόμενοι. Χρειάζεται να υπάρχει σταδιακή εκπαίδευση όλων των εργαζομένων και των προϊσταμένων, αναφορικά με τα οφέλη που έχει η επικέντρωση σε μια και μόνο εργασία. Η νευροεπιστήμη έχει ονομάσει την κατάσταση αυτή «ροή». Μια κατάσταση στην οποία το άτομο επικεντρώνεται πλήρως σε μια και μόνο εργασία, δίχως απόσπαση προσοχής. Οι εργαζόμενοι σε κατάσταση ροής, επιτυγχάνουν να αυξήσουν την αποδοτικότητά τους, να μειώσουν τα επίπεδα στρες που βιώνουν, να εξελιχθούν και φυσικά να μην υποφέρουν από εργασιακή υπερκόπωση.
Για να μπορεί να επιτευχθεί μια κατάσταση ροής, ένα από τα σημαντικότερα που χρειάζεται να γίνει, είναι να υπάρχει μια καταγραφή των εργασιών που πρέπει να πραγματοποιηθούν και ιεράρχησή τους ως προς την προτεραιότητα και τη σημαντικότητα. Αυτή η κατηγοριοποίηση, συμβάλλει ώστε να δοθεί έμφαση στην ποιότητα της εργασίας και όχι στην ποσότητα. Ταυτόχρονα, αυτό θα βοηθήσει τους εργαζόμενους να εφαρμόσουν την τεχνική Pomodoro στην οποία εργάζονται για 25 με 30 λεπτά σε μια μόνο εργασία, δίχως περισπασμούς, κι έπειτα να κάνουν 3 με 5 λεπτά διάλειμμα. Το διάλειμμα αυτό, είναι απαραίτητο στοιχείο για να εξαλειφθεί η εργασιακή υπερκόπωση, μιας και δίνεται η δυνατότητα στον εγκέφαλο να επαναφορτιστεί και να βρει λύσεις πιο εύκολα σε ένα ζήτημα.
Μπορεί ο μύθος του multitasking λανθασμένα να έχει επικρατήσει ως μια αποτελεσματική τεχνική για την αύξηση της παραγωγικότητας, η νευροεπιστήμη, όμως, ξεκάθαρα τον καταρρίπτει. Η ανάπτυξη υγιών εργασιακών συνθηκών όπως ο καθορισμός προτεραιοτήτων, τα τακτικά διαλείμματα και η μείωση των εξωτερικών ερεθισμάτων, είναι αυτά που αυξάνουν τελικά την παραγωγικότητα και μειώνουν την εργασιακή υπερκόπωση. Η μείωση του multitasking και η υιοθέτηση μιας οργανωμένης προσέγγισης, συμβάλλει στη διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής.
Και τελικά, το να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα δε σε κάνει πιο καλό, αλλά πιο κουρασμένο. Σκέψου το.
Συντάκτης: Τρύφων Κάμπο
