Άλλο θέλαμε να γίνουμε άλλο σπουδάσαμε

Tο ξέρουμε όλοι πως η ελληνική παιδεία έχει πολλά ψεγάδια. Ένα απ’ τα βασικά της, όμως, ελαττώματα είναι η απαίτηση που έχουν από παιδιά 16-17 χρονών να αποφασίσουν για το επαγγελματικό τους μέλλον. Και, θα μου πείτε τώρα και δίκιο θα ‘χετε, πότε να το αποφασίσουν; Στα 35; Με δεδομένη, ωστόσο, την παντελή –ή μόνο για τους τύπους– έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού, ίσως αυτή η επιλογή που θα κάνει χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, καταλήξει να εγκλωβίσει έναν άνθρωπο για όλη του τη ζωή.

Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα παιδιών, που -αποκλειστικά και μόνο λόγω της βαθμολογίας που συγκέντρωσαν- πέρασαν σε μια σχολή που δεν τους πολυάρεσε ή, όσο περνούσαν τα φοιτητικά χρόνια, διαπίστωσαν ότι, ίσως, τελικά, να μην ήταν αυτό το όνειρό τους.

Όχι πως φταίει μόνο η παιδεία, δηλαδή. Πολλά παιδιά «εξαναγκάζονται» απ’ τους γονείς τους να περάσουν σε μια «καλή σχολή», σε μια σχολή με μέλλον, με προοπτικές, λες κι αξία ενός ανθρώπου κρίνεται απ’ τα χαρτιά.

Η μεγάλη φρίκη, βέβαια, έρχεται όταν αποφοιτήσει κάποιος και περιχαρής βγαίνει στον εργασιακό στίβο, όπου διαπιστώνει πως οι θεωρίες που του μάθαιναν στη σχολή δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα, τις συνθήκες και τον τρόπο που εφαρμόζονται στην πράξη όσα μάθαινε. Μπορεί, σε τελική ανάλυση, μεγαλώνοντας και γνωρίζοντας καλύτερα τον εαυτό του να κατάλαβε ότι δεν κάνει για τη συγκεκριμένη δουλειά, βρε αδερφέ.

Μια λάθος απόφαση σε μια μικρή ηλικία, πόσο μπορεί να κοστίσει; Πόσο εύκολο είναι να συμβιβαστείς με την ιδέα πως θα περνάς το 1/3 της ημέρας σου κάνοντας κάτι το οποίο δε σου αρέσει, δε σου ταιριάζει, αλλά είναι αυτό που σπούδασες, οπότε σκάσε και δούλευε; Και τι κάνεις όταν συνειδητοποιήσεις πως σε πανικοβάλλει η σκέψη αυτή;

Εντάξει, η πλειοψηφία σήμερα, έτσι όπως είναι κι η κατάσταση, βρίσκεται σε δουλειές που δεν της αρέσουν, άσχετες με το αντικείμενό της, πάει στο μεροκάματο βρίζοντας και φεύγει κλαίγοντας. Έχει όμως την ελπίδα πως κάποια στιγμή θα ασχοληθεί με αυτό που σπούδασε και γουστάρει και κάνει υπομονή. Οι άλλοι, όμως; Πού το φως σε αυτή την περίπτωση;

Διότι δεν είναι απλά τα πράγματα, οκ, δε μ’ αρέσει κι άντε γεια. Όταν έχεις ξοδέψει χρόνια, έχεις καταθέσει προσωπικό κόπο κι οι γονείς σου χρήμα, δε γυρίζεις έτσι απλά και λες τα διαγράφω όλα. Και πόσο κουράγιο μπορεί να διαθέτεις για να μπεις πάλι στη διαδικασία να σπουδάσεις κάτι άλλο; Απ’ την άλλη, θα δεθείς μόνος σου σε ένα καταπιεσμένο μέλλον;

Μας αρέσει-δε μας αρέσει, άμα δε γουστάρεις το αντικείμενό σου, η ψυχολογία την παίρνει την κατιούσα. Ο άνθρωπος που αγαπάει τη δουλειά του ή τις σπουδές του, θα τη βρει την άκρη. Θα το ψάξει, θα το κυνηγήσει, κανείς δε χάνεται. Εκείνος όμως που αναγκάζεται, το κάνει με μισή καρδιά κι έναν κόμπο στο λαιμό.

Ευτυχώς, υπάρχουν παραδείγματα ανθρώπων που μας αποδεικνύουν ότι τα όνειρα είναι για να τα κυνηγάμε. Είναι αυτοί που δε συμβιβάστηκαν, που έκαναν στροφή 180 μοιρών κι ασχολήθηκαν με αυτό που ζήταγε η καρδούλα τους. Έστρωσαν τον κώλο τους κάτω και ξαναμπήκαν στη διαδικασία των σπουδών ή δούλεψαν σαν τα σκυλιά για να συγκεντρώσουν χρήματα για κάποιο μεταπτυχιακό ή έκαναν οτιδήποτε τέλος πάντων απαιτούνταν για να πάρει η ζωή τους το δρόμο που ήθελαν. Δεν είναι εύκολο, ίσα-ίσα. Ούτε έχουν όλοι τη δυνατότητα να αλλάξουν προσανατολισμό. Ισχύει, όμως, ό,τι και για τους άλλους. Όποιος είναι αποφασισμένος ψάχνεται, βρίσκει παρακλάδια και σιγά-σιγά στρέφεται στην κατεύθυνση που επιθυμεί.

Οι επιλογές όταν κάποιος βρεθεί σε αυτήν τη θέση είναι δύο και πολύ συγκεκριμένες: Είτε θα συμβιβαστεί με την ιδέα πως δε θα αγαπήσει τη δουλειά του και θα προσπαθήσει να φτιάξει την υπόλοιπη ζωή του έτσι, ώστε να αντισταθμίζεται το γεγονός αυτό, είτε θα βρει τη δύναμη και, στη συνέχεια, τους τρόπους να απασχοληθεί σ’ αυτό που πραγματικά θέλει.

Πολλοί θα προσπαθήσουν να τον αποτρέψουν. Τα επιχειρήματα μια χαρά λογικά θα είναι, απ’ έξω απ’ το χορό, όμως, πολλά τραγούδια λέγονται. Είναι απ’ αυτά τα συναισθήματα καταπίεσης που, αν κάποιος δεν τα βιώσει, δύσκολα τα αντιλαμβάνεται. Κι όπως έχουμε ξαναπεί, όλα στο χέρι μας είναι. Ας σηκώσουμε, λοιπόν, τα μανίκια κι ας προσπαθήσουμε. Ζόρικο, θα’ ναι, αλλά, αυτός ο κόπος θα αξίζει.