Οι δεμένες οικογένειες δε διαλύονται μπροστά στα προβλήματα

«Δέντρο που λυγά, δε σπάει». Δε θυμάμαι πότε το πρωτοδιάβασα, θυμάμαι όμως πώς το είχα ερμηνεύσει. Προβλήματα αντιμετωπίζει κάθε είδους σχέση. Κι οι σχέσεις θέλουν δουλειά καθ’ όλη τη διάρκειά τους. Αν στην πρώτη στραβή χωρίζαμε όλοι τα τσανάκια μας, τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο εύκολα και πολύ πιο ανούσια. Η κόλλα για κάθε σχέση είναι ο σεβασμός κι η αγάπη. Σεβασμός που κερδίζεται και διατηρείται κι αγάπη που πολλαπλασιάζεται.

Λέγεται πως η μόνη ανιδιοτελής αγάπη είναι η γονική. Λέγεται, επίσης, πως ο δεσμός που αναπτύσσουν τα αδέρφια μεταξύ τους είναι τέτοιος που είναι εξαιρετικά δύσκολο να σπάσει, ακόμα κι αν δεν έχουν και τις καλύτερες των σχέσεων. Δεν είμαι εδώ για να επιχειρηματολογήσω αναφορικά με το αν οφείλουν τα αδέρφια να είναι και φίλοι ούτε θα προσπαθήσω να σε πείσω πως όλοι οι γονείς είναι άξιοι να καλούνται «γονείς». Η ιστορία, άλλωστε, μας έχει αποδείξει ουκ ολίγες φορές το αντίθετο.

Ούτε έχω κάποιο σκοπό να σου ορίσω την «οικογενειακή αγάπη», καθώς ο καθένας την βιώνει και την εκφράζει διαφορετικά. Άλλοι αρνούνται να μετακομίσουν μακριά απ’ την οικογένειά τους, άλλοι αρκούνται να μιλάνε μια στο τόσο στο τηλέφωνο κι άλλοι θεωρούν πως με τα χρόνια, ο δεσμός που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας είναι τέτοιος που δε χρειάζεται καμία απολύτως απόδειξη πέρα απ’ το γεγονός πως αν κάποιο μέλος της αντιμετωπίσει πρόβλημα, θα τρέξουν όλοι χωρίς δεύτερη σκέψη κοντά του.

Κι ίσως αυτό να είναι αρκετό. Ίσως η μεγαλύτερη απόδειξη του δεσίματος που τρέφει μια οικογένεια να αποδεικνύεται στα δύσκολα. Κάθε σπίτι έχει τα αγκάθια του και τα βάσανά του. Δεν υπάρχει οικογένεια που δεν έχει περάσει κρίσεις, που δεν έχει φτάσει στο τσακ να διαλυθεί. Κι όταν λέω «διαλυθεί», δεν εννοώ ένα διαζύγιο, καθώς πολλά ζευγάρια χώρισαν, μα η οικογένεια παρέμεινε ενωμένη μετά την απαραίτητη περίοδο προσαρμογής.

Η προεργασία που έχει γίνει, σε συναισθηματικό κομμάτι κυρίως, θα μεγαλουργήσει όταν έρθει μια δύσκολη στιγμή. Μια στιγμή που θα τους φέρει στα όριά τους, που τα προβλήματα θα είναι τεράστια και δε θα μπορεί να τα αντιμετωπίσει ο καθένας μόνος του. Εκείνες οι ώρες που η οικογένεια θα πρέπει να τα αφήσει όλα στην άκρη –διαφωνίες, τσακωμούς, αντιθέσεις κι απωθημένα– και να ενωθεί για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο. Μπορεί να λέγεται μια μεγάλη οικονομική δυσκολία, μια ασθένεια, μια απώλεια, ένα λάθος κάποιου που έχει επιπτώσεις και στους λοιπούς, οτιδήποτε.

Τα προβλήματα φέρνουν γκρίνια, απαισιοδοξία, φέρνουν «δεν την παλεύω άλλο», φέρνουν κι άλλα θέματα στην επιφάνεια. Καταπιεσμένα παράπονα, νέα προβλήματα που γεννιούνται απ’ τα υπάρχοντα, καβγάδες και γενικά η φαμίλια τα βλέπει όλα κωλυόμενα. Μπορεί να το διαχειριστεί; Να το αντέξει χωρίς να σπάσει, να δείξει τη δύναμή της; Να αποδείξει πόσο αγαπιέται και να γίνει ένα κοινό μέτωπο προς τα έξω κι ας τρώνε από μέσα ο ένας τα συκώτια του άλλου;

Αν θες τη γνώμη μου, ναι. Οι πραγματικά δεμένες οικογένειες, οι οικογένειες εκείνες που έχουν κάνει σωστά τη δουλειά τους, δε μασάνε. Θα βριστούν, θα ξεσπάσουν, θα φτάσουν στο μη περαιτέρω, μα θα τα καταφέρουν, έστω και με χασούρα στο τέλος. Θα μπουν μπροστά ο ένας για τον άλλο, θα προστατέψουν, θα δώσουν μάχες, θα συνειδητοποιήσουν πως τα όρια της δύναμης και της υπομονής τους δεν τα είχαν γνωρίσει καλά.

Οι δεμένες οικογένειες δε χαμπαριάζουν. Από πίσω μπορεί να γίνεται εμφύλιος, να ξεσπάνε ο ένας στον άλλο για να εκτονωθούν, μα τίποτα δε θα τους εκτρέψει απ’ τον στόχο τους, που δεν είναι άλλος απ’ το να κρατηθούν όρθιοι κι όλοι μαζί. Για να στο κάνω λιανά, αν προσπαθήσεις να τα βάλεις με ενωμένη οικογένεια, τη γάμησες. Δε θα έχεις να αντιμετωπίσεις μόνο έναν, μα όλους. Έτσι κάνουν, μη ρωτάς γιατί, είναι απλό∙ αγαπιούνται.

Και δεν είναι μόνο οι εξωτερικοί δαίμονες. Είναι κι οι εσωτερικοί, αυτοί που εμφανίζονται με τα χρόνια, αυτοί που βγάζουν σκελετούς από ντουλάπες. Είναι όσα υπάρχουν ενώ, φαινομενικά, μοιάζουν με εξώφυλλο περιοδικού. Είναι τα σαράκια που τρώνε την οικογένεια εκ των έσω. Κι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είναι και τα χειρότερα. Ακόμα και τότε, θα σκιστούν να βρουν λύση, να μην ξεριζωθεί το δέντρο. Μπορεί να μείνει με τα κλαδιά του γυμνά, μα οι ρίζες θα είναι βαθιά χωμένες στο χώμα.

Μακάρι κάθε σπίτι να έκρυβε και θησαυρούς, εκτός από ζιζάνια. Μακάρι να είχε κάθε δέντρο το σθένος να μην ξεριθωθεί. Δε συμβαίνει, το έχουμε δει, απ’ τις ειδήσεις και τις ταινίες, ως και στο περιβάλλον μας. Να θυμάσαι, όμως, τις δεμένες οικογένειες να τις εκτιμάς και να τις φοβάσαι, γιατί αν τις πολεμήσεις, δεν υπάρχει περίπτωση να είσαι ο νικητής. Και να ξέρεις ότι τα μέλη της, έτσι όπως έχουν μάθει να ρίχνονται στην πυρά ο ένας για τον άλλο, έτσι ακριβώς θα σταθούν βράχοι και δίπλα σε όλους όσους έχουν αγαπήσει και το ίδιο θα κάνουν και για τη δική τους οικογένεια. Γιατί έτσι έχουν μάθει. Να λυγάνε, όχι να σπάνε.