Κι ο φροντιστής χρειάζεται φροντίδα

Η μνήμη γίνεται ανεξίτηλη όταν έχεις δικό σου άνθρωπο που πάλευε ή παλεύει με τραύμα της ψυχής ή του σώματός του. Πρώτη έρχεται πάντα η αγωνία που ένιωσες κι ας έλεγαν όλοι ότι θα το ξεπεράσει, ότι θα γίνει καλά, χρόνος και υπομονή χρειάζεται κι από τότε. Η ψυχολογία του ασθενή είναι εύθραυστη και μεταβαλλόμενη κι είναι το κέντρο γύρω από το οποίο κινείται ο στενός του κύκλος. Όσο γενναία κι αν αντιμετωπίζει την κατάστασή του, θα έρθουν στιγμές που θα λυγίσει, θα φοβηθεί, θα ξεσπάσει. Πονάει, ταλαιπωρείται, φοβάται, αισιοδοξεί και πάλι από την αρχή. Και όσοι είναι γύρω του τον νοιάζονται, τον προσέχουν, του συμπαραστέκονται, δέχονται τα ξεσπάσματά του, προσπαθούν να μπουν στα παπούτσια του κι ας μην μπορούν να αντιληφθούν ακριβώς τι περνάει και πόσο επιδρά στην ψυχολογία του μία τέτοια κατάσταση, να μην αισθανθεί στιγμή ότι τον λυπούνται, να μην τον φορτώνουν με τη δική τους ανησυχία.

Τον φροντίζουν συναισθηματικά και πρακτικά και αγωνιούν σιωπηλά δίπλα του προσπαθώντας να τον κάνουν να ξεχαστεί, να μη νιώσει μόνος, να του δείχνουν ότι είναι μαζί του ό, τι κι αν χρειαστεί. Ο ασθενής είναι η προτεραιότητα. Για πόσο; Για όσο είναι απαραίτητο και ενώ ναι μεν είναι απόλυτα λογικό, κατανοητό και απαραίτητο, υπάρχει μία παγίδα. Και η παγίδα έγκειται στο γεγονός ότι παραγκωνίζουμε τους ανθρώπους γύρω από τον ασθενή. Και πολλές φορές, ξεχνάνε και οι ίδιοι τον εαυτό τους και τις δικές τους ανάγκες.

Οι αφανείς ήρωες δίπλα στους ασθενείς τείνουν να μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, να αναλαμβάνουν ένα ρόλο αποκλειστικά υποστηρικτικό. Γονείς που έχουν τα παιδιά τους άρρωστα, παιδιά παραμελημένα γιατί οι γονείς ρίχνουν το ενδιαφέρον στον «αδερφό-ασθενή», σύντροφοι που στηρίζουν τους συντρόφους τους και για μεγάλο διάστημα είναι «υπό» στη σχέση, φίλοι που συμπαραστέκονται στους φίλους τους και δε θέλουν να τους επιβαρύνουν με δικά τους -ανούσια κατά τη γνώμη τους- ζητήματα με αποτέλεσμα να γέρνει δυσανάλογα η ζυγαριά. Και ποιος φροντίζει εκείνους; Ποιος τους ρωτάει πώς νιώθουν, αν φοβούνται, αν απελπίζονται, αν κουράστηκαν, αν νιώθουν μοναξιά ή αν ώρες-ώρες φτάνουν στα όριά τους; Ποιος ενδιαφέρεται να μάθει για τα προσωπικά τους θέματα, για το αν έχουν προβλήματα, για το πώς αισθάνονται οι ίδιοι μέσα σε αυτή την κατάσταση;

Πολλές φορές η δική τους ψυχολογία είναι και πιο ευάλωτη καθώς τείνουν και να καταπιέζουν τους εαυτούς τους κι έρχονται στη δυσάρεστη θέση να προσποιούνται ότι είναι καλά για να μη φορτώσουν τον ασθενή με περαιτέρω έγνοιες και καταπιέζουν τα δικά τους αισθήματα, προβλήματα και ανάγκες ώστε να σταθούν στον άνθρωπό τους. Στερούν από τον εαυτό τους το δικαίωμα στην γκρίνια, στην κατάρρευση, στην κακοκεφιά, στη συζήτηση για δικά τους θέματα καθώς όλα τους φαίνονται ασήμαντα μπροστά στο πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει κάποιος που αγαπούν. Ίσως και να σκέφτονται πως είναι αχαριστία να στεναχωριούνται και να μονοπωλούν τη συζήτηση αναλύοντας τις δικές τους αγωνίες και προβλήματα καθώς τι σημασία έχουν όλα αυτά; Αυτοί είναι υγιείς. Στον αντίποδα, μπορεί και να διστάζουν να μοιραστούν τη χαρά τους, είναι προκλητικό να νιώθεις τυχερός και χαρούμενος ενώ ένας άνθρωπός σου παλεύει με αρρώστιες.

Τόσο ανθρώπινη αντίδραση, τόσο λογική και αναμενόμενη και τόσο λάθος. Δε φταίει σίγουρα το άτομο που νοσεί, δε φταίει ούτε το άτομο που έχει βάλει τη δική του ζωή σε παύση και έχει παραγκωνίσει τον εαυτό του. Είναι όμως απαραίτητο να υπάρχει ενσυναίσθηση από το περιβάλλον του «φροντιστή», να κατανοούν οι γύρω του ότι κι εκείνος έχει ανάγκη από στήριξη. Βλέπει κάποιον που αγαπάει να πονάει, να ταλαιπωρείται, έχει την αγωνία του αν θα γίνει καλά, φοβάται μην τον χάσει, τον παρακολουθεί να κάνει αγώνα κι εκείνος αισθάνεται ανήμπορος να τον βοηθήσει να γιατρευτεί κι όλο αυτό μας φαίνεται ασήμαντο και πως δε χρειάζεται έναν άνθρωπο να τον ακούσει, να τον ξεκουράσει, να τον ρωτήσει πώς το βιώνει ο ίδιος; Και όλοι έχουν χρειάζονται την αίσθηση ότι έχουν κάπου να στραφούν, ακόμα κι αν επιλέξουν να μην το κάνουν.

Η ζωή συνεχίζεται και δεν υπάρχει σκληρότερη αλήθεια από αυτή. Κυλάνε παράλληλα οι ζωές όλων μας, ο χρόνος τρέχει και δεν περιμένει κανένα. Οι ισορροπίες θα είναι εύθραυστες και θα αλλάζουν και δουλειά μας είναι να είμαστε άνθρωποι και στο είναι μας, όχι μόνο στο φαίνεσθαι. Εκείνοι θα φροντίζουν τους ανθρώπους τους, εμείς αυτούς και εμάς κάποιος άλλος. Και σεβασμός. Σεβασμός σε όσους παλεύουν για την υγεία τους και σε όσους στέκονται βράχοι δίπλα τους.