Εσύ κι η οικογένειά σου η μέρα με τη νύχτα

Ας ξεκινήσουμε με το πρώτο αξίωμα: κανένας δεν ταιριάζει απόλυτα με κανέναν. Ας συνεχίσουμε με το δεύτερο, το οποίο ορίζει ότι δεν υπάρχει ανθρώπινη σχέση χωρίς προβλήματα και άνθρωπος χωρίς ελαττώματα. Εάν τα συνδυάσουμε και αν όπου «ανθρώπινη» σχέση τοποθετήσουμε τον όρο «οικογενειακή» αντιλαμβανόμαστε ότι τα πράγματα περιπλέκονται. Σε κάθε άλλη σχέση είναι απείρως πιο εύκολο να πεις «δεν ταιριάζουμε», «δε μου κάνεις», «δε σε χωνεύω» και να συνεχίσει καθένας την πορεία του χωρίς να ξαναμιλήσετε ποτέ, όταν όμως αφορά την οικογένεια το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο.

Οι βάσεις μας, οι πεποιθήσεις μας, ο χαρακτήρας μας, ακόμα και οι στόχοι μας κάποιες φορές, ξεκινάνε να διαμορφώνονται από την οικογένεια. Με δεδομένο, ωστόσο, ότι πολλά αδέρφια έχουν εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες και χαρακτήρες παρά το γεγονός ότι έλαβαν την ίδια ανατροφή, όπως και το γεγονός ότι αρκετοί γονείς πολλές φορές διαφωνούν μεταξύ τους όσον αφορά τον τρόπο που θα μεγαλώσουν τα παιδιά τους, θα έλεγε κανείς ότι το οικογενειακό περιβάλλον δεν είναι ούτε το παν για τη διαμόρφωση ενός ανθρώπου ούτε και η εξέλιξη κάποιου είναι προδιαγεγραμμένη επειδή μεγάλωσε με τον τάδε ή με τον δείνα τρόπο και πρόσωπο.

Πού θέλω να καταλήξω; Στο γεγονός ότι μεγαλώνοντας, αποκτώντας εμπειρίες και συναναστρεφόμενοι με διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, είναι πιθανό να καταλήξει ένα παιδί στο σημείο να αγαπάει την οικογένειά του μεν, να μην ταιριάζει ή να μην μπορεί να επικοινωνήσει μαζί τους δε. Πώς γίνεται θα αναρωτηθείς να αγαπάς αλλά να μην μπορείς να αντέξεις τις πολλές-πολλές παρτίδες με την οικογένειά σου. Έλα που γίνεται και μάλιστα είναι και συχνότατο φαινόμενο! Και δεν αναφέρομαι σε περιπτώσεις οποιασδήποτε μορφής εκμετάλλευσης -που εκεί είναι έως και επιβεβλημένο να κοπεί και η καλημέρα-, ούτε σε περιπτώσεις που στην οικογένειά του βιώνει κάποιος μονίμως απόρριψη, υποτίμηση και αμφισβήτηση. Αναφέρομαι σε απλές, καθημερινές οικογένειες, σε πρόσωπα της διπλανής πόρτας. Γονείς που έκαναν συγκεκριμένα όνειρα για το παιδί τους και τα οποία δεν ευοδώθηκαν από επιλογές του παιδιού, παιδιά που μεγαλώνοντας αντιλήφθηκαν ότι η νοοτροπία ή ο χαρακτήρας των γονιών δεν τους είναι ιδιαίτερα αρεστός, οικογένειες που θα έπεφταν και στη φωτιά ο ένας για τον άλλο, αλλά δεν καταφέρνουν να συνυπάρξουν και να πιούν ούτε έναν καφέ χωρίς να ξεσπάσει εμφύλιος.

Απομακρυνόμενο από τις φτερούγες των γονιών, το παιδί αποκτά δική του άποψη, κοσμοθεωρία, αντίληψη, τρόπο ζωής και στόχους. Και όλα αυτά μπορεί να διαφέρουν ριζικά από αυτά που έμαθε ή από αυτά που επιθυμούσαν οι γονείς του. Η ψαλίδα ανάμεσα σε αυτά που θεωρούν οι γονείς ως αποδεκτά και ανάμεσα σε αυτά που επιλέγει το παιδί μπορεί να ανοίγει συνεχώς και το σημείο επαφής να χάνεται. Αδέρφια που είναι η μέρα με τη νύχτα, που δυσκολεύονται να συνεννοηθούν, να συμφωνήσουν και να αναπτύξουν φιλική επαφή, αδέρφια που εάν συναντιόντουσαν σε μια κοινή παρέα, φίλοι δε θα γίνονταν ποτέ, μπορεί ακόμα και να αντιπαθιόντουσαν.

Είναι για όλους δύσκολο και να το αποδεχτούν και να τ0 διαχειριστούν. Είναι δύσκολο να χωνέψεις ότι το παιδί σου ή ο αδερφός σου δε θα έρθει σε σένα όταν χρειαστεί βοήθεια ή όταν κάνει λάθη, ότι δεν υπολογίζει τη γνώμη σου και αντ’ αυτού στρέφεται σε φίλους, ότι ενδεχομένως σε βρίσκει κατώτερο των προσδοκιών και των περιστάσεων και ό, τι άλλο μπορείς να φανταστείς.

Λίγοι θα σκεφτούν ότι αυτή η απομάκρυνση δε σημαίνει έλλειψη σεβασμού ή αγάπης. Μπορεί απλώς να σημαίνει ότι βρίσκει κάπου αλλού κατανόηση και συνεννόηση, ακόμα και εκτίμηση και στήριξη. Κανείς δεν είναι αλάθητος και κανενός η γνώμη δεν είναι πιο σημαντική επειδή υπάρχουν δεσμοί αίματος. Κανένας δεν είναι υποχρεωμένος να φοράει παπούτσια που τον στενεύουν και να ζει μια ζωή καταπιεσμένη εκπληρώνοντας ξένες προσδοκίες, όποιων και αν είναι αυτές. Όπως όλες οι σχέσεις, έτσι και οι οικογενειακές απαιτούν φροντίδα και προσπάθεια. Ζητάνε και κάποιου είδους ταίριασμα για να αναπτυχθούν σαν παρακλάδια άλλου είδους σχέσεις.

Και για να σου μιλήσω και από προσωπική πείρα, αγαπάω την οικογένειά μου; Φυσικά. Με αγαπάνε και τα λοιπά της μέλη; Πάλι καταφατική απάντηση. Θα στηρίξουμε ο ένας τον άλλο, θα τον προστατέψουμε αν χρειαστεί; Εννοείται. Ταιριάζουμε ως χαρακτήρες; Όχι. Η συμβίωσή μας είναι αρμονική; Μπα, δε θα το έλεγα, όχι τα τελευταία 15 χρόνια τουλάχιστον. Τους ενοχλώ και με ενοχλούνε. Ξέρουμε ότι κάθε περίοδος εκεχειρίας είναι προσωρινή μέχρι το επόμενο «μπαμ». Τις περισσότερες φορές αρπαζόμαστε για χαζούς λόγους, κάποιες λιγότερες για πραγματικά σοβαρούς. Δε φταίει κανένας άλλος πέρα από τους χαρακτήρες μας που διαφέρουν. Πότε έχει δίκιο ο ένας, πότε ο άλλος, πότε όλες οι πλευρές οι οποίες λόγω διαφορετικότητας συγκρούονται. Κανένας δεν έχει σκοπό να αλλάξει και κανένας δεν πρέπει να αλλάξει μόνο και μόνο για να ταιριάξει στα οικογενειακά πρότυπα για να έχουν να λένε πόσο σωστό βλαστάρι είναι και πόσο πρότυπο τέκνου ή αδερφού.

Να προσπαθήσεις να αλλάξεις αν ο χαρακτήρας και οι συμπεριφορές σου κάνουν δυσλειτουργικές τις σχέσεις σου. Δεν είναι κακό να μην ταιριάζεις με την οικογένειά σου, οριακά να μην τους συμπαθείς κιόλας. Είναι ανθρώπινο και αποδεκτό και σε καμία των περιπτώσεων δεν πρέπει κάποιος να νιώθει ενοχές. Σημασία έχει να μην πληγώνεις κανέναν επίτηδες, μόνο και μόνο επειδή κατ’ εσέ δεν είναι ορθές οι επιλογές του, να καταστήσεις σαφές ότι η αγάπη υπάρχει και ότι η στήριξή σου είναι δεδομένη όταν σε χρειαστούν. Κι αν αυτά υπάρχουν, δεν πειράζει -πολύ- αν σε κάθε κυριακάτικο τραπέζι γίνεστε Βοσνία – Ερζεγοβίνη.