"I will survive": Κάτι περισσότερο από ένα ακόμη τραγούδι χωρισμού

Ήταν το 1995, όταν μπήκε στην τηλεοπτική μας ζωή η σειρά «Dolce Vita» στην οποία το ρόλο της Ασπασίας, δηλαδή της οικονόμου της βίλας των Μαρκαταίων, κρατούσε η υπέροχη Μαρία Καβογιάννη. Κάποια στιγμή λοιπόν, απηυδισμένη από τις αδικίες της ζωής συζητάει με τη φίλη της Σόφη (Γαλήνη Τσεβά) κι εμείς απολαμβάνουμε τον παρακάτω σπαρταριστό διάλογο:

«-Σόφη: Εγώ όμως δεν το βάζω κάτω και ξέρεις τι λέω στον εαυτό μου; I will survive, αυτό λέω.

-Ασπασία: Σιχτιρίζεις!

-Σόφη: Όχι μ*ρή, «I will survive» είναι έκφραση, σημαίνει «θα επιζήσω», είναι και τραγούδι δεν το ξέρεις;»

Δεν το ήξερε η Ασπασούλα μας, αλλά αυτό δεν την πτόησε από το να το κάνει μότο της και στη συνέχεια να απολαύσουμε δυόμιση λεπτά ατόφιας οπτικοακουστικής απόλαυσης με τη Μαρία Καβογιάννη να καθαρίζει έχοντας ως υπόκρουση και τραγουδώντας «άι σερβάι!» σε μια σκηνή που απορούμε πώς στέκονταν όρθιοι από τα γέλια στα γυρίσματα.

Ούτε εγώ το ήξερα τότε, το ξανάκουσα όμως κάποια χρόνια μετά -σε κάποια επανάληψη της σειράς υποθέτω- και από τότε αφενός δεν ξανακαθάρισα χωρίς να παίζει στη διαπασών, αφετέρου το έκανα κι εγώ ύμνο και το επέλεγα από τις στιγμές που προσπαθούσα να ξεπεράσω έναν χωρισμό, μέχρι τις στιγμές που τελείωνε η εξεταστική, καθώς δύσκολα θα βρεις πιο αισιόδοξο και δυναμικό τραγούδι.

Κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1978 με ερμηνεύτρια την Gloria Gaynor και συμπεριλήφθηκε στον δίσκο «Love Tracks». Οι στίχοι μιλάνε για την προσπάθεια να ξεπεράσεις ένα δύσκολο κι επώδυνο χωρισμό, την προσπάθεια να ξανασταθείς στα πόδια σου, να μαζέψεις τα κομμάτια σου έως ότου φτάσεις στο σημείο να φωνάξεις «Τα κατάφερα!» και να το εννοείς. Ωστόσο η έμπνευση πίσω από το κομμάτι δεν είναι κάποιος έρωτας που έληξε άδοξα, αλλά μια απόλυση.

Συγκεκριμένα ο ένας εκ των δημιουργών, Dino Fekaris (ο έτερος είναι ο  Frederick J. Perren) μόλις είχε απολυθεί μετά από επτά χρόνια εργασίας στη Μοτάουν. Όπως ο ίδιος είχε δηλώσει ένιωθε ανασφαλής, μετέωρος κι απογοητευμένος από αυτήν την εξέλιξη και δεν έκανε κάτι άλλο από το να μεμψιμοιρεί. Κάποια στιγμή άνοιξε την τηλεόρασή του και έπεσε πάνω σε άλλο δικό του κομμάτι, το «Generation». Τότε, σαν να ξύπνησε από λήθαργο, ένιωσε ξαφνικά αισιόδοξος και όπως ο ίδιος διηγήθηκε αργότερα «Το θεώρησα οιωνό και πίστεψα ότι όλα θα πάνε καλά. Άρχισα να πηδάω πάνω στο κρεβάτι και να σκέφτομαι: Θα τα καταφέρω, θα γίνω συνθέτης. Θα επιβιώσω!».

Έτσι γεννήθηκε το «I will survive», το οποίο μάλιστα, στην αρχή προοριζόταν για τη δεύτερη πλευρά του δίσκου, καθώς η δισκογραφική εταιρία δεν πίστευε στη δυναμική του κομματιού. Την επιτυχία του προέβλεψε ένας dj στη Βοστόνη και έπεισε την εταιρία Polydor να το τοποθετήσει στην μπροστινή πλευρά. Όσοι αμφισβήτησαν το τραγούδι διαψεύστηκαν πανηγυρικά, καθώς σκαρφάλωσε στην κορυφή τόσο των αμερικάνικων όσο και των βρετανικών charts και παραμένει ακόμα και σήμερα στις λίστες με τα εμπορικότερα κομμάτια όλων των εποχών, ενώ το 2016 η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου χαρακτήρισε την πρώτη του ηχογράφηση ως «πολιτιστικά και καλλιτεχνικά σημαντική» και τη συμπεριέλαβε στο «National Recording Registry». Το έχουν επανεκτελέσει διάφοροι σπουδαίοι καλλιτέχνες όπως η Aretha Franklin, οι Cake και η Diana Ross.

Στίχοι που κάθε χωρισμένος ταυτίστηκε και τραγουδούσε με πίστη -ή προσπαθώντας να το πιστέψει- «θα επιβιώσω». Αλλά το τραγούδι κρύβει πολλά παραπάνω νοήματα από αυτό. Θεωρήθηκε και θεωρείται ως σήμερα σύμβολο της γυναικείας δύναμης και ταυτόχρονα λατρεύτηκε και από την LGΒΤ κοινότητα σε μια εποχή όπου ο ιός HIV μάστιζε, σε μια εποχή που δέχονταν επιθέσεις από πολλαπλά μέτωπα, μια εποχή ταραγμένη, που μόλις είχαν αρχίσει να αποκτούν φωνή, να υπερασπίζονται τις επιλογές τους και να παλεύουν για τα δικαιώματά τους. Σε μια εποχή επικριτική και στενόμυαλη, με μηδαμινή ανοχή στο διαφορετικό, μια εποχή καταπιεσμένη και καταπιεστική.

Ένα τραγούδι που εξέφραζε το θάρρος, την πίστη, την αισιοδοξία και τον αγώνα για την πάσης φύσεως επιβίωση ήταν αναμενόμενο να αγαπηθεί τόσο πολύ και να γίνει μέσο έκφρασης του κάθε ανθρώπου που πάσχιζε να διεκδικήσει τα δικαιώματά του. Όλοι όσοι βίωναν ρατσισμό, χλευασμό και υποτίμηση είτε λόγω του φύλου τους, είτε λόγω των ερωτικών τους επιλογών, είτε λόγω οποιουδήποτε πιστεύω τους που παρέκκλινε από τα στερεότυπα και τους έκανε στόχο κοροϊδίας και απομόνωσης, αγκάλιασαν αυτό το τραγούδι, ένιωσαν δυνατοί, θαρραλέοι και διάλεξαν το αισιόδοξο σενάριο. Κάθε άνθρωπος, σε οποιαδήποτε στιγμή κατά την οποία νιώθει μοναξιά, θλίψη, βιώνει απογοητεύσεις, εμπόδια, αισθάνεται ότι έχει χάσει το νόημα ή το δρόμο του, βρίσκει στους στίχους αυτού του τραγουδιού το soundtrack του. Ό, τι κι αν συμβεί, όσες δυσκολίες κι αν αντιμετωπίσει ο καθένας μας, ένα είναι το σύνθημα: «Ι will survive».

Θα επιβιώσω. Θα επιβιώσεις. Θα επιβιώσουμε.

Ναι, είναι απείρως περισσότερα από ένα ακόμη τραγούδι χωρισμού.